طبس؛ انفجار و کارگرانی که مظلومانه جان باختند

یکی از کارگران معدن طبس در گفت‌وگو با رسانه‌ها روایتی از نجات همکارانش را تعریف کرده و می‌گوید: دیشب در بلوک Cمعدن مشغول کار بودم که یکی از کارگران گفت فرار کنید، معدن گاز دارد و کارگاه آتش گرفته است. من از معدن خارج شدم و بالا آمدم. وقتی دوستانم نیامدند، طاقت نیاوردم و یکی‌یکی آن‌ها را پیدا کردم و با برانکارد و واگن‌ها آن‌ها را  از معدن بیرون بردم. به کارگاه دیگر که دوستانم آنجا بودند هم رفتم و آن‌ها را نجات دادم تا بر اثر نشت گاز خفه نشوند. در نهایت خودم بر اثر گازگرفتگی سردرد شدم و بدنم سنگین شد و از هوش رفتم. 
بر اثر این حادثه روز گذشته ۴۰ نفر در قالب تیم‌های تخصصی در معدن طبس در حال امدادرسانی به حادثه‌دیدگان بودند و تا این لحظه 31 نفر جان باخته‌اند، ۱۷ مصدوم نیز با تلاش تیم‌های تخصصی امدادی نجات یافته‌اند و با توجه به اینکه ١٧ نفر همچنان محبوس هستند، احتمال افزایش فوتی‌ها وجود دارد. 
در پی این حادثه، رئیس‌جمهور با صدور دستوراتی به وزرای کشور، صنعت، معدن و تجارت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و استاندار خراسان جنوبی، خواستار تسریع در پیگیری وضعیت مصدومان حادثه و بررسی علت وقوع این حادثه و جان باختن کارگران این معدن شد.
مسعود پزشکیان ضمن صدور این دستورات خواستار بسیج همه امکانات برای تسریع در رسیدگی به وضعیت معدن زغال سنگ طبس، دلجویی از خانواده جان‌باختگان و درمان مصدومان این حادثه شد.
معاون اول رئیس‌جمهور نیز در تماس‌های تلفنی جداگانه با وزرای صمت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، استاندار خراسان جنوبی و رئیس جمعیت هلال‌احمر، آخرین وضعیت مجروحان حادثه انفجار معدن معدنجوی طبس را پیگیری کرد.
محمدرضا عارف ضمن تسلیت به بازماندگان این حادثه تلخ با خانواده‌های جان‌باختگان اظهار همدردی کرد. در این تماس‌های تلفنی، جواد قناعت استاندار خراسان جنوبی، سید محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت، محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و پیرحسین کولیوند رئیس جمعیت هلال‌احمر، ضمن تشریح زوایای حادثه رخ‌ داده در معدن معدنجوی طبس و ارائه آخرین آمار جان‌باختگان و خسارت‌های مادی وارد شده، از تلاش‌های حداکثری همه بخش‌ها برای زنده یافتن سایر معدن‌کاران خبر دادند.
استاندار خراسان جنوبی نیز روز گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌ها با بیان اینکه تیم‌های امدادی استان آماده آغاز امدادرسانی به ۲۲ کارگر گرفتار در بلوک C معدن طبس هستند، گفته بود: شاهد تراکم فراوان گاز متان در بلوک C هستیم و سعی گروه امداد بر این است با ایجاد کانالی وارد این بلوک شده و کار امداد و نجات را انجام دهند.
جواد قناعت با بیان اینکه تا این لحظه کار بلوک B تمام شده است، عنوان کرد: به تعداد کافی آمبولانس در منطقه حضور دارد و تیم‌های امداد و نجات و اورژانس همه پای کار بوده و مشغول فعالیت هستند. همچنین هشت تیم امداد و نجات با متخصصان اچ‌اس‌ای مربوط به ۱۰ تا ۱۲ شرکتی که در زمینه استخراج معادن این منطقه فعالیت داشته، حضور دارند و مشغول تخلیه گازهای معادن هستند.
همچنین سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور در گفت‌وگو با رسانه‌ها از اعزام یک تیم امدادی از یزد برای امدادرسانی به حادثه‌دیدگان معدن طبس خبر داد و گفت: برای اعزام یک تیم از معدن چادرملوی یزد به دلیل شباهت آن معدن با معدن طبس به ‌منظور اشتراک‌گذاری اطلاعات و تجارب درخواست داده شده است.
حسین ظفری درباره حادثه معدن طبس با اشاره به اینکه وجود گاز متان و زغال‌سنگ سبب سختی امدادرسانی برای نجات و انتقال مصدومان شده است، ‌افزود: تجهیزات استان برای حوزه امدادرسانی کاملاً کافی است و کمبودی در بخش نیروی انسانی و سخت‌افزاری وجود ندارد.

