مدیر گروه سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد: کارفرمایان مکلف به انجام معاینات سلامت شغلی شاغلین خود هستند

دکتر فرشید وفا در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه حوزه سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی از دو گروه سلامت محیط و سلامت کار تشکیل شده است، اظهار کرد: در گروه سلامت محیط ما به بررسی عوامل محیطی موثر بر سلامت می‌پردازیم. این عوامل محیطی می‌تواند هوا، آب، غذا، خاک و پسماند باشد.

وی افزود: یکی از مهمترین برنامه‌هایی که ما در حوزه سلامت محیط داریم، بازرسی از مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی و اماکن عمومی است. فرایند بازرسی از این اماکن در سه سرفصل بهسازی محیط کار، رعایت بهداشت فردی و بهداشت ابزارآلات و تجهیزات انجام می‌شود. بهسازی محیط کار از نظر سقف، کف، دیوار، متراژ و سایر مشخصات مربوط به آن اماکن برحسب دستورالعمل‌های موجود است.

وفا ادامه داد: رعایت بهداشت فردی شاغلین در این اماکن نیز مورد بازرسی قرار می‌گیرد. شاغلین در این اماکن باید کارت بهداشت داشته باشند. کارت‌های بهداشت افرادی که مواجهه مستقیم با طبخ مواد غذایی دارند ۶ ماهه و افرادی که مواجهه غیر مستقیم دارند به صورت سالیانه صادر می‌شود. سرفصل سوم مورد بازرسی ما در مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی و اماکن عمومی، بهداشت ابزارآلات و تجهیزات مورد استفاده از جمله ظروف و سایر ابزارها و تجهیزات مورد استفاده است.

مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه در کنار سرفصل‌های بیان شده در مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی، نظارت بر بهداشت مواد غذایی نیز مورد بازرسی قرار می‌گیرد، عنوان کرد: مواد غذایی طبخ شده در این مراکز باید شرایط لازم بهداشتی مانند دمای مناسب یا سایر فاکتورهای مربوط به مواد و اجناس مورد استفاده از جمله تاریخ تولید و انقضا و پروانه ساخت بهداشت را داشته باشد و مورد بازرسی قرار گیرد.

وی بیان کرد: یکی دیگر از اقدامات ما نظارت بر تامین آب شرب سالم است. وظیفه تامین آب شرب در شهرها برعهده آبفای شهری و در روستاها آبفای روستایی است. علاوه بر زحماتی که این حوزه‌ها در راستای تامین آب دارند، بازرسان ما به صورت روزانه کلرسنجی و نمونه‌برداری‌ها بر حسب جمعیت را انجام می‌دهند تا انطباق نتایج با استانداردهای ذکر شده انجام شود.

وفا اضافه کرد: از دیگر اقدامات ما در حوزه خاک و پسماند، نظارت بر شیوه دقیق جمع‌آوری، بی‌خطرسازی و امحای پسماندهای عفونی، تیز و برنده است. بازرسی از فرایندهای تفکیک، جداسازی، جمع‌آوری، انتقال سریع، بی‌خطر شدن و در نهایت امحاء پسماندهایی که در مراکز درمانی، مطب‌ها و بیمارستان‌ها تولید می‌شود، توسط همکاران ما انجام خواهد شد.

مدیر گروه سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: در قالب قانون جامع هوای پاک، در صورتی که شرایط کیفی هوا در حالت اضطرار و آلودگی قرار گیرد و هوا از حالت سالم خارج شود، ما به دبیرخانه کارگروه اضطرار پدیده گردوغبار و آلودگی هوا درخواست تشکیل جلسه می‌دهیم. جلسات تشکیل و تصمیم‌گیری شده و اطلاع‌رسانی‌ها و توصیه‌های لازم از طریق رسانه‌های جمعی انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه همه اماکن عمومی از جمله مساجد، پایانه‌های مسافربری اعم از ریلی، زمینی و هوایی، استخرهای شنا و آرایشگاه‌ها و ... نظارت می‌شود، تصریح کرد: ما در سطح حوزه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد حدود ۹۰ هزار مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی و اماکن عمومی داریم و حدود ۳۸۰ نفر بازرس به صورت حداقل فصلی یک بار نظارت بر وضعیت بهداشتی با این سرفصل‌ها را انجام می‌دهند.

وفا افزود: علاوه ‌بر این ما در سطح حوزه دانشگاه و شهرستان مشهد مناسبت‌های آیینی و مذهبی مانند دهه آخر صفر، تعطیلات نوروز، تاسوعا و عاشورا و حتی فرایندی مانند انتخابات را نیز داریم که در این فرایندها نظارت‌ همکاران ما تشدید می‌شود تا شرایط بهداشتی مد نظر حاصل شود.

مدیر گروه سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص برخی اقدامات در حوزه سلامت نیروی کار گفت: حوزه سلامت کار در دو بخش عوامل شغلی موثر بر سلامت یا همان بحث بهداشت حرفه‌ای و طب کار مورد سنجش قرار می‌گیرد. هدف گروه سلامت کار این است که عوامل زیان‌آور شغلی تاثیرگذار بر سلامت را شناسایی و کنترل کند تا منجر به بیماری‌های شغلی در شاغلین نشود.

