فناوری‌های نرم به چه کاری می‌آید؟

سیستم‌های دانشی کاربردی و نشئت گرفته از علوم انسانی ـ اجتماعی، دانش و علوم غیرمادی که هدفشان حل مشکلات عملی بشر است، فناوری نرم نامیده می‌شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، فناوری نرم مفهوم جدیدی نیست. هزاران سال است که انسان در حال ایجاد و توسعه فناوری نرم و بهره‌برداری از آن بوده است.

در فناوری نرم، بدن انسان به‌عنوان یک کلیت زنده با شعور و با توجه کردن به احساس، افکار و ارزش‌ها تلقی می‌شود. در فناوری سخت نیز بر این عوامل انسانی تاکید می‌شود، اما بیشتر تمرکز این فناوری بر ظرفیت و واکنش انسان به سمت «خارج» و «ماده» است، در حالی‌که فناوری نرم بیشتر به فعالیت‌های روان‌شناختی بشر، مانند درک، احساس، حالت، فکر، الگو‌های فکری، ارزش‌ها، سنت‌ها، عادت، شخصیت و توانمندی کنترل فعالیت‌های روان‌شناختی توجه دارد.

در فناوری سخت به‌طور معمول، محصول فناورانه مانند تجهیزات، دارو و مواد پیشرفته و... قابل لمس است، اما در فناوری نرم، محصولات فناورانه غیرقابل لمس است.

توانایی‌هایی مانند واکاوی شخصیت افراد با استفاده از داده‌کاوی و متن‌کاوی شبکه‌های اجتماعی، تعیین حوزه‌های علاقه‌مندی افراد با استفاده از موتور‌های جست‌وجو، طراحی سازوکار‌های خودکنترلی پیشگیری از جرم یا تخلف، جلب اعتماد دیگران برای دستیابی به هدف، توانایی ترویج شایعه در سطح وسیع، توانایی ایجاد انگیزش در مدیران برای موفقیت سازمان، جنگ روانی، لابی و مانند آن، نمونه‌هایی از فناوری نرم هستند که شاید به‌طور طبیعی در فرآیند‌های تولید، انتقال، توسعه، انتشار و تجاری‌سازی فناوری‌های سخت و مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه مورداستفاده قرار می‌گیرند.

به طور کلی مبنای دانشی این‌گونه فناوری‌ها به صورت طبیعی در ذهن افراد قرار دارد و استخراج، تدوین، تعمیم و تطبیق آن با مسائل موجود و مشکلات روز جامعه ضروری است؛ بنابراین فناوری نرم یک پارادایم فناورانه نوین است که نگرش ما را نسبت‌به فضای مدیریت، کارآفرینی، تجارت، امنیت، دفاع، صنعت، آموزش، پژوهش و سایر موضوعات تغییر داده است.

شرایط ظهور و اهمیت فناوری‌های نرم در حرکت به سمت جامعه‌ی دانشی، اهمیت روز افزون تولید فکر و تحقیق و توسعه، یافتن راه‌حل‌ها برای بهبود سازگاری محیط‌زیست و نظام اجتماعی، پشتیبانی از خشنودی فکری و آرامش خیال، نرم کردن بسیاری از سخت‌افزار‌ها و فعالیت‌های سخت‌افزاری و انسانی کردن هر چه بیشتر سخت‌افزار پدیدار می‌شود و این‌ها موضوعاتی هستند که فناوری‌های نرم از طریق ترکیب دانش تکنیک‌های علوم طبیعی و علوم فرهنگی ـ اجتماعی به آن‌ها می‌پردازد.

پیاده سازی و موفقیت فناوری نرم مستلزم یک رویکرد جامع به کاربرد آن است. فناوری‌های سخت باید با فناوری‌های نرم ادغام شوند تا ارزش اقتصادی و اجتماعی آن‌ها قابل تحقق باشد. معیار اصلی برای قضاوت موفقیت تجاری و صنعتی شدن فناوری‌های سخت این است که آیا به خوبی با پیشبرد مستمر فناوری‌های نرم ادغام شده اند یا خیر.

انسان با کمک فناوری نرم می‌تواند کنترل موثر و مسیر درست فناوری سخت را در دست بگیرد؛ چرا که فناوری نرم یک ابزار نوآوری است و یکی از مصارف آن دستکاری نوآوری در فناوری سخت است. در این زمینه، فناوری نرم مملو از اندیشه و نظر است و از این رو فناوری نرم تحت تاثیر اخلاقیات، ارزش‌ها و جهان بینی‌ها قرار دارد.