«منظومه روستایی» طرحی نو برای مهاجرت معکوس به روستا‌ها

در سال‌های اخیر مهاجرت به شهر‌های بزرگ، سرانه خدمات در این شهر‌ها را به‌‍‌شدت پایین آورده، از این رو دولت و مسئولان تلاش دارند با ارائه مشوق‌ها و ایجاد زیرساخت‌های لازم در روستاها، مردم را به مهاجرت معکوس تشویق کنند.
اما واقعیت اینجاست تا شغل در روستا‌ها ایجاد نشود و شرایط اقتصادی و معیشتی روستاییان تأمین نباشد، هرچقدر هم مشوق افزایش یابد باز هم کمتر کسی وسوسه می‌شود که از شهر به روستا مهاجرت کند. این بود که بنیاد مسکن در سال گذشته با اجرای طرح «منظومه روستایی» در۱۲ استان کشور به‌صورت پایلوت تلاش کرد با توانمندسازی مردم روستا‌ها در زمینه‌های اشتغال، معیشت، اقتصاد و عمران، جاذبه ماندگاری در روستا‌ها را افزایش داده و شرایطی را فراهم کند تا جوانان دوباره به دیار آبا و اجدادیشان برگردند.
استان خوزستان یکی از این ۱۲ استانی بود که اجرای طرح منظومه روستایی در اغلب شهرستان‌های آن اجرایی شد و طبق پیش‌بینی مسئولان قرار بر این شد با اجرای این طرح و شناسایی نقاط قوت روستا‌ها شاهد تحول بیش از پیش چهره روستا‌ها و رشد مهاجرت معکوس در خوزستان باشیم.

طرحی با هدف ایجاد اشتغال
در همین خصوص معاون اسبق امور عمرانی اداره کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خوزستان در توضیح اهداف طرح منظومه روستا گفت: طرح منظومه روستایی با هدف ایجاد اشتغال و توسعه اقتصاد روستا در خوزستان اجرا شد.
محمود اکبری فضلی با اشاره به اینکه این طرح مورد توجه دولت برای رونق بخشی به روستا‌های استان بوده، بیان کرد: در طرح منظومه روستایی ظرفیت‌های اقتصادی و اشتغال‌زایی هر روستا شناسایی و مشخص شده است.
وی با بیان اینکه مطالعات ۱۳۸ روستای استان برای اجرای این طرح انجام شده، افزود: عملیات اجرایی این طرح در هفت روستای خوزستان آغاز و اقدامات بسیاری خوبی در روستا‌های شهرستان‌های دشت آزادگان، آبادان، خرمشهر و مسجد سلیمان اجرا شد. اکبری فضلی با اشاره به ظرفیت‌های بسیار خوب کسب درآمد و اشتغال‌زایی در روستا‌های استان ادامه داد: بوم‌گردی از جمله ظرفیت‌های بسیار خوبی است که در روستا‌های خوزستان می‌تواند به منبعی برای کسب درآمد و ایجاد اشتغال تبدیل شود.

ممانعت از مهاجرت روستاییان
فرماندار اهواز نیز در همین راستا عدم اشتغال را یکی از مهم‌ترین عوامل مهاجرت روستاییان به شهر دانست و گفت: توسعه و رونق اقتصاد روستایی در خوزستان مهم‌ترین اقدام برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهر است. سید احمد موالی‌زاده بیان کرد: یکی از مشکلات در مناطق روستایی بیکاری است و یکی از ابزار‌های مهم جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهر ایجاد بستر اشتغال و رونق اقتصادی است. وی گفت: برنامه داریم از ظرفیت تعاون روستایی شهرستان اهواز برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری و رونق اقتصاد روستایی استفاده کنیم و این اقدام تبدیل به یک الگو در استان تبدیل شود.
فرماندار اهواز ادامه داد: تعاون روستایی تنها وظیفه خرید گندم را ندارد و باید برای رونق مناطق روستایی نیز ورود کند.
وی بیان کرد: ظرفیت بومگردی، گردشگری و صنایع دستی در مناطق مختلف اهواز وجود دارد، اما این ظرفیت‌ها بالقوه هستند و باید تبدیل به بالفعل شوند.
موالی‌زاده ادامه داد: اساس کار شرکت‌های تعاون روستایی باید به گونه‌ای باشد که امکان فعالیت‌های بازرگانی و بازاریابی را داشته باشند. موالی‌زاده بیان کرد: اگر بازاریابی در شرکت‌های تعاون روستایی انجام می‌شد، محصولات تعاونی‌ها در کشور‌هایی همچون عراق، قطر و عمان به راحتی به فروش می‌رسید. فرماندار اهواز افزود: نگاه شرکت‌های تعاون روستایی از فروش محصولات خود در محدوده استان و کشور است و به صادرات توجه کمتری دارند. موالی‌زاده ادامه داد: فرمانداری اهواز آمادگی دارد تا با شرکت‌های تعاونی روستایی برای استفاده از ظرفیت روستا‌های این شهرستان در ایجاد درآمد و اشتغال همکاری کند.

