پنج طرح شاخص پژوهشی در آیین ۴۴ سالگی جهاد دانشگاهی رونمایی شد

به گزارش بازارکار، آیین گرامیداشت چهل و چهارمین سالگرد تشکیل جهاد دانشگاهی، امروز (سه‌شنبه) با حضور محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، حسن مسلمی نائینی، رئیس جهاد دانشگاهی، معاونان، اعضای هیات علمی و کارکنان جهاد دانشگاهی در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
رونمایی از طرح تولید آزمایشگاهی جنین در تکثیر گاومیش‌های با خصوصیات برتر ژنتیکی
تولید آزمایشگاهی جنین در تکثیر گاومیش‌های با خصوصیات برتر ژنتیکی، یکی از طرح‌های شاخص بود که توسط پژوهشگران جهاد دانشگاهی به سرانجام رسیده و امروز رونمایی شد.
تولید پایدار در صنعت دامپروری هر کشور مستلزم بهبود بازده تولیدات دامی به مدد استفاده از روش‌های اصلاح‌ نژادی برای تأمین امنیت غذایی جامعه است.
پژوهشگاه ابن‌سینا با برخورداری از متخصصان مجرب با بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت در عرصه بیوتکنولوژی تولیدمثل دام در طی ۱۲ سال اخیر، در این طرح با بومی‌سازی دانش فنی تولید خارج رحمی جنین با استفاده از تکنیک اخذ سونوگرافیک تخمک از دام زنده (OPU: Ovum pick up)»، اقدام به تکثیر نژادهای ممتاز گاو و گاومیش کرده است.
در این فناوری پس از انتخاب بهترین دام‌ها بر اساس خصوصیات برتر ژنتیکی تولیدی و تولید مثلی، با استفاده از این تکنیک هر ۶ تا ۱۳ روز یک‌بار اقدام به اخذ سونوگرافیک تخمک شده و سپس تخمک‌ها در آزمایشگاه پس از طی مرحله بلوغ با بهترین اسپرم لقاح یافته و جنین‌ها در سن ۵ تا ۸ روزگی (مرحله بلاستوسیت) منجمد شده و در تانک ازت مایع تا زمان انتقال به دام گیرنده، نگهداری می‌شوند.
بهره‌گیری از دانش بیوتکنولوژی تولید مثل در جهت تکثیر و اصلاح نژاد گاومیش به عنوان یک دام بومی بسیار سودمند، کم هزینه و سازگار با شرایط آب و هوایی مختلف، خدمت ارزنده‌ای در جهت رونق و توسعه پرورش گاومیش، امنیت غذایی کشور، اشتغال‌زایی و سلامت جامعه محسوب خواهد شد.
اجرای این طرح شاخص پژوهشی در راستای برنامه نهم (تکثیر و اصلاح نژادهای برتر از دام‌های بومی کشور) در حوزه امنیت غذایی در برنامه ملی پیشنهادی جهش اقتصاد کشور از طریق فناوری‌های زیستی است که اجرای این طرح به دلایل متعددی همچون تأمین امنیت غذایی، تامین اهداف اصلاح نژادی در گاومیش‌های ایران، محرومیت‌زدایی و بهبود معیشت در مناطق کم‌برخوردار و همچنین تقویت تولید ملی، صادرات و ایجاد اشتغال، ضروری به نظر می‌رسد.
با تحقق اهداف این طرح، امکان دستیابی به گله‌های مولد اصلاح نژاد شده دارای گاومیش‌های ممتاز در بازه زمانی کمتری محقق می‌شود و زیرساخت علمی و هوشمندانه‌ای برای توسعه گاومیش‌داری در کشور فراهم شده و صنعت گاومیش‌داری کشور که سالهاست با وجود پیشینه طولانی پرورش گاومیش در ایران با رکود جدی مواجه شده، احیا خواهد شد.
از مهم‌ترین نتایج و دستاوردهای اجرای این طرح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه تکنیک‌های نوین تولید مثلی شامل اخذ سونوگرافیک تخمک از دام زنده (ovum pick up)، تولید جنین آزمایشگاهی، انجماد و انتقال جنین
- افزایش بهره‌وری دام از طریق افزایش تعداد نتاج (نسل و نژاد)‌ در طول عمر تولید مثلی دام با خصوصیات ژنتیکی برتر
- تسریع روند اصلاح نژاد گاومیش از طریق تولید جنین از دام‌های ممتاز
- افزایش میزان و کیفیت شیر و افزایش طول دوره شیردهی گاومیش
وزارت جهاد کشاورزی (طرح‌های به‌نژادی بر اساس تولید جنین از دام ممتاز و همچنین تکثیر خصوصیات برتر ژنتیکی از طریق انجماد اسپرم گوساله‌های نر ممتاز متولد شده با روش تولید آزمایشگاهی جنین)، هلدینگ‌های دامپروری و دامداری‌های بخش خصوصی و دولتی از جمله مراکزی هستند که از مزایای این طرح بهره‌مند می‌شوند.
