توسعه محله‌محور/ بدون بازسازی سرمایه اجتماعی، توسعه محلی ممكن نیست

به گزارش بازارکار از روابط عمومی موسسه کار و تامین اجتماعی میثم راجعیان، مددکار اجتماعی و تسهیل‌گر توسعه، با اشاره به رویکردهای رایج مددکاری در دانشگاه‌ها گفت: تاکنون بیشتر بر رویکردهای فردی تأکید می‌شد، اما تجربه‌های میدانی نشان داده که کار محله‌محور و برنامه‌ریزی اجتماعی به‌مراتب مؤثرترند.

وی اظهار کرد که توسعه محلی پاسخی به مسائل خاص اجتماعی در هر منطقه است و به همین دلیل نمی‌توان نسخه‌ای واحد برای تمام محله‌ها پیچید. به‌عنوان نمونه، یک محله در تهران با یک محله در اهواز مسائل و ساختارهای متفاوتی دارد.راجعیان با انتقاد از فراموشی مکرر سیاستگذاران گفت: «ما در سیاستگذاری دچار آلزایمر هستیم. هر دولت جدید، تجربه دولت پیش از خود را کنار می‌گذارد.»

وی تأکید کرد که سرمایه اجتماعی در ایران، به‌ویژه پس از بحران کرونا، آسیب جدی دیده است. مشارکت اجتماعی مردم نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته و یکی از راه‌های احیای آن، توسعه محله‌محور و بازتعریف رابطه دولت و مردم در سطح محلی است.وی تصریح کرد که اگر حرف و عمل مسئولان با هم سازگار نباشد، مردم به مشارکت دعوت نخواهند شد. برای شروع این مسیر، باید امنیت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی برای شهروندان فراهم شود تا تسهیل‌گری معنا و کارکرد واقعی بیابد.راجعیان گفت: توسعه محلی نه فقط یک روش، بلکه باید به‌عنوان یک «تفکر» در نظر گرفته شود.

 به گفته وی، بدون نظام جامع برنامه‌ریزی در حوزه آسیب‌های اجتماعی و بدون نهاد مسئول، توسعه محله‌محور به نتیجه نخواهد رسید.در ادامه، سعید نوری نشاط، پژوهشگر و تسهیل‌گر اجتماعی، با اشاره به فاصله نظریه و میدان اظهار کرد: در سطح عملی، بسیاری از مشکلات جامعه خارج از چهارچوب نظریه‌ها حل می‌شوند. وی تأکید کرد که مردم در بسیاری مواقع، راه‌حل‌هایی غیررسمی اما مؤثر برای مسائل خود یافته‌اند.نوری نشاط با بیان اینکه مکان به مسئله هویت می‌بخشد، تصریح کرد که بسیاری از تعاریف دانشگاهی و نظری در میدان عمل پاسخ نمی‌دهند.

وی گفت: «مردم همواره در حال ساختن راه‌های تازه‌اند؛ کافی است نگاه و گوش سیاستگذار به آن‌ها باز باشد.همچنین در انتهای این نشست محمد امین صمیمی مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه اجتماعی و نوآوری گفت: خوشبختانه استقبال خوبی از این نشست شده و بنظر می‌رسد که دغدغه جدی در این زمینه وجود دارد و باید در نشست‌های بعدی به آن پرداخته شود.

وی ادامه داد: موضوع بعدی بررسی این امکان است که فعالان و کنشگران محلی شبکه‌ای داشته باشند. موضوع بعدی این است که فراتر از مباحث لفظی و تئوریک، باید مفاهیم به درستی شناخته شوند چرا که مفاهیم گوناگون اجتماعی هر کدام خاستگاه ویژه ای دارند و هر کدام در شرایط ویژه‌ای کارکرد خود را نشان می‌دهند. همچنین این مفاهیم باید به صورت بانک اطلاعاتی به اشتراک گذاشته شوند.

صمیمی در پایان تاکید کرد: همچنین باید بدانیم که مداخلات باید کجا از بالا و کجا از پایین باشند. اهمیت مداخله از بالا و هماهنگی آن با مداخله از پایین موضوعی است که نباید نادیده گرفته شود. این در کنار بررسی و شناخت ظرفیت‌ها معنا پیدا می‌کند و در نهایت می‌تواند به سیاست‌گذاری درست برسد.