اشتغال مولد ۴۱۳۴ نفر از زندانیان / تاثیر اشتغال درون زندان‌ها بر بازگشت افراد به اجتماع

به گزارش بازارکار از ایمنا، اشتغال زندانیان در حال تحمل کیفر و پس از آزادی یکی از موضوعات مهم، اساسی و از اولویت‌های سازمان زندان‌ها در سال‌های اخیر است که می‌تواند در کاهش آسیب‌های درون و بیرون زندان و در کاهش جمعیت کیفری نقش مؤثری داشته باشد.

در واقع، دوران تحمل حبس زندانیان می‌تواند فرصتی برای ایجاد تغییر و تحول، کسب معنویت و تقویت ارزش‌های دینی و بازگشت سعادتمندانه به آغوش جامعه باشد، توانمندسازی زندانیان از سازوکارهای بازپروری و اصلاح زندانیان است که برنامه‌های مختلفی از قبیل آموزش، اشغال و حرفه‌آموزی را شامل می‌شود.

اشتغال و حرفه‌آموزی جدا از تأثیری که بر پیشگیری از تکرار جرم دارد می‌تواند از منظر اقتصادی به بهبود وضعیت اقتصادی و معیشت خانواده زندانیان نیز کمک کند، اشتغال زندانیان می‌تواند بسیاری از هزینه‌های نگهداری زندانیان را جبران کند و زندانیان می‌تواند از مزایای شغل و حرفه مانند تأمین نیازهای روانی و روحی شغل، تأمین هزینه‌های امرارمعاش خانواده خود و یادگیری تأثیر کار بر اصلاح رفتار خود بهره‌مند شوند.

در دوران اقامت زندانی در زندان، سازمان زندان‌ها متناسب با امکاناتی که در اختیار دارند، تلاش کرده است برای زندانیان آموزش حرفه‌های مورد نیاز جامعه را فراهم آورد تا آنها بتوانند پس از آزادی با بهره‌گیری از حرفه‌های مورد علاقه خود، مشغول به کار شوند.

در واقع، همه زندانیان ملزم به اشتغال نیستند و اشتغال آنها در طول تحمل حبس خود داوطلبانه بوده است، به طوری که آنها خود برای یادگیری بعضی از حرفه‌ها داوطلب می‌شوند و در قبال این مهم، دستمزد هم دریافت می‌کنند؛ بنا بر گفته مسئولان مربوطه، تولیدات زندانیان بیشتر در بازار داخلی به فروش می‌رسد و این تولیدات از قبیل صنایع دستی، ریخته‌گری، تراشکاری و صنایع چوب است.

با توجه به تأثیر اشتغال درون زندان‌ها، اهمیت پرداخت به این موضوع و حمایت از خانواده زندانیان، با علیرضا بابایی، مدیرکل زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی استان اصفهان گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

ایمنا: اشغال درون زندان‌ها چه تأثیراتی به همراه دارد و هدف از این اقدام چیست؟

بابایی: به اشتغال درون زندان‌ها باید به عنوان یک فرصت و اقدامی درمانی و اثرگذار نگاه کرد که آثار اجتماعی متعددی به همراه دارد و به خصوص در بازگشت نداشتن مجدد به چرخه جرم و بازگشت سعادتمندانه فرد زندانی به خانواده و اجتماع تأثیرگذار است.

سرمایه‌گذاری در این مقوله به هر میزان که بیشتر، بالاتر و متنوع‌تر باشد، آثار اجتماعی آن نیز بیشتر خواهد بود و این از جمله سیاست‌گذاری‌های راهبردی برای اصلاح آزاد به خطا رفته است، اشتغال در زندان برای پر کردن اوقات فراغت نیست و توانمندسازی مهارتی زندانی، آخرین هدف ما از اشتغال است.

در واقع مهارت نه گفتن، کنترل خشم، مهارت غلبه بر هیجانات، مهارت صبر، مهارت فنی و حرفه‌ای و کار و کسب درآمد مشروع به جای راه‌های میانبر بدون مشروعیت به زندانیان آموزش داده می‌شود که در اولویت است.

مؤثرترین وسایل در تربیت، بازسازی، تغییر رفتار و تثبیت آن کار و فعالیت‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی است، در سیستم زندان‌بانی نوین در سازمان زندان‌های کشور به عنوان متولی اجرای مجازات حبس بحث اشتغال زندانیان و فراهم کردن این بستر برای مددجویان متقاضی اشتغال در طول دوران تحمل کیفر است.

به فراخور استعدادهای غالب مددجویان و همچنین ظرفیت‌های موجود در هر شهرستان که زندان در آن واقع شده است، تلاش می‌شود تا از طریق سرمایه‌گذاری بنیاد تعاون و حرفه آموزی و اشتغال زندانیان به عنوان عهده‌دار این امر در کنار سازمان زندان‌های کشور و فراهم کردن بستر لازم برای مشارکت بخش خصوصی نسبت به ایجاد و بسط و گسترش اشتغال زندانیان اقدام شود.

