امیدهای نو برای احیاء بزرگ‌ترین جنگل پسته وحشی خاورمیانه

مجید بهشتی در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه امیدواریم تا پایان سال بارش‌های دیگری را هم داشته باشیم، اظهار کرد: چون منطقه جنگل پسته خواجه کلات محدوده گرمسیری است و جزو مناطق قشلاقی محسوب می‌شود برفی که اخیراً در منطقه داشتیم ذخایر زیرزمینی را تأمین خواهد کرد و تأثیر مستقیم و خوبی بر رویشگاه جنگلی پسته خواجه خواهد داشت.

وی برف و باران چند روز گذشته را در باروری جنگل پسته بی‌تأثیر ندانست و گفت: متأسفانه از سال ۱۳۹۹ به دلیل تأثیرات خشکسالی و نرسیدن آب به درختان، جنگل پسته هیچ محصول و باری نداشته است.

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کلات با اشاره به اینکه در تیر ماه سال گذشته درختان پسته در سطح ۲۰۰۰ هکتار برگ‌ریزی داشتند، اظهار کرد: این برگ‌ریزی واکنش طبیعی درخت به خشکسالی است. درخت سال اول برگ‌ریزی دارد و اگر سال بعد آب به آن نرسد خشک می‌شود.

وی با بیان اینکه چند بارندگی دیگر در بارآوری و زادآوری رویشگاه جنگل پسته تأثیر مثبت خواهد داشت، اظهار کرد: خوشبختانه علیرغم خشک‌سالی‌هایی که داشته‌ایم اما سطح جنگل پسته کاهش نداشته است.

نهال‌کاری جدید در صورت بارش باران و برف

بهشتی خاطرنشان کرد: طی سال‌هایی که در شهرستان ترسالی داشتیم حدود ۱۵ تا ۲۰ هکتار به وسعت جنگل با نهال‌کاری‌هایی که انجام می‌شد اضافه می‌کردیم، طی دو تا سه سال اخیر هم هرسال ۴ تا ۵ هکتار اضافه می‌شد و با تانکر و ... آبیاری را انجام می‌دادیم.

وی از کشت ۲۰۰۰ نهال در سطح ۵ هکتار طی سال گذشته خبر داد و تصریح کرد: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته ۱۸۰۰ نهال معادل حدود ۸۰ درصد نیز سالم هستند و خشک نشده‌اند که امسال نیز برگ می‌دهند و به عرصه جنگل پسته اضافه خواهند شد.

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کلات با اشاره به اینکه امسال هم پیشنهاد کاشت ۴۰۰۰ هزار اصله نهال در سطح ۱۵ تا ۲۰ هکتار را داده‌ایم، خاطرنشان کرد: اگر میزان بارندگی بیشتر از ۳۰۰ میلی‌متر باشد قطعاً ۱۵ تا ۲۰ هکتار نهال‌کاری جدید خواهیم داشت.

وی مساحت جنگل پسته خواجه کلات را حدود ۶۰۰۰ هکتار اعلام کرد و گفت: چون درختان پسته خودرو هستند ما فقط حفاظت آن را بر عهده داریم که آتش‌سوزی و یا اتفاقات غیرطبیعی را نداشته باشیم و یا برخی اقدام به قطع درختان نکنند.

بهشتی با بیان اینکه با این اعتبارات قطره‌چکانی و وسعتی که جنگل دارد عملاً کار خاصی از ما برنمی‌آید، بیان کرد: در سال‌های خشک‌سالی امکان ندارد که بتوانیم با تانکر تمامی جنگل را آبیاری کنیم.

از سال ۱۳۹۹ جنگل پسته هیچ محصولی نداشته است

وی با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۹ حدود ۳۵۰ تن پیش‌بینی محصول شد که ۱۲۰ تن پسته داشتیم و حدود ۱.۵ تا دو میلیارد تومان آن زمان بهره مالکانه بود که به حساب دولت واریز شد، گفت: گرچه مردم منطقه در حفاظت از جنگل همکاری بسیار خوبی دارند اما از سال ۱۳۹۹ هیچ محصولی نداشته و پشت سر هم خشک‌سالی داشته‌ایم.

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کلات خاطرنشان کرد: اکنون در منطقه پساکوه فقط یک قرق بان داریم که کل منطقه را پوشش می‌دهد قطعاً بدون همراهی و کمک مردم منطقه نخواهیم توانست از منطقه حفاظت کنیم.

بهشتی در ادامه با بیان اینکه تهیه طرح مدیریت منابع جنگلی خواجه در سال ۷۶ آغاز و در سال ۸۰ نیز به بهره‌برداری رسید، گفت: تاکنون طرح‌های مطالعاتی و طرح‌های پایش بسیاری برای این جنگل انجام شده است.

وی در خصوص وضعیت حفاظت از جنگل گفت: چون جاده‌ای که از وسط جنگل عبور می‌کند جاده مرزی هم محسوب می‌شود نتوانسته‌ایم حصاری ایجاد کنیم و ورود و خروج به جنگل تحت مدیریت ما نیست، می‌طلبد مردم در عبور از جنگل نکات ایمنی را رعایت کرده و از درختان محافظت کامل را داشته باشند.

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کلات افزود: امیدواریم بتوانیم در راستای سرسبز نگه داشتن شهرستان و حفاظت از منابع طبیعی با کمک همه مردم منطقه کوشا باشیم.

درختان پسته جنگل خواجه که باوجود جثه کوچک، گاه بیش از ۲۰۰ سال از عمرشان می‌گذرد و همچنان ریشه در خاک دارند ریشه‌هایی که دو تا سه برابر طول شاخه‌هایشان است و در عمق سنگ و خاک کوه‌ها تنیده شده است.

شهرستان مرزی کلات در فاصله ۱۵۱ کیلومتری از مرکز خراسان رضوی قرار دارد. این شهرستان با داشتن ۱۴۳ کیلومتر مرز مشترک با ترکمنستان، دارای سه بخش، چهار شهر، ۶ دهستان و دارای ۳۶ هزار و ۲۳۷ نفر جمعیت بر اساس سرشماری نفوس مسکن در سال ۱۳۹۵ است که ترکیب ۷۰ درصد جمعیت روستایی و ۳۰ درصدی شهری را از آن خود کرده است.