خراسان رضوی/ گردشگری بومی، ظرفیتی برای شکوفایی اقتصاد مناطق

به گزارش ایرنا، توفیق در این حوزه نیازمند توجه به عناصر مختلف تبلیغاتی است که بتوان تعداد گردشگران را متناسب با ظرفیت و بافت فرهنگی محل به گونه ای تنظیم کرد که هم مردم محلی از مزایای آن منتفع شوند و هم به فرهنگ بومی آسیبی نرسد و در عین حال گردشگران هم بهره مورد نظر را از حضور در مناطق ببرند و بدون شک توجه به مدیریت گردشگری در این زمینه دارای اهمیت بسزایی است.

گردشگری یکی از ظرفیت هایی است که می تواند اقتصاد، معیشت و فرهنگ مردمان ساکن در یک منطقه را دستخوش تغییر کند و نحوه بهره‌گیری از این ظرفیت بستگی به آمادگی و مدیریت گردشگری توسط مسوولان این مناطق دارد.

به عبارتی، اقتصاد وابسته به صنعت گردشگری در جهان و نیز ایران همیشه با تلخ‌کامی ها و کامیابی هایی مواجه است، در یک سو گردشگرانی هستند که از لذایذ و شیرینی های سفر بهره‌مند می‌شوند و در سمت دیگر مدیران و متولیانی که نتوانسته اند از این بازار پرسود، بهره کافی ببرند و چه بسا حسرت می خورند که کاش به گونه ای برنامه‌ریزی می‌کردند که سهم بیشتری از این بازار پرمنفعت بردارند.

شهرستان تربت حیدریه نیز از این قاعده مستثنی نیست و برخی مسوولان آن، تقارن نوروز امسال با ماه مبارک رمضان را، اصلی ترین علت کاهش سفرهای نوروزی به این منطقه دانسته و بر این باورند که البته شرایط خاص و تنگناهای اقتصادی، نیز در این وضعیت بی تاثیر نبوده و موجب کاهش سفرهای نوروزی به مقصد این شهرستان شده است.

با این حال خبرنگار ایرنا برای دریافتن دلیل کاهش این اقبال سفر به این منطقه، پای صحبت برخی از گردشگرانی نشست که از دیگر استان‌ها به تربت‌حیدریه آمده‌ بودند و چرایی آن را از آنان جستجو کرد.

نبود ویترین جذاب، ضعف گردشگری تربت‌حیدریه

یک هموطن شیرازی به خبرنگار ایرنا گفت: این شهرستان ظرفیت بالایی در گردشگری دارد و آنچه ندارد یک "ویترین" جذاب برای معرفی داشته‌های خود است، به عنوان نمونه اگر نحوه عرضه زعفران در این شهرستان، که پایتخت زعفران ایران شناخته می شود، با فروشگاه‌های مشهد مقایسه ‎شود، گمان می‌رود که زعفران در مشهد با کیفیت بهتری تولید و عرضه می‌شود و حال آنکه مشهد تنها یک مجموعه بازار خوب برای عرضه زعفران دارد.

مریم تقوی افزود: برای یافتن آثار تاریخی و نقاط گردشگری این شهرستان نیز مشکل مسیر دسترسی و مسیریابی وجود دارد و از همه اینها مهم تر در راسته بازار زعفران تربت‌حیدریه، حتی یک سرویس بهداشتی وجود نداشت.

گردشگر دیگری که از تهران به تربت‌حیدریه آمده‌ بود، گفت: قصد سفر به این شهرستان را نداشتم، اما در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی وقتی با عنوان "تربت‌حیدریه زعفرانی‌ترین شهر جهان" برخورد کردم، تشویق شدم قبل از رفتن به مشهد، سری هم به اینجا بزنم.

علی محمودی افزود: از سرگردانی برای یافتن نشانی بازار زعفران که بگذریم، وجود فروشگاه هایی نه چندان شکیل و زیبا برای عرضه این محصول پربها و نیز حضور افرادی که با وضعیتی نه چندان خوشایند در کوی و برزن با کیسه‌های پلاستیکی در دست، برای فروش این کالا به دنبال مشتری بودند، تصویر دلچسبی نبود و تداعی گر بازار سکه و ارز در چهارراه استانبول تهران بود.