مدیران این طرح دکتر ابوالفضل شیرازی و دکتر سارا برجیان بروجنی هستند که با همکاری دکتر محمد مهدی نادری، دکتر علی سروری، وحید رئیسی، سمانه صادق نیا، مصطفی پورنورعلی، دکتر حمیده عادل دوست، دکتر بهاره بهزادی، مهندس علی ملک‌پور در بازه زمانی ۱۴۰۱ تاکنون این طرح را در حال اجرا دارند.
طرح بومی‌سازی تولید نیمه‌صنعتی کیت سنتز cDNA
طرح بومی‌سازی تولید نیمه‌صنعتی کیت سنتز cDNA با مدیریت دکتر سارا طالع احمد و دکتر قاسم حسینی سالکده و با همکاری دکتر امیر امیری یکتا و دکتر سمیرا شاکری تبریان از پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی در بازه زمانی ۱۲ ماه طراحی و اجرا شده است.
یکی از شاخه‌های علم بیولوژی مطالعه ترانسکریپتومیکس سلول‌های مختلف تحت شرایط متفاوت و بررسی میزان و نوع بیان ژن‌های مختلف است. از روش‌ها و مراحل مهم در پروژه‌های بیولوژی مولکولی استخراج یک مولکول RNA خاص و یا کل RNA از سلول‌های پروکاریوتی، یوکاریوتی و یا ویروس‌ها است، این فرایند به‌ وسیله آنزیم ریورس ترانس‌کریپتاز RT (Reverse transcriptase) یا همان نسخه‌بردار معکوس انجام می‌شود.
در این پروژه تحقیقاتی برای تولید آنزیم نوترکیب RT در ابتدا سازه ژن طی فاز مطالعاتی طراحی‌ شده و سفارش داده می‌شود. هم‌زمان پرایمرهای مورد نیاز نیز با توجه به سازه موردنظر طراحی می‌شود. بعد از تحویل، سازه با روش PCR و برش آنزیمی تأیید می‌شود، سپس پروتئین موردنظر وارد وکتور pet۲۸ شده در میزبان باکتریایی E.coli سویه BL۲۱ تولید و تخلیص خواهد شد.
به دنبال آن، آنزیم از نظر فعالیت زیستی مورد بررسی قرار خواهد گرفت، برای این کار توانایی آنزیم در تبدیل mRNA تک رشته به DNA دو رشته‌ای در مقایسه با کیت کاتارا به‌ عنوان کنترل مثبت بررسی می‌شود. پس از تائید فعالیت بیولوژیکی آنزیم جهت تهیه کیت سنتز cDNA میزان استفاده از آنزیم به همراه سایز اجزای کیت بهینه شده به فرمولاسیون نهایی ساخت کیت دست خواهد یافت.
در ادامه بهینه‌سازی کشت باکتری در فرمانتور ۵ لیتری با کنترل پارامترهای PH، دما، محیط Fed، دور چرخش و زمان کشت مناسب جهت افزایش مقیاس و تولید نیمه صنعتی کیت صورت خواهد گرفت.
از جمله دلایل شاخص بودن این طرح می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- بسیاری از آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و نیز آزمایشگاه‌های تحقیقاتی در کشور این کیت را از خارج از کشور تهیه می‌کنند و شرکت‌های تولیدی اندکی در داخل کشور به تولید این کیت پرداخته‌اند.
- توسعه دانش تولید پروتئین‌های نوترکیب
- جلوگیری از خروج ارز از کشور
- بومی‌سازی یک محصول خارجی و ایجاد بی‌نیازی به خرید نمونه خارجی
- مقرون به صرفه بودن و عرضه با قیمت کمتر
تولید بیش از ۱۰۰ کیت و اخذ تاییدیه توسط سایر مراکز و اختتام طرح فناورانه، مهم‌ترین نتایج و دستاوردهای طرح بومی‌سازی تولید نیمه‌صنعتی کیت سنتز cDNA است و از جمله بهره‌برداران آن نیز آزمایشگاه‌های تحقیقاتی- آموزشی، مراکز درمانی و تشخیص طبی هستند.
رونمایی از طرح شناسایی موقعیت‌ها و مصادیق تعارض منافع در چهار حوزه
طرح شناسایی موقعیت‌ها و مصادیق تعارض منافع در چهار حوزه بازرگانی خارجی (واردات و صادرات)، سلامت، تأمین اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی، کشاورزی و امور دام نیز در آیین گرامیداشت چهل و چهارمین سالگرد تشکیل جهاد دانشگاهی رونمایی شد.