توجه به مناطق مرزی
معاون عمرانی استاندار خوزستان با اشاره به اهمیت نقش و جایگاه روستا‌ها در توسعه و آبادانی استان خوزستان اشاره و بیان کرد: روستا به عنوان کانون تولید و ارزش‌آفرینی معرفی می‌شود، خاستگاه اقتصاد مقاومتی و سنگر تأمین امنیت غذایی، فرهنگی و مرز‌های ایران اسلامی بوده و سهم بسزایی در اقتصاد و توسعه کشور دارد.
محمد خانچی ادامه داد: روستاییان و عشایر خوزستان با تولیدات کشاورزی و محصولات دامی متنوع در توسعه، پیشرفت و بالندگی استان و کشور نقشی بارز و برجسته دارند، آن‌ها زمینه‌های استقلال، اقتدار و کاهش وابستگی ایران اسلامی را تقویت می‌کنند؛ بنابراین توجه بیش از پیش به مناطق روستایی و عشایری منجر به ایجاد نشاط وامید در مردم می‌شود، همچنین رونق بازار کسب و کار، بهبود کشاورزی، صنعت گردشگری، مهاجرت معکوس، ماندگاری جمعیت و ایجاد امنیت به ویژه در مناطق مرزی را به همراه دارد.
وی با اشاره به اشتغال و گردشگری روستایی در خوزستان افزود: اقدامات قابل توجهی در سطح استان انجام شده که اهم اقدامات می‌توان به انعقاد تفاهم‌نامه «روستانوفن» با مشارکت صندوق کارآفرینی‌امید برای ورود شرکت‌های دانش بنیان به روستا‌ها با هدف ایجاد اشتغال و بهره‌وری بیشتر و همچنین انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان فنی و حرفه‌ای استان در راستای بالا بردن مهارت‌های روستاییان اشاره کرد. وی گفت: همچنین در حوزه گردشگری نیز شناسایی ۱۰۰ روستا در حوزه گردشگری و تشکیل کمیته مشترک با بنیاد مسکن، میراث فرهنگی و گردشگری و احداث اولین اقامتگاه بومگردی دهیاری‌های در روستای آهنگران بهبهان از اقدامات مهم این حوزه است.

پرداخت تسهیلات
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خوزستان نیز از اجرای طرح «منظومه روستایی» با هدف توانمندسازی روستاییان و جلوگیری از مهاجرت جوانان به شهر‌ها خبر داد و اظهار کرد: این طرح به منظور ایجاد جاذبه در روستا‌ها و افزایش مهاجرت معکوس و کاهش خروج مردم به سمت شهر‌ها در ۱۲ استان به‌صورت پایلوت در حال اجراست.
روح‌الله عمادی شناسایی نقاط قوت در حوزه تولید و اقتصاد روستا و مدیریت و پرورش این نقاط قوت را از اهداف مهم این طرح عنوان کرد و افزود: در حال حاضر این طرح در شهر‌های آبادان، خرمشهر، گلگیر (از توابع شهرستان مسجد سلیمان) و دزفول انجام شده است، اما با توجه به استقبال روستاییان امیدوارم تا پایان سال جاری تمام روستا‌ها در این طرح مشارکت کنند. وی ادامه داد: در قالب این طرح، تسهیلگران با حضور در روستا‌ها و شناسایی ظرفیت‌های اقتصادی ویژه آن منطقه، آموزش‌های مهارت و حرفه‌آموزی به مردم روستا را آغاز می‌کنند. هدف آن‌ها این است که با فراهم‌سازی بستر اشتغال، از مهاجرت روستاییان به شهر‌ها جلوگیری شود.
البته تسهیلگران از مرحله اول کار تا شناسایی بازار‌های هدف و ارائه محصول روستاییان به این بازار‌ها در کنار مردم هستند. تلاش می‌شود با ایجاد زنجیره تولید و عرضه، زمینه اشتغال و درآمدزایی برای مردم روستا فراهم شود. همچنین در این زمینه تفاهم‌نامه‌ای میان بنیاد مسکن و معاونت عمرانی استانداری منعقد شده و تسهیلاتی نیز به روستاییان پرداخت خواهد شد.