چه عواملی سبب کم رونقی بازار صادرات کشاورزی مازندران می‌شود

توجه دولت به بخش کشاورزی

رضا اصغرنیا یکی از کشاورزان مازندرانی در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: در بهنمیر زمین کشاورزی دارم و محصول خوبی هم در تولید مرکبات دارد اما برای اینکه صادراتی شود باید باغ‌ خود را شناسنامه‌دار کنم این اقدام خوب است و بازار مصرف و خریدار خارجی به طور کامل محصول را آنالیز می‌کند اما در موقعیت اقتصادی فعلی برایم مقرون به صرفه نیست و گران تمام می‌شود.

این باغدار بهنمیری با اشاره به اینکه نیاز است حمایت‌های دولتی را در بخش‌های مختلف داشته باشیم، می‌افزاید: در حالی بهره‌وری بالا می‌رود که از نهاده‌های خوب با قیمت مناسب بهره‌مند شویم و این مهم جز با حمایت دولت امکان پذیر نیست در غیر اینصورت بازار در اختیار دلالان قرار می‌گیرد.

اصغرنیا با بیان اینکه در بحث کشاورزی اگر دولت ورود نکند نه در صادرات و نه در تامین نیازهای داخلی موفق نمی‌شویم، یادآور می‌شود: از زمان شروع تولید محصولات باغی و کشاورزی دلالان سود می‌برند تا زمانی که برداشت و به فروش برسد.

سید کریم حسینی یکی دیگر از کشاورزان مازندرانی است به ایسنا می‌گوید: راهکار شناسنامه دار کردن باغات زمانی مورد قبول و رغبت کشاورز خواهد بود که هزینه مالی برایش نداشته باشد در غیر اینصورت با جیب خالی اقدام اساسی امکان پذیر نیست.

این کشاورز بابلی راهکار افزایش قیمت را در گرو رونق صادرات می‌دانند و می‌افزاید: که این هم جای بحث دارد در حالی این شعار داده می‌شود که نظارتی بر سورتینگ‌داران نیست آنها مرکبات سبز را خریداری با گاز و رنگ به جان او می‌افتند و میوه رنگی اما ترش و ناسالم را وارد بازار صادرات می‌کنند گرچه ابتدا ممکن است به این بهانه که شاهد رونق صادرات باشیم کمی به قیمت مرکبات افزوده شود اما بلایی که سر مرکبات به بهانه خوش رنگ ولعاب شدن برای صادرات می‌آورند اعتبار محصول کشاورز را زیرسوال برده و قیمت مرکبات را در نوسان غیرواقعی رها می‌کند.

مجهز به آموزش نوین

حسینی نگرانی و دغدغه کشاورزان را به حق می‌داند و اظهار می‌کند: برخی از کشاورزی که مرتب از قیمت نامناسب فروش محصول خود می‌نالند نیز خود مقصر هستند زیرا با سم پاشی غیر اصولی، میوه غیرسالم به دست مصرف کننده می‌دهند وحاضر نیستند کمی به دانش وآگاهی خود بی‌افزاید.

این کشاورز بابلی یادآور می‌شود: اگر به همراه صنعتی شدن کشاورزی دانش کشاورز افزایش پیدا نکند یک در صنعت کشاورزی یک گام به جلو و ۱۰ گام به عقب بر می‌گردیم و جایگاه مازندران در این صنعت استراتژیک و عرصه رقابتی نا معلوم خواهد بود.

تشکیل اتاق اصناف کشاورزی

مدیرجهاد کشاورزی بابل در این خصوص به ایسنا گفت: شناسنامه‌دار کردن باغات و کد QR تنها راه نجات صادرات است.

محسن آهنگر افزود: از ۲۴ هزار هکتار مساحت باغات شهرستان بابل تنها سه هزار باغ شناسنامه دارد که شامل ۱۰ درصد می‌شود.

وی با اشاره به اینکه ۸۰ سوریتینگ‌دار در بابل فعالیت دارند که بیشتر آنها سورتینگ داران خرد هستند که برای بازار داخلی فعالیت کرده و تعداد کمی در حوزه صادرات فعالیت دارند، افزود: سورتینگ دارانی که در حوزه صادرات فعالیت دارند تنها مرکباتی که از زیر نظر کارشناسان شرکت با نظارت کامل تولید می‌کنند تهیه می‌شوند.

وی تصریح کرد: میزان تولید مرکبات دو برابر ظرفیت کشور حدود چهارمیلیون تن است در حالیکه میزان مصرف ما دو میلیون تن است.