ایمنا: در حال حاضر چه تعداد از زندانیان شاغل هستند؟

بابایی: به طور کلی در حال حاضر ۴۱۳۴ نفر اشتغال مولد دارند که شامل اشتغال‌های غیر مولد نیست و تعداد کارگاه‌های ایجاد شده در استان برابر با ۱۱۰ کارگاه و در حوزه‌های صنعتی، کشاورزی، صنایع دستی و خدمات است.

ایمنا: چه اقداماتی در راستای حمایت از خانواده زندانیان انجام می‌شود؟

بابایی: برابر آئین نامه سازمان زندان‌ها، به منظور اقدامات حمایتی از خانواده زندانیان، نهادی تحت عنوان انجمن حمایت زندانیان در هر شهرستان که زندان در آن واقع شده، تأسیس و راه اندازی شده است که به صورت هیئت مدیره‌ای و بدون استفاده از اعتبارات دولتی و با کمک خیران و کمک‌های مردمی اداره می‌شود.

در حال حاضر، ۸۳۴۷ خانواده تحت پوشش این انجمن قرار دارند و اقدامات مرتبط زیر نظر هیئت مدیره و با نظارت مرکز مراقبت و حمایت‌های اجتماعی و خدمات پس از آزادی، با همکاری نهادی همچون کمیته امداد حضرت امام (ره) در ابعاد حمایت‌های مادی و معنوی مانند پرداخت سرانه ریالی، تحویل بن ارزاق، حمایت‌های درمانی، تحصیلی، آموزشی، خوداشتغالی و معاضدت‌های مشاوره‌ای، قضائی برای این خانواده‌ها در نظر گرفته می‌شود.

ایمنا: اشتغال زندانیان در کاهش آسیب‌های اجتماعی تأثیرگذار است؟

بابایی: اشتغال و حرفه‌آموزی زندانیان از جمله اهرم‌های بسیار مؤثر در کاهش آسیب‌های اجتماعی در طول دوره مدت تحمل کیفر و همچنین بعد از خروج زندانیان است، چراکه با توانمندسازی زندانیان از طریق حرفه‌آموزی و ایجاد اشتغال پایدار، زندانی از رجوع مجدد به رفتارهای آسیب‌رسان به خود و جامعه اجتناب می‌کند و بستری بسیار مهم در کاهش آسیب‌های اجتماعی است و به دلیل کارکرد مؤثر این برنامه اصلاح و تربیتی است که این برنامه هر سال در رأس برنامه‌های و اولویت‌های اساسی و اهداف کلی و عالیه سازمان زندان‌های کشور قرار می‌گیرد.

ایمنا: اشتغال زندانیان جرایم غیرعمد در راستای پرداخت اعسار آنها چقدر تأثیرگذار است؟

بابایی: فراهم کردن بستر اشتغال برای زندانیان چه به صورت مولد و چه به صورت خوداشتغالی توانمندسازی مالی را برای آنان به همراه دارد که بیشتر این کسب درآمد هم استقلال زندانی را در هزینه‌های جانبی درون زندان از خانواده را به همراه دارد و هم کمک خوبی برای خانواده در بیرون از زندان است که از رهگذر آن جرایم غیرعمد می‌توانند هزینه اعسار و تقسیط‌های مربوطه را نیز پرداخت کنند.

اشتغال مددجویان از احکام و اولویت‌های دائمی سازمان زندان‌ها است و از مؤثرترین ابزارهای تغییر رفتار و از بد حالی به حال خوب، اشتغال محسوب می‌شود، ضمن اینکه بسیاری از مفاهیم و مبانی اخلاقی و اعتقادی همچون صداقت، راست‌گویی، امانتداری، وفای به عهد، نظم و مفید بودن به زمان و وقت در قالب کار و اشتغال بهتر قابل آموزش است.

ایمنا: بخش‌های مردمی و کارفرمایان چه نقشی در حیطه اشتغال زندانیان دارند؟

بابایی: هر توفیق و موفقیتی در این کشور حاصل شده، با مشارکت سهم و بخش‌های مردمی ممکن بوده است و مشارکت مردم و نهادهای غیردولتی، رکن اساسی در موفقیت‌ها خواهند بود، این کشش و تمایل از سوی بخش‌های مردمی، خصوصی، گروه‌های جهادی، مؤسسات مردم نهاد و تعاونی‌ها وجود دارد که در سند تحول و تعالی قوه قضائیه در مبحث مأموریت‌ها و راهکارهای آن به این موضوع اشاره شده است، اما به این معنا نیست که قانونگذار و دولت، نسبت به این مقوله اقدام مؤثری انجام ندهند.