برخورد با ترک فعل‌های احتمالی
در پی این حادثه رئیس سازمان بازرسی کل کشور و دادستان کل کشور با صدور دستورهای جداگانه‌ای از مسئولان استانی خواستار پیگیری علت حادثه انفجار معدن زغال سنگ طبس شدند.
رئیس سازمان بازرسی کل کشور روز گذشته درباره حادثه انفجار گاز در معدن زغال سنگ طبس ضمن تسلیت به خانواده جان‌باختگان و آرزوی سلامتی برای مصدومان، با صدور دستوری به مهدی رحیمی بازرس کل قضایی استان خراسان جنوبی، به وی مأموریت داد با حضور در صحنه و نظارت بر نحوه امدادرسانی، خدمات‌رسانی، آواربرداری و رسیدگی به وضعیت مصدومان، ابعاد مختلف حادثه را بررسی کند.
ذبیح‌‌الله خداییان همچنین دستور داد نسبت به معرفی متخلفان احتمالی و ترک فعل‌ها به مراجع قضایی و اداری اقدامات لازم صورت بگیرد.  دادستان کل کشور نیز به‌دنبال وقوع این حادثه در نامه‌ای خطاب به دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خراسان جنوبی، دستور بررسی و رسیدگی هرچه سریع‌تر این حادثه و ابعاد آن را صادر کرد.
حجت‌الاسلام محمد موحدی‌آزاد ضمن عرض تسلیت به خانواده‌های جان‌باختگان و آرزوی شفای عاجل برای مصدومان این حادثه، با تعیین بازپرس ویژه و تأکید بر دقت و سرعت در رسیدگی به علل این حادثه مواردی همچون؛ آخرین بازرسی و نظارت‌های انجام گرفته توسط نهادها یا سازمان‌های مسئول پیش از وقوع حادثه، آخرین وضعیت آواربرداری و امدادرسانی به حادثه‌دیدگان و تعداد دقیق فوت‌شدگان را با ارائه جزئیات کامل خواستار شد.
موحدی‌آزاد با تأکید بر تشکیل پرونده و تسریع در نجات گرفتاران پس از بررسی‌های کامل، خواستار برخورد قاطعانه با هرگونه قصور یا تقصیر احتمالی اشخاص حقیقی یا حقوقی در این حادثه شد.

وزیر صمت: گزارش کارشناسی ابعاد حادثه معدن طبس به مردم ارائه می‌شود
وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز روز گذشته خودش را به طبس رساند و ضمن تسلیت به خانواده‌های داغ‌دیده این حادثه در جمع خبرنگاران گفت: کارهای شرکت خصوصی که این معدن زغال‌سنگ را برعهده دارد، در دست بررسی است.
سید محمد اتابک با بیان اینکه در شرایط پیش آمده نیاز است یک گروه کارشناسی کامل این حادثه را مورد بررسی قرار دهند، عنوان کرد: پیش از هرگونه اظهارنظری باید کارشناسان چگونگی وقوع این حادثه و مسائلی را که موجب انفجار در معدن زغال‌ سنگ شرکت معدنجوی طبس شده، بررسی کرده و نظر خود را اعلام کنند.
وی بیان کرد: ایمنی این معدن هم توسط وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرد و یک گزارش کامل کارشناسی خدمت مردم ارائه و اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین از تشکیل کمیته‌ای برای بررسی کارشناسی علت حادثه معدن خبر داد و گفت: کارشناسان زبده و باتجربه را برای رسیدگی به این مهم مأمور کردیم.
اتابک افزود: از ابتدای وقوع حادثه، استاندار، مسئولان معادن و مدیران در محل حادثه حضور پیدا کرده‌اند و اقداماتی برای خروج جان‌باختگان صورت گرفته و موضوع در حال پیگیری است.
وی ادامه داد: برای رسیدگی به کسانی که در این حادثه مصدوم شده‌اند، کمیته‌ای تشکیل شد. همچنین خود شرکت خصوصی که مسئول این معدن بوده، در حال پیگیری است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: امیدواریم شرایط بهبودی برای کسانی که در این حادثه مصدوم شده‌اند فراهم شود. برای جان‌باختگان مسائل مربوط به تدفین و تمام موارد مربوط را دنبال می‌کنیم تا بخشی از تألمات خانواده‌ها برطرف شود.
اتابک با بیان اینکه ایمن‌سازی برای خروج باقی اجساد این حادثه در حال انجام است، تصریح کرد: امیدواریم هرچه زودتر کار آواربرداری و سایر مسائل مربوط به معدن تمام شود.