آهنگر با اشاره به اینکه مازاد نیاز مرکبات تولید شده باید فرآوری یا صادر شود، ادامه داد: هر سرمایه‌گذاری که بخواهد در حوزه صنایع تبدیلی اقدام کند همکاری لازم از تغییر کاربری، اخذ مجوزات لازم، پرداخت تسهیلات را خواهیم داشت تا مرکباتی که قابلیت تازه خوری را نداشته و قابل صادرات نیستند فراوری شوند.

مدیر جهاد کشاورزی بابل با اشاره به اینکه همایش زیادی برای نهادینه کردن این فرهنگ نیز برگزار شد ولی مردم باید خود به این بینش برسند، یادآور شد: استقبال مردم غرب مازندران در شناسنامه‌دار کردن باغات و اخذ کد QR بسیار بیشتربوده و تقریبا تمام باغات غرب مازندران انجام شد و محصولات آنها قابلیت صادرات داشته و در فروش با قیمت مناسب مشکل ندارند اما شرق مازندران هر ساله همچنان درگیر قیمت پایین مرکبات هستند.

 آهنگر از تشکیل اتاق اصناف کشاورزی شهرستان بابل در آینده نزدیک خبر داد و گفت: با تشکیل این اتاق اصناف پیگیری مطالبات و حقوق کشاورزان برعهده اتاق اصناف قرار می‌گیرد.

سبز زدایی و رنگ آمیزی مرکبات ممنوع

نماینده مردم بابل در مجلس نیز در گفت‌وگوبا ایسنا دغدغه خود را در حوزه صادرات نظارت دقیق‌تر برسورتینگ‌ها عنوان کرد و گفت: اگر نظارت کافی بر این سورتینگ‌ها نشود سبززدایی و رنگ آمیزی مرکبات بلای جان صادرات است.

احمد فاطمی افزود: میانگین مصرف مرکبات در کشور حدود یک میلیون و ۸۰۰ تُن است، و مابقی تولیدات باید صادر شود تا کشاورز دچار مشکل نشود.

وی تصریح کرد: در این میان نقش دلالان و واسطه گرانی که مرکبات باغات را از کشاورزان خریداری و سبزچینی و گازدهی و رنگ آمیزی می‌کنند نیز در مشکلات بازار صادرات تعیین کننده است.

فاطمی ادامه داد: اقدامات غیر استاندارد سورتینگ داران بر کیفیت مرکبات تاثیر منفی داشته و قابل رقابت با کشورهای دیگر در بازار صادرات نیست.

این عضو کمیسیون تلفیق بودجه گفت: با پیگیری انجام شده در حد کلان متذکر شدیم اولا سبز چینیِ مرکبات ممنوع اعلام شود دوم اینکه سورتینگ‌ها تحت نظارت و کنترل دقیق قرار گیرند تا اقدام به رنگ آمیزی و سبززدایی از مرکبات نکنند.

فاطمی به نقش مهم دولت در ایجاد بسترها و زیرساخت‌های لازم برای صادرات مرکبات اشاره کرد و یادآورشد: دولت می‌تواند با ایجاد ایستگاه‌های صادراتی از طریق راه‌های دریایی و دالان‌های زمینی، مرکبات را به سایر کشورها صادر کند.

مدیرعامل و موسس شرکت هلدینگ کاسپین که از شرکت‌های برند در حوزه صادرات مرکبات است نیز به ایسنا گفت: شرکت ما طی قراردادی که اسفند سال گذشته از گل و میوه‌دهی درخت با تولید کننده منعقد می‌کند مبنی بر افزایش تولید نسبت به قبل ضمن اینکه با رعایت استانداردهای پیشنهادی کارشناسان ما گذشته از قیمت روز به ازای هر کیلو دو هزار تومان بیشتر از دیگران از باغدار خریداری می‌کنیم.

مجید حسین زاده افزود: تنها مرکبات کشاورزان طرف قرارداد خود که از سلامت مرکبات از هر حیث برخوردار و تحت نظارت کارشناسان ما شناسامه‌دار باشد خریداری می‌کنیم تا برند و بازار صادرات ما درگیر مشکلات صادرات حال حاضر در خصوص پایین بودن کیفیت نباشد.

وی با اشاره به اینکه میزان خرید سال گذشته ما ۳۰ هزار تن بوده است، تصریح کرد: پیش‌بینی می شود امسال به ۴۰ هزار تن برسد.

