طرح شهر جهانی صنایع فرهنگی تا اردیبهشت تکمیل می‌شود

پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی مرکز تخصصی حوزه علوم، فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی در گستره ملی ایران است. این پارک به گفته دست‌اندرکارانش، با توجه به رسالت جهاد دانشگاهی و ظرفیت‌های موجود در این‌نهاد و همچنین با در نظر گرفتن نیاز‌های کشور برای توسعه و تجاری‌‏سازی فناوری‌‏های نرم و اشتغال‏‌زایی در بخش فرهنگ و هنر، صنایع دستی، گردشگری با حوزه نفوذ ملی آغاز به کار کرده است. شبکه گسترده جهاد دانشگاهی دامنه موضوعی پارک فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی را وسعت بخشیده که امکان انتقال تجربیات در سطح تخصصی بالا را در سراسر کشور فراهم می‌کند.

مرکز مورد اشاره، با گذشت پنج سال از فعالیتش اقداماتی در حوزه علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی انجام داده که به‌بهانه فرارسیدن سال نو، کارنامه آن را مورد بررسی قرار دادیم.

قسمت اول گفتگو با محمدحسین ایمانی‌خوشخو رئیس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی درباره مفاهیم کلی و جایگاه ایران در حوزه صنایع فرهنگی بود که ایام عید نوروز ۱۴۰۳ منتشر شد که در پیوند زیر قابل دسترسی و مطالعه است:

«چرا نتوانستیم در فرهنگ درآمدزایی کنیم؟ / سرمایه جوانی داریم که معطل است»

* آقای ایمانی خوشخو کمی از وضعیت کلی پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی صحبت کنیم.

هم‌اکنون ۱۶۴ شرکت عضو پارک هستند. همچنین ۳۴ شرکت خلاق و ۲۹ شرکت دانش بنیان در پارک حضور دارند و به فعالیت می‌پردازند. ترکیب موضوعی شرکت‌ها به این صورت است که در حوزه بسته بندی، معماری و طراحی صنعتی ۱۱ شرکت، در حوزه فیلم، انیمیشن و تولید محتوا ۱۵ شرکت، در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی ۲۲ شرکت، در حوزه هنر‌های تجسمی ۶ شرکت، در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ۴۵ شرکت، در حوزه مد و پوشاک و زیورآلات ۷ شرکت، در حوزه آموزش ۲۲ شرکت، در حوزه بازی و سرگرمی ۱۸ شرکت و در حوزه صنایع دستی ۱۸ شرکت در پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی حضور دارند.

همچنین ۵۳۲ نفر در شرکت‌های عضو پارک به اشتغال‌زایی می‌پردازند که از این تعداد ۳۶۱ نفر به صورت تمام وقت و ۱۷۱ نفر به صورت پاره‌وقت هستند. همچنین از میان ۵۳۲ نفر عضو پارک، ۳۹۱ نفر مرد و ۲۱۳ نفر زن هستند. پس از بررسی طرح دهکده صنایع فرهنگی، نام آن به شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی ارتقا یافت. به این معنا که شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی با ابلاغ سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور محترم و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی و با همکاری پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی راه اندازی می‌شود

در سالی که گذشت توانستیم اولین جشنواره و نمایشگاه مجازی گردشگری، صنایع دستی و سوغات (اردیبهشت)، محرم در آینه آئین‌ها (مرداد) چهارمین کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت با رویکرد سلامت (مهر)، نشست تخصصی گردشگری و معنویت با رویکرد سلامت معنوی (مهر)، نشست تخصصی فرصت‌های حضور در بازار جهانی انیمیشن و بازی‌های رایانه‌ای، نشست تخصصی چالش‌های فرآیند جذب سرمایه، رویداد جذب سرمایه DEMO DAY، چهارمین کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت با رویکرد سلامت معنوی (اسفند)، نمایشگاه معرفی دستاورد‌ها و ظرفیت‌های شرکت‌های خلاق و دانش بنیان (آبان)، بیست و چهارمین نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش فناوری و فن بازار (آذر) برگزار کنیم.