پیام تسلیت  رئیس‌جمهور  و  دیگر مقام‌های ملی و بین‌المللی
در پی این حادثه، علاوه بر پیام تسلیت رئیس‌جمهور،  معاون اول رئیس‌جمهور، رهبر جریان حکمت ملی عراق، نماینده ولی‌فقیه در خراسان جنوبی و استاندار خراسان جنوبی نیز طی پیام‌هایی با بازماندگان این حادثه ابراز همدری کردند.
در پیام محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور آمده است:
«انا لله و انا الیه راجعون، حادثه تلخ و تأسفبار جان باختن و مجروح شدن جمع کثیری از کارگران معدن معدنجوی طبس، ملت ایران را در غم و اندوه بزرگی فرو برد. اینجانب از نزدیک با سختی‌های طاقت‌فرسای زندگی این قشر شریف و زحمتکش آشنا بوده و هستم. ضمن تسلیت به معدن‌کاران شرافتمند، زحمتکش و سختکوش و خانواده محترم درگذشتگان و مردم عزیز ایران، تأسف عمیق خود را از این حادثه دردناک ابراز می‌کنم و در این غم سنگین با خانواده‌های عزیزان جان‌باخته و ملت شریف ایران همدرد هستم. لازم است مسئولان ملی و منطقه‌ای حداکثر تلاش خود را برای التیام این مصیبت و کاهش آثار آن و رسیدگی به وضعیت مجروحان به‌کار گیرند. به یقین با پیگیری‌های مجدانه باید راه را بر تکرار این اتفاق‌های ناگوار و جانسوز بست و با اهمال‌کاران و خاطیان احتمالی این حادثه نیز برخورد قانونی صورت گیرد.از خداوند متعال رحمت و مغفرت برای درگذشتگان، صبر و اجر برای بازماندگان و شفای کامل برای مجروحان این حادثه دردناک را مسئلت دارم».

ابراز همدردی رهبر جریان حکمت ملی عراق در پی حادثه معدن طبس
سید عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی عراق همچنین در پیامی نسبت به حادثه معدن در طبس که منجر به جان باختن و مجروح شدن ده‌ها نفر شد، ابراز همدردی و تأسف کرد.
سید عمار حکیم در این پیام گفت: «در این شرایط سخت، همبستگی خود با رهبری و ملت جمهوری اسلامی ایران و با خانواده‌های قربانیان که عزیزان خود را در این حادثه غم‌انگیز از دست دادند، اعلام می‌کنیم».
رهبر جریان حکمت ملی عراق در پایان از خداوند شفای عاجل برای آسیب‌دیدگان و صبر برای خانواده‌های جان‌باختگان را خواستار شد.

اعلام سه روز عزای عمومی در خراسان جنوبی
نماینده ولی‌فقیه در خراسان جنوبی و استاندار نیز در پی حادثه معدن طبس با صدور پیام تسلیت مشترک، از امروز دوم مهر به مدت سه روز در استان عزای عمومی اعلام کردند.
حجت‌الاسلام سیدعلیرضا عبادی و جواد قناعت در پیامی مشترک اعلام کردند: «حادثه تأسف‌برانگیز در معدن معدنجوی طبس و خبر جان باختن و مجروح شدن جمعی از کارگران شریف آن خطه، مایه تأسف و تألم شدید همگان و اینجانبان شد».
این پیام می‌افزاید: «این ضایعه جانگداز را به مردم گرانقدر استان خراسان جنوبی و شهرستان طبس به ویژه خانواده‌های داغدار تسلیت عرض کرده، سلامت و شفای تمامی مجروحان را از خداوند متعال مسئلت می‌کنیم».
در این پیام اعلام شده است: «بدین خاطر از روز دوشنبه دوم مهر، سه روز در استان عزای عمومی اعلام می‌شود».