گردشگر دیگری گفت: قصد ماندن در تربت‌حیدریه را نداشتیم، اما به خاطر هزینه‌های پایین‌تر اقامتی آن نسبت به مشهد، ترجیح دادیم در این شهر بیتوته کنیم.

علی حسن‌زاده افزود: با توجه به نزدیکی به مشهد، صبح‌ها برای زیارت حرم حضرت ثامن‌الحجج و نقاط دیدنی مشهد، از شهر خارج شده و عصر مجددا به تربت‌حیدریه باز می‌گشتیم.

کمربندی تربت حیدریه و زیان آن به اقتصاد گردشگری شهر

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: بخش گردشگری سال‌های زیادی است که زیان هنگفتی از جاده کمربندی نصیبش می‌شود.

علی محمدی افزود: تربت‌حیدریه در مسیر دالان ارتباطی شرق ایران و حلقه اصلی اتصال استان‌های جنوب و جنوب شرق کشور به مشهد قرار دارد، اما از مجموع ۱۵ هزار خودروی که روزانه از این شهرستان عبور می کنند، ۷۰ درصد به جای گذر از داخل شهر، از جاده کمربندی می‌گذرند.

وی ضافه کرد: این در حالی است که یک پایگاه دایمی اطلاع‌رسانی در مبادی ورودی شهرستان و نیز بازارچه دایمی برای عرضه سوغات و هدایا و محصولات پایه ای منطقه نیز وجود ندارد.

دبیر ستاد خدمات سفر تربت‌حیدریه تعداد مسافران و زائران وارد شده به این شهرستان تا پایان تعطیلات عید فطر را ۳۷۴ هزار نفر عنوان کرد و گفت: از این شمار تنها حدود ۱۱ هزار نفر در این شهر اقامت کردند.

محمدی اضافه کرد: از این تعداد، پنج هزار نفر در اقامتگاه‌های رسمی نظیر مهمان‌خانه و اقامتگاه های بوم‌گردی، حدود سه هزار و ۷۰۰ نفر در مدارس و اقامتگاه های غیررسمی و بقیه نیز در اقامتگاه های اضطراری نظیر بقاع متبرک، زائرسراها و چادر اقامت گزیدند.

وی به ترتیب از مجموعه آرامگاهی قطب‌الدین حیدر، روستاهای گردشگری "رود معجن" و "حصار" در بخش بایگ و مناظر زیبا و آثار تاریخی بخش "کدکن" به عنوان اماکنی که بیشترین بازدید نوروزی را داشته اند، یاد کرد.

محمدی گفت: اکنون از مجموع ۱۸ اقامتگاه بومگردی فعال و در مرحله تکمیل پرونده، تعداد ۱۲ اقامتگاه بومگردی فعال است که چهار واحد از این تعداد در بخش مرکزی تربت‌حیدریه مستقر و غالبا هر شب تا ۷۰ درصد ظرفیت این اقامتگاه ها تکمیل می شود.

رییس اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی تربت‌حیدریه به حوزه بازارچه سوغات و هدایا نیز اشاره و اظهار کرد: تاکنون سه کارآفرین برای ایجاد بازارچه سوغات و هدایا درخواست داده‌اند که یکی از آن‌ها در شهر فعال شده، دومی نیز مجوز گرفته و در حال راه اندازی است و سومی نیز برای استقرار در ورودی شهر در حال دریافت مجوز است.

رغبت گردشگران فرهنگی به اقامت در مدارس

دبیر ستاد اسکان آموزش و پرورش تربت‌حیدریه هم گفت: از ۲۸ اسفند پارسال تا پایان تعطیلات نوروز امسال، نزدیک به ۲ هزار نفر در قالب ۴۰۱ خانوار در مدارس این شهرستان که برای اسکان ساماندهی شده‌ بود، اقامت کردند.

مهدی قاسمی افزود: امکانات اقامتی آموزش و پرورش شامل ۲ مرکز رفاهی و ۱۳۰ کلاس درس در قالب ۱۴ آموزشگاه با ظرفیت ۶۵۰ نفر ساماندهی شده‌ بود.

دبیر ستاد اسکان آموزش و پرورش تربت‌حیدریه گفت: با توجه به مسافت کوتاه تربت‌حیدریه تا مشهد و تکمیل ظرفیت ستاد اسکان مشهد، زائران و مسافرانی که از این مسیر عبور می‌کردند، ترجیح‌شان اسکان در مدارس این شهرستان بود.