حسین زاده با اشاره به اینکه ۴۰۰ هکتار از باغ مرکبات تحت پوشش شرکت ما هستند، گفت: بیشترین سطح باغ‌های تحت پوشش ما در شهرستان میاندرود است که باغات آن‌ها تا ۵۰ هکتار هم می‌رسد اما باغات شهرستان بابل عموما مساحت کم دارند و به صرفه نیست.

رعایت استانداردها توسط سورتیگ‌داران

این فعال در حوزه صادرات محصولات کشاورزی با اشاره به اینکه میوه‌ها هم تاریخ برداشت دارند که عدم رعایت این مهم بازار هدف را دچار چالش می‌کند، یادآور شد: سورتینگ دارانی که اقدام به خرید زودهنگام این مرکبات می‌کنند دچار تخلف آشکار هستند.

حسین زاده با بیان اینکه میوه رسیده تامسون که زمان برداشت آن دی ماه است به هیچ عنوان نفخ ندارد، افزود: از آبان ماه تاکنون در بازار شاهد فروش میوه تامسون با رنگی نارنجی هستیم یعنی این میوه داخل اتاق گاز شده به او تزریق گاز کردند که الکل متانول است بعد آن را داخل حوض رنگی با حرارت ۵۰ درجه برای رنگ گیری قرار می‌دهند این رنگ سمی و بسیار برای بدن مضر و خطرناک است نتیجه آن می‌شود که نه تنها میوه مزه و طعم مناسب ندارد بلکه برای سلامتی نیز مضر است.

وی ادامه داد: در بازدید میدانی از بازارهای جهانی دبی، عمان، پادنا، ازبکستان، روسیه و غیره در سفر خود داشتم و عکس و فیلمی که از استانداردها و ضعف و قوت این بازارها تهیه شد در نشستی که با وزیر داشتیم ارائه دادم، اعلام کردم؛ اگر سورتینگ‌داران استانداردهای لازم را رعایت نکنند بزرگترین جنایت را در حق کشاورزان مرتکب شده ضمن اینکه بازار صادرات ایران را دچار چالش می‌کنند.

 این فعال کشاورزی تصریح کرد: اگر کیفیت میوه ما دچار مشکل نباشد هرکیلو مرکبات تا ۳۰ هزار تومان نیز سردرختی از باغدار خریداری می‌شود اما وقتی این مرکبات رنگ شود و طعم ترش و بدمزه بگیرد در بازار جهانی هیچ مصرف کننده‌ای ندارد.

وی خاطرنشان کرد: پرتقال مصر و ترکیه چون در زمان خود برداشت می‌شود خوش طعم وشیرین و مصرف کننده زیادی دارد اما پرتقال ما که کیفیت بیشتری دارد به سبب برداشت زودرس و رنگ شدن هیچ مصرف کننده‌ای ندارد.

وی با اشاره به اینکه باید سورتینگ‌داران خرد مدیریت و کیفیت کار آنها مورد بررسی قرار بگیرد، گفت: شرکتی مثل ما که برندسازی داشته و خاص در حوزه صادرات کار می‌کند به دلیل عدم مدیریت و بازررسی و نظارت کافی حتی قادر به رقابت با دلالانی که مرکبات را از سورتینگ‌داران کوچک خریداری کرده در حالیکه میوه رنگ شده و غیراستاندارد دارند نیستیم و ناچار باید به تقاضاهای خود به هرنحوی پاسخ دهیم.

حسین زاده گفت: بهبود این وضعیت در سایه اراده ملی و دستور حاکمیتی برای جلوگیری از این تخلفات امکان پذیراست.

وی با اشاره به اینکه در صورت رعایت استانداردها و ارائه میوه تازه به بازار جهانی وقتی می‌شود هر کیلو پرتقال را به قیمت ۳۰ هزار تومان از کشاورز خرید چرا باید سرمایه گذاری بر صنایع تبدیلی داشته باشیم، افزود: صنایع تبدیلی اصلا توجیح اقتصادی ندارد چون سیستم برداشت ما مکانیزه نیست ضمن اینکه صنایع تبدیلی برای زمانی هست که میزان تولید بیش از میزان مصرف باشد، در حالی که اگر بازار را درست هدایت کنیم، سیستم حمل و نقل، لجستیک و روابط سیاسی ما با آذربایجان بهبود یابد صادرات به صرفه تراز فعالیت در صنایع تبدیلی است.

حسین زاده میزان برداشت مرکبات در کشور از هر هکتار ۲۵ تا۳۵  تن و در کشورهای پیشرفته۱۰۰ تا ۱۱۰ تن در هر هکتار برشمرد و تصریح کرد: باید بهره‌وری را در کشور افزایش دهیم.