معادن زغال سنگ جزو خطرناک‌ترین معادن دنیا هستند
یکی از موضوعاتی که پس از این حادثه ذهن‌ها را درگیر می‌کند این است که آیا روش دیگری برای استخراج زغال سنگ وجود دارد که ایمن‌تر باشد؟ یا قصوری از جانب مدیران رخ داده که موجب این اتفاق شده است؟ در ادامه دو اظهارنظر متخصصان را در این زمینه می‌خوانید.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران در خصوص حادثه ناگوار معدن زغال‌سنگ طبس در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت: با توجه به اینکه معدن طبس جزو معادن نمونه زغال‌سنگ در کشور بوده و مقررات ایمنی را به صورت دقیق رعایت کرده بود، انتظار چنین حادثه‌ای در این معدن را نداشتیم و این شرکت تا به حال چنین موردی را تجربه نکرده است.
سعید صمدی در خصوص علل اصلی این حادثه افزود: با توجه به بررسی‌های اولیه، به نظر می‌رسد تصاعد آنی گاز علت اصلی این حادثه بوده است. گاهی اوقات معادن زغال‌سنگ به مخازن گاز برخورد می‌کنند که این مخازن قابل پیش‌بینی نبوده؛ این حد و حدود زمانی رخ می‌دهد که معدن به یک مخزن گازی برخورد کرده و کل تونل را درگیر می‌کند که در نهایت منجر به چنین حوادثی می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه آمار سوانح معدنی ما در مقایسه با استانداردهای جهانی در چه سطحی قرار دارد، گفت: به لحاظ آماری، اگر این حادثه را در نظر نگیریم، می‌توان گفت آمار حوادث در صنعت زغال‌سنگ در وضعیت نرمالی قرار دارد؛ اما وقوع هر حادثه حتی در کوچک‌ترین مقیاس، بسیار تلخ و تأسفبار است.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران با اشاره به اینکه معادن زغال سنگ جزو خطرناک‌ترین معادن دنیا هستند، توضیح داد: معادن زغال سنگ به دلیل ماهیت خطرناک خود، همواره در کانون توجه قرار دارند. وجود تونل‌های طولانی، کارگران زیاد و حساسیت بالایی که دارند، طبیعتاً نسبت به معادن دیگر حادثه‌پذیر‌تر هستند.

برای اعلام علت حادثه معدن باید ۴۸ ساعت صبر کنیم 
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با قدس خراسان درباره علت این حادثه گفت: تا در مورد این حادثه کار کارشناسی لازم صورت نگیرد، هیچ اظهار نظری نمی‌توان کرد و هر اظهار نظری یک ظن و گمان است. اکنون یک گروه در حال انجام کار کارشناسی در این زمینه هستند و باید ۴۸ ساعت صبر کنیم تا کارشناسان در این مورد اظهار نظر کنند.
مرتضی جلالی‌فرد با بیان اینکه حوادث معدنی خیلی ناگوار است و هزینه زیادی برای این حوادث می‌دهیم، افزود: باید برای تکرار نشدن حوادث بعدی از این حادثه درس بگیریم و آن را به‌عنوان یک آموزش تلقی کنیم. 
وی با بیان اینکه معادن سنتی یا مکانیزه هستند و معادن دنیا بیشتر سنتی هستند، خاطرنشان کرد: معادن زغال سنگ به‌صورت زیرزمینی استخراج می‌شوند و عملاً راه دیگری نیز وجود ندارد. روشی که در این معدن استفاده می‌شده، روش درستی بوده است. این اتفاق یک حادثه بوده و این گونه نیست که اگر ما در استخراج تغییر روش می‌داشتیم این حادثه رخ نمی‌داد. اکنون آن چیزی که باید بررسی شود، مباحث مربوط با ایمنی است نه مباحث فنی و استخراج معادن.  

خبرنگار: فریده خسروی