وی ادامه داد: همکاران بازرس بهداشت حرفه‌ای ما در کارگاه‌ها و کارخانجات اعم از کارخانجات تولیدی، صنعتی و حتی کارگاه‌های صنفی وظیفه نظارت و بازرسی وضعیت بهداشتی واحدهای کاری از نظر سلامت نیروی کار را به صورت مداوم برعهده دارند.

وفا بیان کرد: ۱۰۷ بازرس بهداشت حرفه‌ای در حوزه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد براساس چک‌لیست‌های ابلاغی، میزان مواجهه شاغلین با عوامل زیان‌آور محیط کار را بررسی و در صورت نیاز توصیه‌های لازم و حتی اقدامات قانونی در راستای حذف یا کاهش عوامل زیان‌آور به حدود مجاز شغلی را توصیه می‌کنند.

مدیر گروه سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: بخش طب کار، تشکیل پرونده پزشکی برای شاغلین کارگاه‌ها و کارخانجات و انجام معاینات ادواری است. مطابق با ماده ۹۲ فصل چهارم قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۶۹ هیات وزیران، در واحدهای کاری که مشمول قانون کار هستند، کارفرما مکلف است حداقل سالی یک بار نسبت به انجام معاینات سلامت شغلی شاغلین خود اقدام کند.

وی اضافه کرد: هدف از معاینات سلامت شغلی این است که بتوانند وضعیت سلامت شاغل و اثرات احتمالی که عوامل زیان‌آور بر سلامت می‌گذارد را رصد و در صورت نیاز برای شاغلین اقدامات کنترلی لازم را انجام دهند. این اقدامات شامل اقدامات فنی مهندسی، مدیریتی و استفاده از وسایل فردی مناسب است که طی آن مواجهه فرد شاغل با عارضه کاهش پیدا کرده و از پیشرفت عارضه در شاغل جلوگیری می‌شود.

وفا گفت: در زمینه شروع به کار نیز به استناد ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی معایناتی از سلامت شاغلین در بدو شروع به کار انجام می‌شود تا علاوه بر داشتن یک بیوگرافی از وضعیت سلامت شاغل قبل از شروع به کار، میزان متناسب بودن شرایط و نیازمندی‌های کاری و ظرفیت و توانمندی های جسمی و روانی شاغل مورد بررسی و تطبیق قرار گیرد.

مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه یکی از موارد مورد مطالبه بازرسان ما هنگام مراجعه به یک واحد شغلی که مشمول قانون کار بوده، انجام معاینات سلامت شغلی شاغلین است‌، عنوان کرد: کارفرمایان، معاینات سلامت شغلی شاغلین خود را یا از طریق مراکز خدمات جامع سلامت دولتی ما که پزشک یا متخصص دوره‌دیده طب کار دارند دریافت می‌کنند، یا از طریق مراکز تخصصی طب کار و متخصصان بخش خصوصی این کار را انجام می‌دهند. بعضی از کارگاه‌ها و کارخانجات نیز خودشان پزشک عمومی دوره‌دیده طب کار دارند که نسبت به انجام معاینات سلامت شغلی شاغلین اقدام می‌کنند.

وی افزود: بازرسان طی فرایند بازرسی خود نتایج پرونده‌ها را بررسی می‌کنند و به عنوان مثال افت شنوایی حاصل از کار در یک محیط کار با سروصدای بالا در نوار گوشی که از شاغل گرفته می‌شود، مشخص خواهد شد، در نتیجه از کارفرما مطالبه می‌شود که اقدامات کنترلی در خصوص عوامل پرسروصدا انجام شود تا افت شنوایی شاغل افزایش پیدا نکند.

وفا گفت: هر کارفرمایی نسبت به این موضوع آگاهی دارد که توسعه و تولید محصول با کیفیت و ارائه محصول بهینه و مطلوب تنها با وجود نیروی کار سالم فعال و با نشاط امکان‌پذیر است. اگر چنین شرایطی برای کارفرمایان واحدهای تولیدی وجود نداشته باشد، عملا خروجی محصول یا خدمتشان از کیفیت مطلوبی برخوردار نخواهد بود. این حق برای کارگر نیز وجود دارد که اگر در محیط کاری دچار مشکل یا بیماری شغلی خاصی شد، می‌تواند با شکایت از کارفرما تقاضای غرامت داشته باشد که این خود بار مالی زیادی را به کارفرما تحمیل می‌کند.

مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: خودمراقبتی فردی، شغلی و سازمانی جزو مواردی است که حتما باید مورد نظر کارگران و کارفرمایان قرار گیرد. جهش تولید با مشارکت مردم،  زمانی امکان‌‎پذیر است که مردم و افرادی که اقدام به تولید محتوا، محصول و خدمت می‌کنند از سلامت لازم برخوردار باشند تا تبعات اجتماعی، مالی و اقتصادی ناشی از این موارد به حداقل برسد و جامعه توانمند باشد.