دانشمندان علوم تجربی که با قرآن مانوس بوده‌اند باید یافته‌های خود را ارائه دهند.

به گزارش بازارکار، سید محمد مقیمی روز یکشنبه در نخستین کنگره بین‌المللی علم و قرآن که در تالار علامه امینی دانشگاه تهران گشایش یافت، افزود: دانشمندان علوم تجربی که با قرآن مانوس بوده‌اند باید یافته‌های خود را ارائه دهند.

محمود واعظی؛ رئیس دانشکده الهیات دانشگاه تهران طی سخنانی در ابتدای نخستین کنگره بین‌المللی علم و قرآن که امروز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت‌ماه در دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: امام خمینی(ره) می‌فرمودند اعجاز قرآن در زمان صدر اسلام صرفاً با اشارات، فصاحت، الفاظ و بلاغت تصور می‌شد، غافل از اینکه اعجاز و شگفتی‌های اصلی قرآن در معارف آن است. امیدواریم بتوانیم آموزه‌های قرآنی را هر چه بیشتر دریافت کنیم.
اهداف برگزاری کنگره بین‌المللی علم و قرآن

جمیله علم‌الهدی؛ دبیر ستاد تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز طی سخنانی گفت: از زمانی که کتاب مقدس قرآن به دست نادان‌های صهیونیست به آتش کشیده شد، درصدد برگزاری چنین همایشی بودیم. امروزه در جهان، رجوع به قرآن به دلیل عملیات طوفان‌الاقصی و غزه بسیار بیشتر شده است و نیز رئیس‌جمهور در حضورشان در سازمان ملل متحد در نیویورک با بلند کردن قرآن بر روی دست، پیام مردم مسلمان را به جهان رساندند.‌ زمان برپایی این‌ همایش با تأخیر مواجه شد و البته این تاخیر با فوایدی از جمله دریافت مقالات و اجرای پیش‌نشست‌های بیشتری همراه بود.

وی افزود: یادمان نرود تا وظیفه اصلی خود نسبت به قرآن را انجام دهیم. هنوز راه زیادی در پیش داریم. رقابت بر سر بهره‌برداری از طبیعت به تدریج ماهیت تهدیدکننده علم و فناوری را آشکار کرده و تلاش‌های زیادی برای کاهش تهدیدهای زیست محیطی رقم خورده است. احیای ارزش‌های اخلاقی سال‌هاست که از مهمترین تلاش‌های نظری اندیشمندان و سرلوحه تلاش سیاستگذاران است. مطالعه درباره آموزه‌های مذهبی از سوی اغلب دانشمندان علوم انسانی به منظور یافتن بهترین راه حل برای رفع مسائل اخلاقی در جوامع مدرن جریان دارد.

علم‌الهدی تصریح کرد: با وجود این اقدامات انواع مشکلات اخلاقی رواج یافته و سطوح متداولی از بی‌هویتی، بی‌معنایی، بی‌هدفی و افت انگیزه‌های شغلی و تحصیلی را پدید آورده است. نمونه بارز آن خودکشی در میان مردم متمدن عصر حاضر و حتی در میان طبقات مرفه و خوشبخت است. سیطره ابزار‌انگاری در جهان‌بینی با گسترش نگاه ابزاری به علم، عالم و معلم همراه شده است و به تدریج علم را از قله فضیلت‌های انسانی تا حد یک حرفه پایین کشیده است و این برای علم و فناوری خطرناک شده است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: با این همه راه هنوز بسته نیست، قرآن کریم در میان ماست و اگر تنها لحظاتی درنگ کنیم و دور از هیاهوی خودساخته برخی نویسندگان، به این کتاب توجه کنیم، متوجه عقلانیت واقعی و فراگیر و چند سطحی خواهیم شد. قرآن کریم عقلانیت جهانی را به ما گوشزد می‌کند و می‌فرماید عقلانیت را به ایمان و عمل صالح گره بزنید. قرآن همچنین ما را به پیوستن یک حرکت جهانی ترغیب می‌کند تا بر عقلانیت و تفکر در طبیعت متمرکز است.

وی گفت: کنگره علم و قرآن راهی به سوی پایان دادن به عقلانیت در خود مانده معاصر است و به یاری حق با کمک عالمان علوم انسانی، علوم طبیعی و علوم اجتماعی، مسیری برای دستیابی به عقلانیت واقعی پیدا خواهد شد. امید است علاوه بر رفاه انسان و افزایش معنویت، منجر به بقای نسل، اقامه عدالت، گسترش صلح و پایان جنگ و خونریزی شود. این اهداف متعالی بدون شک با فناوری‌های متناسب ممکن می‌شود.
لزوم توجه بیشتر به آیات الهی در طبیعت