قاسمی افزود: به استثنای مجتمع فرهنگیان و کانون شهید فاضلی که سوئیت‌های مستقل دارند، دیگر مدارس مجهز به امکانات درجه الف شامل یخچال، تلویزیون اختصاصی، حمام و سرویس‌های بهداشتی بودند.

وی عمده‌ترین گردشگران اقامت گرفته در مدارس تربت‌حیدریه را مربوط به استان‌های هرمزگان، فارس، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، سیستان و بلوچستان و استان‌های سه‌گانه خراسان عنوان کرد.

کمبود سرویس بهداشتی و نمازخانه

معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار تربت‌حیدریه به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: امسال برای نخستین بار هماهنگی خاصی بین دستگاه‌های مرتبط شکل گرفت تا مشکل تردد از این مسیر و اقامت در تربت‌حیدریه به حداقل برسد.

سیدعلی موسوی افزود: بر این اساس شاهد حتی یک مورد فوتی در تصادفات جاده‌ای شهرستان نبودیم.

وی گفت: با هماهنگی به عمل آمده نیروهای بسیج، پلیس راهور، اورژانس و هلال‌احمر به صورت منظم در مبادی ورودی و در طول مسیر تربت‌حیدریه به سمت مشهد و مسیر مخالف با نظم بهتری نسبت به سال‌های قبل، استقرار یافته و فعالیت کردند.

موسوی اضافه کرد: بدین منظور میدان "۲۲ بهمن" در ورودی تربت‌حیدریه با اصلاح مهندسی، زیباسازی و نورپردازی مناسب توسط شهرداری آماده شد و دستگاه‌های مرتبط با انتشار و توزیع ۲۲ هزار بروشور بین زایران و گردشگران و نصب ۱۵۰ بنر با محتوای معرفی جاذبه‌های گردشگری شهرستان، در کنار آموزشی که نیروهای هلال‌احمر برای راهنمایی گردشگران دیده‌بودند، نگذاشتند تا گردشگری سر در گم بماند.

کاهش چشمگیر گردشگران در تربت حیدریه

معاون فرماندار تربت‌حیدریه شمار گردشگران نوروزی امسال شهرستان را ۱۶۲ هزار نفر عنوان کرد و گفت:‌ این رقم نسبت به نوروز پارسال، که ۲۲۳ هزار گردشگر داشتیم، کاهش چشمگیری یافته است و البته همزمانی نوروز با ماه مبارک رمضان و شرایط اقتصادی در این وضعیت بی تاثیر نبوده است.

موسوی اضافه کرد: این ۲ عامل موجب شد تا در نوروز امسال تنها ۶۲ درصد ضریب اشغال در ۱۳ اقامتگاه بومگردی این شهرستان به ثبت برسد.

معاون فرماندار تربت‌حیدریه با اذعان بر این‌که هنوز در مبادی ورودی محل مناسبی برای معرفی داشته‌های تربت‌حیدریه وجود ندارد، گفت: بسیاری از تولید کنندگان و صادرکنندگان زعفران شهرستان حاضرند برای معرفی و عرضه این کالا در مبادی ورودی شهر غرفه دایر کنند، ولی هنوز نتوانسته ایم محل مناسبی برای آنان جانمایی کنیم.

موسوی اضافه کرد: بهترین مکان بدین منظور بلوار امام رضا (ع) است که اکنون مسیر جاده‌ای و حالت میان‌راهی دارد و شهرداری تربت حیدریه هم اعلام کرده تا زمانی که این کار برایش عایدی نداشته‌ باشد، حاضر به تحویل گرفتن این مسیر و هزینه کردن در آن نیست، که البته حق هم دارد.

وی از دیگر مشکلات شهرستان تربت حیدریه را کمبود مجتمع‌های میان‌راهی، سرویس‌های بهداشتی و نمازخانه مناسب و در شان مسافران و گردشگران دانست که اکنون یک مجموعه سرویس‌ بهداشتی و نمازخانه در مسیر تربت‌حیدریه به سمت مشهد در نقطه گرماب، در حال ساخت است.

به گزارش ایرنا تربت‌حیدریه از شهرستان‌های مهم و بزرگ خراسان رضوی در ۱۵۰ کیلومتری جنوب مشهد مقدس به عنوان معبر مهم گردشگری شرق کشور حدود ۴۰۰ اثر تاریخی و جاذبه گردشگری دارد که ۹۰ مورد آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.