معتقدیم برگزاری دوره‌های آموزشی می‌تواند اعضای پارک را به موفقیت بیشتر نزدیک کند به همین منظور ما در ۲۷ فروردین سال گذشته دوره آموزشی با عنوان «محصولات را بهتر بفروش»، ۲۴ مرداد دوره آموزشی با عنوان «قراردادنویسی با محوریت نکات کاربردی»، ۷ شهریور دوره آموزشی با عنوان «تکنیک‌های فروش»، ۲۲ مهر دوره آموزشی با عنوان «قرارداد‌های مشارکت در ساخت»، ۳ و ۴ آبان دوره آموزشی با عنوان «نحوه صدور و وصول چک و طرح و دعاوی مرتبط با چک»، ۱۴ آذر دوره آموزشی با عنوان «آشنایی با تکلیف و معافیت‌های مالیاتی»، ۶ دی دوره آموزشی با عنوان «نحوه تنظیم قرارداد‌های کسب و کار‌های استارتاپی» و ۳ بهمن دوره آموزشی با عنوان «آشنایی با قانون جهش تولید دانش بنیان» برگزار کردیم.

* در سالی که گذشت توانستید تفاهم‌نامه‌ای با نهاد‌ها و ارگان‌های مختلف منعقد کنید؟

بله در این‌باره تفاهم نامه‌هایی را با سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف امضا کردیم، چون معتقدیم این کار می‌تواند در راستای اقدامات مؤثر پارک باشد. سایر کار‌های شاخص پارک را می‌توان به بازدید معاون وزیر و رئیس سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری به همراه تنظیم تفاهم نامه همایی (تیر)، جایزه ملی طراحی بسته بندی صنایع فرهنگی (تیر)، رویداد ملی سه گام (با مشارکت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در مهرماه)، تنظیم تفاهم نامه همکاری سه‌جانبه پارک ملی و پارک علم و فناوری مرکزی و جهاد دانشگاهی استان مرکزی، تنظیم تفاهم نامه همکاری اتحادیه تولید کنندگان و صادر کنندگان طلا و جواهر سنگ‌های قیمتی و پارک ملی، تنظیم تفاهم نامه همکاری شرکت هنر شهر آفتاب پویا و پارک ملی، تنظیم تفاهم نامه همکاری سه جانبه پارک ملی و پارک علم و فناوری دانشگاه سمنان و جهاد دانشگاهی استان سمنان، تنظیم تفاهم نامه همکاری تعاونی آتیه پژوهان در نیکا فارس و پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی، تنظیم تفاهم نامه همکاری شرکت مخابرات ایران و پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی، تنظیم تفاهم نامه همکاری شورای فرهنگ عمومی و پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی، تنظیم تفاهم نامه همکاری سه جانبه پارک ملی و دانشگاه پیام نور و پارک علم و فناوری بین‌المللی، گردهمایی هنرمندان پیشکسوت اشاره کرد.

همچنین برگزاری ویژه برنامه شهادت بانوی دو عالم حضرت فاطمه زهرا (س) در آذر، رویداد نقش زنان در ترویج سبک زندگی فعال در دی، اولین‌جشنواره گنجینه مهر (هویت بخش با اسباب زندگی با امام از نماد‌های رضوی) رویداد استارت آپی فیلمنامه نویسی، راه‌اندازی پردیس‌های تخصصی فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی و نشست مدیران، شرکت‌های مستقر در پارک در ۱۶ بهمن از دیگر برنامه‌های پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی به شمار می‌رود.

* خب! کمی هم به برنامه‌های پیش رو در سال ۱۴۰۳ بپردازیم.

یکی از اخلاق‌هایی که دارم این است که هیچگاه به وضع موجود راضی نیستم و همیشه دوست داشتم کار بزرگ و مؤثری انجام دهم. در آن زمانی که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسؤولیت داشتم در خصوص ارکستر سمفونیک کشور اقدام مؤثری انجام دادم. با خودم گفتم سال‌هاست ارکستر سمفونیک می‌نوازد، اما چه کار جدیدی طی سال‌های فعالیتش داشته است؟ به همین دلیل در آن دوره تلاش کردیم سمفونی‌های چند رسانه‌ای را تولید کردیم یعنی مشتمل بر نمایش، موسیقی و روایت. زمانی که ارکستر سمفونیک روی صحنه رفت، هنرمندان شگفت‌زده شدند. در ادامه روند در آن دوره تصمیم گرفتیم ارکستر را برای اجرا به خارج از کشور اعزام کنیم که تعدادشان بالغ بر دویست نفر بود. در آن زمان ارکستر در حدود ۶ کشور اروپایی همچون فرانسه، بلژیک و آلمان اجرا داشتند که مورد استقبال قرار گرفتند. آن‌ها می‌گفتند که اصلاً نمی‌دانستیم ایران این همه توانایی دارد. حتی در آن مقطع که مسؤولیت برعهده داشتم در تاریخ تئاتر کشور سابقه نداشت که نمایش‌ها تقاضا داشته باشد؛ چراکه یک روز خبر دادند که بلیط جعلی نمایش را پیدا کرده‌اند. همه این‌ها نشان دهنده افزایش تقاضا بود؛ بنابراین در حوزه فرهنگ می‌توان درآمدزایی کرد و اقدامات مؤثر انجام داد.