این طرح در پژوهشکده مطالعات توسعه و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی با مدیریت زینب مرتضوی‌فر، نقی عسگری و علی حاتمی در بازه زمانی ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ اجرا شده و سعید هراسانی، حسین نوری‌نیا، رضا عسکری مقدم، محمد کمالی‌زاده، خسرو قبادی و محمدقاسمی سیانی در این طرح همکاری داشته‌اند.
وجود فساد یا تصور وجود فساد در سازمان‌های عمومی، دولتی و نهادها، یکی از زمینه‌های ایجاد بی‌اعتمادی مردم به حاکمیت است و با اثرات مختلف روانی، اجتماعی و اقتصادی بر مردم و جامعه به‌ عنوان یکی از موانع اصلی توسعه کشور تلقی می‌شود. رویکردهای اصلی مبارزه با فساد شامل دو دسته کلی کشف و مجازات، و مدیریت زمینه‌های ایجاد فساد، یا مدیریت تعارض منافع است.
بروز موقعیت‌های تعارض منافع در سیستم اداری امری زمینه‌مند است و بسته به وظایف و مأموریت‌ها هر دستگاه، زیرسیستم‌های آن و روابطشان با یکدیگر و ارتباط دستگاه با ذی‌نفعان بیرونی خود به اشکال مختلف بروز خواهد کرد. لذا به‌منظور مدیریت تعارض منافع در کشور، ضروری است که موقعیت‌های تعارض منافع در هر دستگاهی به‌طور اختصاصی مورد شناسایی قرار گیرد و سپس راهکار اختصاصی برای مدیریت هریک طراحی و اجرا شود.
هدف کلی پژوهش در سازمان‌ها، شناسایی موقعیت‌ها و مصادیق تعارض منافع در حوزه‌های هدف و اهداف جزئی آن شامل شناسایی انواع، موقعیت‌ها، مصادیق و نقاط پر ریسک بروز تعارض منافع در سازمان‌های هدف است.
از طریق تحلیل سیستمی یا تحلیل شبکه، برخی گلوگاه‌های تعارض منافع در دستگاه تشخیص داده خواهد شد و با مصاحبه عمیق با مدیران و دیگر کارکنان دستگاه و کارشناسان و خبرگان نسبت به کشف و شناسایی دقیق موقعیت‌ها و مصادیق تعارض منافع در دستگاه اقدام خواهد شد.
نتایج حاصل از این طرح، استخراج گلوگاه‌ها و موقعیت‌های پر ریسک و بروز تعارض منافع در چهار حوزه کشاورزی و امور دام، سلامت، بازرگانی خارجی و صندوق‌های بازنشستگی است.
از جمله دلایل شاخص بودن این طرح این است که با اعتبار کارفرمایی ۲۳۹۰ میلیون ریال اجرا شده و مساله حاکمیتی در جهت توانمندسازی حاکمیت و جامعه، ارائه ماموریت تعارض منافع از معاون اول رئیس جمهور و همچنین اینکه پروژه به‌صورت شبکه‌ای از ساختارهای پژوهشی حوزه علوم انسانی از قبیل پژوهشکده علوم توسعه، پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری و پژوهشکده مطالعات توسعه انجام شده است.
از مهم‌ترین نتایج و دستاوردهای اجرای این طرح که سازمان بازرسی کل کشور از بهره‌برداران اصلی آن است، گزارش سیاستی و راهبردی و تولید محتوای آموزشی آن خواهد بود.
دستیابی و تکمیل دانش فنی ۹ سایز مته حفاری توسط متخصصان جهاد دانشگاهی خوزستان
طرح دستیابی و تکمیل دانش فنی ۹ سایز مته حفاری دندانه‌ای که توسط سازمان جهاددانشگاهی خوزستان به اجرا درآمده است نیز هم‌زمان با چهل و چهارمین سالگرد تشکیل جهاد دانشگاه رونمایی شد.
اولین قدم در بهره‌برداری از منابع کشف شده نفت و گاز،‌ حفاری و تکمیل چاه‌هاست. امروزه ایران جهت ثابت نگاه داشتن میزان تولید نفت و توسعه میادین، سالانه نیاز به حفر حدود ۲۰۰ حلقه چاه جدید دارد. برای تحقق اهداف سند چشم‌انداز و برنامه پنجم توسعه می‌تواند به راحتی دو برابر شدن این تعداد حفاری را نیز متصور بود.