سیدمحمد مقیمی؛ رئیس دانشگاه تهران، نیز در سخنرانی خود اظهار کرد هدف این کنگره این است که بین آموزه‌ها و آیات قرآن کریم با مفاهیم و نظریات علمی ارتباط برقرار و چالش‌ها و موانعی که بر سر راه برقراری ارتباط بین قرآن و علم در محیط‌های دانشگاهی وجود دارد، بررسی و برطرف کند. لذا در این همایش از ایده‌های سخنرانان داخلی و خارجی استفاده و ابعاد مختلف این موضوع پوشش داده خواهد شد. قرآن کریم معجزه‌ای است که برای هدایت بشر آمده است و هرکسی به فراخور درک و بصیرت و ابزارهایی که به کار می‌گیرد، می‌تواند از آموزه‌های قرآن کریم بهره‌مند شود، لذا دانشگاهیان نیز می‌توانند از قرآن برای توسعه و افزایش رفاه و معنویت استفاده کنند.

وی افزود: باید به آیات الهی در طبیعت به میزان بیشتری توجه کنیم، چون قرآن کریم می‌تواند راهنمای اساتید علمی در بخش‌های تجربی و عقلی باشد. وقتی محققان، آیات الهی را در طبیعت مورد بررسی قرار می‌دهند، با چالش‌هایی مواجه هستند که از جمله آنها نداشتن ابزارهای مناسب معرفتی است. نکته دیگر اینکه فرضیات محققان در محیط دانشگاهی عرضه می‌شود و بعضا از نااستواری برخوردار است. مشکل دیگر اینکه داده‌های کاملی در اختیار محققان نیست. نکته چهارم اینکه ذهن محققان، ذهن جامعی نیست که بتواند همه داده‌ها را در آن واحد بررسی و به سناریوی مشخصی برسد.

مقیمی تاکید کرد: وقتی جایگاه قرآن در علم را بررسی می‌کنیم، فرضیه ما این است که باید از یک منبع مبتنی بر آیات الهی که مدون و مکتوب است، بهره‌مند شویم، لذا در این کنگره تلاش بر این است که ضمن بررسی رابطه قرآن و علم، محیط جدیدی را برای دانشگاهیان فراهم کنیم تا محققان ما در علوم تجربی و علوم انسانی، برای تدوین مفروضات خودشان به قرآن کریم مراجعه کنند. امیدواریم این کنگره هر ساله با قوت و قدرت بیشتری برگزار و و شاهد جنبش جدیدی برای استفاده از قرآن در علم باشیم.
قرآن کتابی برای همه اعصار است

رضامراد صحرایی؛ وزیر آموزش و پرورش در این همایش طی سخنانی اظهار کرد: در جمهوری اسلامی ایران، همه پیشرفت‌های علمی را از قرآن کریم جست و جو می‌کنیم. قرآن معجزه جاودانی آخرین پیامبر خدا حضرت محمد(ص) است و معجزه بودن آن نه فقط به معنای اعجاز زبانی بلکه به دلیل اعجاز معنایی و مضمونی است. منظور از اعجاز معنایی آن است که این کتاب مشتمل بر حقایق بلندی است و کشف آن برای بشر عادی میسر نیست. البته که هرکسی نمی‌تواند به آسانی همه حقایق را از این کتاب رمزآمیز دریابد.

وی افزود: قرآن کتابی جاودان است و مخاطبان آن فقط به افراد عصر نزولش محدود نیستند، بلکه همه مردم در همه زمان‌ها و مکان‌ها مخاطب قرآن کریم هستند. در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که شاگردی از او پرسید، چرا دائما تازگی قرآن افزایش می‌یابد که حضرت فرمود: چراکه خداوند قرآن را برای زمانی خاص و مردمی خاص نازل نکرده است. یکی از انواع اعجاز قرآن این است که در قلمروهای مختلف علمی بیاناتی رازگونه دارد که مردمان زمان نزول از درک آن عاجز بودند و بعدها از سوی متخصصان علوم تجربی کشف شد و در آینده بیشتر کشف خواهد شد.

صحرایی در پایان بیان کرد: افراط نه تنها به باور مسلمانان به قرآن کمک نکرده و نمی‌کند بلکه از ارزش این کتاب در نزد مردم می‌کاهد و حتی موجب بدبینی دانشمندان مسلمان به علوم دینی شده است. بنابراین نباید تصور کرد تفسیر قرآن بی‌قاعده است. در مقابل، باید به قواعد علمی و تفسیری از جمله رعایت قواعد معتبر زبان‌شناختی در تفسیر متن پایبند باشیم. بدین معنا که معمای مورد نظر واقعا در محدوده دلالت واژگانی قرآن باشد، چراکه نسبت دادن هر رابطه علمی به قرآن بدون توجه به روابط دال و مدلولی، تبعات مناسبی در پی ندارد. نکته پایانی آن که ما باید یافته‌هایمان را با قرآن بسنجیم نه قرآن را با یافته‌هایمان.