مقدمات کار‌هایی که قرار است در سال جدید انجام دهیم را از سال گذشته فراهم کردیم. سال گذشته به این نتیجه رسیدیم با گذشت حدود پنج سال از فعالیت پارک باید به فکر کار‌های جدید و مؤثر باشیم. به همین دلیل مقدمات کار‌های صادرات صنایع فرهنگی را فراهم کردیم. سال گذشته به فکر طرحی بودیم به نام دهکده صنایع فرهنگی. تجربه این اقدام در چین و کره وجود دارد. هدف از اجرای این طرح آشنایی با صنایع فرهنگی کشور است.

* آقای ایمانی خوشخو از دهکده صنایع فرهنگی هم بگویید!

پس از بررسی طرح دهکده صنایع فرهنگی، نام آن به شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی ارتقا یافت. به این معنا که شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی با ابلاغ سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور محترم و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی و با همکاری پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی راه اندازی می‌شود.

طرح راه اندازی این مجموعه که توسط این پارک تهیه شده است، بعد از طی مراحل مختلف بررسی در شورای هنر، به شورای عالی انقلاب فرهنگی رفته بود و در جلسه ۸۹۶ به تاریخ ۲۴ بهمن در این شورا به تصویب رسیده بود و در تاریخ ۱۲ اسفند برای اجرا به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جهاد دانشگاهی و وزارت میراث فرهنگی ابلاغ شد و قرار است جزئیات آن از جمله امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، ساختار تشکیلاتی، نحوه تأمین منابع مالی، تعیین دستگاه‌های همکار و… ظرف مدت دو ماه تهیه و جهت بررسی به شورای هنر ارایه شود.

این شهر آینه تمام نمایی از ایرانِ اسلامی است که در آن به کمک علوم انسانی و هنر و با استفاده از ظرفیت‌های عظیم تاریخی، فرهنگی و تمدنی و زیست بوم متنوع ایرانی و فرصت‌های اقتصادی نهفته در چهار اقلیم معتدل و مرطوب، گرم و خشک، گرم و مرطوب و سرد و خشک، فضایی نوین و فرصتی تازه برای کار فرهنگی و اقتصادی و سرمایه‌گذاری و درآمدزایی و تولید و عرضه ملی و جهانیِ محصولات و خدمات هنری و فرهنگی فراهم کند.

در این شهر حوزه‌هایی همچون اقتصاد فرهنگ و هنر، اقتصاد فناوری‌های نرم، اقتصاد گردشگری، اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی فعالیت‌های فرهنگی، تأمین مالی و سرمایه‌گذاری، مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی و کریدور صادراتی و… برای راه‌اندازی سکوی تجارت و صادرات، ایجاد می‌شود.

بسیاری از نقاط شناسایی شده است. معتقدیم ذات فرهنگ این است که در دل مردم باشد. زمانی که شما مکان را از شهر خارج می‌کنید، دیگر جاذبه‌ای نخواهد داشت و انگار آن را به شهر سنجاق زده اید. یکی دیگر از دلایلی که انتخاب مان برای این شهر جهان داخل شهر تهران است این بوده که هم مردم ایران و هم گردشگران و مسافران خارجی به راحتی به این شهر دسترسی داشته باشند توسعه فناوری‌ها و نوآوری‌های نرم و فرهنگی در سطح کشور، توسعه صادرات از طریق تقویت تعاملات بین‌المللی و تسهیل دسترسی به بازار‌های جهانی، سرمایه‌گذاری بیشتر و رشد اقتصاد دانش‌بنیان و خلاق، افزایش درآمد‌های غیرنفتی، توسعه گردشگری، ایجاد شغل و بهبود شرایط زندگی ایرانیان در بازه زمانی کوتاه‌تر، از جمله مزایایی است که با ایجاد این شهر جهانی در دسترس قرار می‌گیرد.