صنعت حفاری با وجود رشد و توسعه قابل ملاحظه فناوری‌های مرتبط، کماکان بر اصول و روش‌های قدیمی استوار است. حفاری دَوَرانی با استفاده از سر مته با اندازه و مدل‌های مختلف و راندن لوله‌های جداری از دهه ۳۰ میلادی تاکنون مورد استفاده قرار می‌گیرد و گسترش فناوری‌های نوین به بهبود این روش معطوف می‌شود.
مته‌های حفاری به عنوان نوک پیکان این عملیات نقش ویژه‌ای در سرعت و هزینه حفر یک چاه بازی می‌کنند. به علت مصرفی بودن، تنوع و محدودیت تولیدکنندگان، تأمین آن‌ها از گلوگاه‌های عملیات حفاری محسوب می‌شود. با وجود اینکه هزینه تأمین مته‌های حفاری تنها حدود ۳ درصد از هرینه حفر یک چاه را در بر می‌گیرد، اما تأثیر عملکرد مته‌ها بر سرعت حفاری (نرخ نفوذ) و به تبع آن هزینه حفاری و حتی موفقیت یا عدم موفقیت یک چاه، این تجهیزات را در زمره مهم‌ترین قطعات صنعت نفت قرار می‌دهد.
وجود مشکلات متعدد در زمینه تهیه و تامین این نوع از مته‌ها پژوهشگران پژوهشکده تکنولوژی تولید جهاد دانشگاهی خوزستان را بر آن داشت تا به تدوین دانش فنی و ساخت ۹ قلم از پرمصرف‌ترین مدل‌های مته حفاری سه کاجی اقدام کند.
از جمله دلایل شاخص بودن این طرح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ - ایجاد امکان طراحی و ساخت مته‌های حفاری با توجه به مشخصات زمین‌شناختی و شرایط عملیات حفاری کشور
۲ - ایجاد فرصت برای حضور در بازار منطقه و مناطق در حال توسعه مانند آمریکای جنوبی و شمال آفریقا
۳ - بومی‌سازی یک فناوری راهبردی صنعت نفت
۴ - بهره‌مندی کشور از ارزش افزوده حاصل از فناوری به دست آمده
۵ - ایجاد فرصت‌های شغلی متعدد برای نیروهای متخصص و تحصیل‌کرده
۶ - جلوگیری از خروج مقادیر قابل توجه ارز
مهم‌ترین نتایج و دستاوردهای این طرح را می‌توان تأمین بخشی از نیاز کشور به مته‌های حفاری به واسطه ساخت و تحویل ۹ قلم از پرمصرف‌ترین مدل‌های مته‌های حفاری، تاسیس یک خط تولید مجهز جهت ساخت انواع مته‌های حفاری و انجام موفقیت‌آمیز آزمون‌های میدانی مته‌های ساخته شده و ثبت عملکرد بالاتر و بهتر از نمونه‌های مشابه خارجی عنوان کرد.
این طرح به مدیریت دکتر حسن محمدی مجد و با همکاری نبی‌الله کوچکی ایوه، بهنام قدرتی، احمد جادری، حسن بریهی در بازه زمانی ۱۲ ماه طراحی و اجرا شده است و از بهره‌برداران اصلی آن شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، شرکت ملی حفاری ایران، مدیریت پشتیبانی ساخت و تامین کالا - شرکت ملی نفت، شرکت نفت فلات قاره و تمام شرکت‌های خصوصی پیمانکار قراردادهای حفاری وزارت نفت هستند.
رونمایی از طرح تولید نیمه صنعتی مکمل‌های ورزشی پر مصرف
در این مراسم، طرح فناورانه توسعه دانش فنی و تولید نیمه صنعتی مکمل‌های ورزشی بر پایه نیازهای تغذیه‌ای ورزشکاران نیز رونمایی شد.
در این طرح، دانش فنی شش فرمولاسیون مکمل ورزشی شامل پروتئین وی، مس گینر، ویت گینر، کافئین، کراتین مونوهیدرات CLA+L کارنیتین توسط متخصصان دو پژوهشکده گیاهان دارویی و علوم و فناوری مواد غذایی جهاد دانشگاهی تکمیل شده و مجوزهای تولید صنعتی این محصولات شامل پروانه‌های ثبت فراورده‌های مکمل تغذیه‌ای (IRC) از سازمان غذا و دارو اخذ شده است.
با توجه به استراتژی اتخاذ شده در خصوص تجاری‌سازی محصولات در شورای راهبری این طرح، رایزنی گسترده‌ای با بخش خصوصی برای تولید تجاری محصولات صورت گرفته که منتج به توافق انتقال دانش فنی با بخش خصوصی (شرکت داروسازی سامی‌ساز) شد و اکنون قرارداد فی‌مابین در حال تنظیم و امضا است.