ایجاد سکوی یکپارچه تجارت و صادرات کالا‌ها و خدمات مرتبط با حوزه فناوری‌های نرم، صنایع فرهنگی، ساماندهیِ تولید و عرضه و بازاریابی کالا‌ها و خدمات این حوزه، ایجاد و تثبیت اشتغال مرتبط با این حوزه و تقویت و افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی‌ایران در سطح منطقه و جهان اهداف ایجاد «شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی و خلاق کشور» است که انشالله با جدیت، در پی تحقق آن‌ها خواهیم بود.

سرمایه‌گذاران می‌توانند در بخش‌هایی از این شهر سرمایه‌گذاری کنند. تا دو ماه یعنی تا اردیبهشت ماه فرصت داریم تا طرح این کار را آماده کنیم. باید زمینی را به مساحت ۴۰ هکتار زمین در تهران پیدا کنیم و برای این شهر در نظر بگیریم. آقای اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عزم خود را جزم کرده است تا حمایت‌های لازم را از این شهر جهانی داشته باشد. ما در شهر جهانی زون بندی خواهیم کردیم یعنی زون سیستان و بلوچستان یا زون گیلان… هر یک از زون‌ها را بر مبنای اقلیم آن استان طراحی کرده‌ایم. راه اندازی شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی بزرگترین فعالیت‌مان در سال جدید است.

* چشم‌انداز شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی چیست؟

ما در منطقه خاورمیانه و آسیا، شهر خلاق نداریم. البته چند دهکده وجود دارد. بنظر می‌رسد شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی با این وسعت و دیدگاه تبدیل به یک برنامه منحصر به فرد شود. به هرحال فرهنگ جزو منابع اصلی کشورمان است و می‌تواند در همین شهر جهانی خودش را در معرض دید همه دنیا قرار دهد. گردشگرانی که وارد ایران می‌شوند شاید فرصت نداشته باشند در چند روز به همه شهر‌های ایران سر بزنند درحالی که می‌توانند در شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی همه ایران را یکجا تماشا کنند. به نظر می‌رسد لطف خدا شامل حال‌مان شد وگرنه فکر نمی‌کردم کار‌های این طرح به این سرعت انجام شود.

 به نظر می‌رسد شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی، طرح ایده آلی باشد، اما ممکن است اجرایش با تغییر مسؤولان متوقف شود؟

ما در پیش‌نویس نوشته‌ایم که طرح شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی باید تا اردیبهشت تکمیل شود. کار، کار جهادی است و یکی از موفقیت‌های جهاد همین است که کار‌ها را جهادی پیش ببرد. باید هرچه سریع‌تر مکان شهر را شناسایی کنیم. اعتبارات آن را در نظر بگیریم. سرمایه گذاران را مشخص کنیم. سرمایه گذاران ایده‌های‌شان را ارائه دهند تا ما سند را در اختیارشان بگذاریم. پس از بررسی نقشه کارشان، زمین‌ها را اجاره پنجاه ساله می‌دهیم. به همین صورت به مرور بخش خصوصی به جهاد دانشگاهی نزدیک‌تر می‌شود.

* سوال آخر این‌که چه نقاطی از تهران را برای شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی در نظر گرفته‌اید؟

هدف اصلی‌مان شهر تهران است، نه اطراف و حومه. بسیاری از نقاط شناسایی شده است. معتقدیم ذات فرهنگ این است که در دل مردم باشد. زمانی که شما مکان را از شهر خارج می‌کنید، دیگر جاذبه‌ای نخواهد داشت و انگار آن را به شهر سنجاق زده اید. یکی دیگر از دلایلی که انتخاب مان برای این شهر جهان داخل شهر تهران است این بوده که هم مردم ایران و هم گردشگران و مسافران خارجی به راحتی به این شهر دسترسی داشته باشند.

هنوز جای قطعی شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی مشخص نیست، اما پس از بررسی‌ها متوجه شده‌ایم منطقه غرب تهران و ۲۲ منطقه مناسبی باشد. البته منطقه تپه‌های عباس آباد هم بررسی شد. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که اگر به سمت شرق برویم و یکی از آن نقاط را برای شهر جهانی نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی انتخاب کنیم، قدری برای مردم و بازدیدکنندگان سخت خواهد بود. هم اکنون روی مناطق ۱۲، ۵ و ۲۲ نظرمان است. همه صنایع فرهنگی و همه اقلیم‌های کشورمان در این شهر قرار می‌گیرد و شما می‌توانید یک ایران منسجم را در آنجا ببینید.

زینب رازدشت تازکند