گیاهان دارویی در بام ایران؛ کلیدی برای پایداری اقتصادی و حفظ منابع‌طبیعی

به گزارش بازار کار به نقل از ایسنا، در کشوری که به عنوان یکی از غنی‌ترین مناطق جهان از لحاظ تنوع گیاهی و دارویی شناخته می‌شود، چهارمحال و بختیاری به عنوان یکی از استان‌های کلیدی در این زمینه، فرصت‌های بی‌نظیری برای توسعه کشت گیاهان دارویی ارائه می‌دهد. 

در سال‌های اخیر، با توجه به تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های پی‌درپی به چالشی جدی برای بخش کشاورزی این منطقه تبدیل شده‌اند، در چنین شرایطی، کشت گیاهان دارویی به عنوان گزینه‌ای پایدار و مقاوم، نمی‌تواند تنها یک انتخاب اقتصادی باشد بلکه به یک ضرورت برای بقا و توسعه تأسیسات کشاورزی تبدیل شده است.

کشت گیاهان دارویی نه تنها به بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان کمک می‌کند، بلکه در حفظ محیط زیست و مدیریت بهینه منابع آبی نیز نقشی حیاتی ایفا می‌کند، این گیاهان، که عموماً نیازمند آب کمتری نسبت به محصولات زراعی معمولی دارند، می‌توانند در سازگاری با شرایط خشکی و کم‌آبی بسیار موثر باشند، گیاهانی مانند آویشن، زعفران و دیگر گونه‌های محلی  می‌توانند سهم به‌سزایی در ایجاد فضای سبز، حفظ تنوع زیستی و افزایش آگاهی نسبت به اهمیت محیط زیست ایفا کنند.

اما فراتر از کشت، نکته مهمتر برندسازی و معرفی این گیاهان در سطح ملی و جهانی است، با شناسایی و معرفی خواص درمانی این گیاهان، می‌توان تصویر مثبتی از ظرفیت‌های بالقوه استان در بازارهای داخلی و بین‌المللی ایجاد کرد، برندسازی موفق با تمرکز بر ویژگی‌های منحصر به فرد گیاهان دارویی این ناحیه، می‌تواند منجر به افزایش تقاضا و خلق ارزش افزوده برای تولیدکنندگان و کشاورزان محلی شود، به علاوه، این امر می‌تواند زمینه‌ساز جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید و توسعه صنایع وابسته، از جمله فرآوری، بسته‌بندی و صادرات محصولات دارویی باشد.

در این راستا، این گزارش به بررسی اهمیت کشت گیاهان دارویی در چهارمحال و بختیاری، پتانسیل برندسازی و فعالیت‌های لازم برای معرفی و جایگاه‌دهی این محصولات در سطح ملی و جهانی می‌پردازد.

ضعف در فرآوری محصولات کشاورزی در چهارمحال و بختیاری

یزدان احمدزاده، معاون مدیریت باغبانی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه این استان یکی از استان‌هایی بوده که از نظر تنوع پوشش گیاهی، دارای تنوعی بسیار غنی است، اظهار کرد: تاکنون ۱۳۶۰ گونه گیاهی در این استان ثبت شده است که از این میان، ۳۹۱ گونه گیاه دارویی و معطر هستند.

وی افزود: سطح زیر کشت گیاهان دارویی مزارع در استان نزدیک به ۱۸۰۰ هکتار است که از این مقدار، ۵۵٠هکتار به کشت موسیر، ۳۶۰ هکتار به گل محمدی و ۲۶۰ هکتار به زعفران اختصاص دارد، مابقی سطح زیرکشت نیز شامل سایر گیاهان دارویی مانند آویشن، اسطوخودوس و.... می‌شود.

احمدزاده تصریح کرد: سیاست‌های سازمان جهاد کشاورزی و وزارتخانه بر کشت گیاهان کم‌آب‌بر متمرکز بوده و گیاهان دارویی نیز جزو این دسته هستند، چندین سال است کشاورزان به دلیل مشکلاتی همچون خشکسالی به سمت کشت گیاهان دارویی روی آورده‌اند، همچنین این نوع کشت درآمد خوبی دارد، زیرا حتی در زمین‌های درجه ۳ و ۴ نیز امکان کشت آن وجود دارد.

معاون مدیریت باغبانی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: اگر فرآوری و بسته‌بندی محصولات در استان انجام شود، ارزش افزوده بیشتری ایجاد خواهد شد، در زمینه فرآوری محصولات کشاورزی ضعیف هستیم.

وی یادآور شد: برخی محصولات مانند گل محمدی در استان ما برداشت می‌شود، اما فرآیند اسانس‌گیری آن در کاشان صورت می‌گیرد، همچنین زعفران چهارمحال و بختیاری به دیگر استان‌ها ارسال شده و با برند آن‌ها به فروش می‌رسد، این موضوع نیازمند توجه ویژه است.

خالد طاهری، مدیر صنایع تبدیلی و تکمیلی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: شرکت‌ها یا افراد حقیقی و حقوقی که جواز تأسیس دریافت می‌کنند، پس از آغاز فعالیت، زمانی‌که پیشرفت فیزیکی پروژه به بیش از ۵۰ درصد برسد، درخواست ثبت برند می‌دهند، پس از انجام بررسی‌های لازم، اگر پیشرفت فیزیکی بالای ۵۰ درصد تأیید شود، معرفی‌نامه‌ای صادر و اطلاعات مربوط به پیشرفت پروژه به سازمان ثبت املاک ارسال می‌شود تا برند ثبت شود.

وی خاطرنشان کرد: نام برند توسط خود متقاضی انتخاب می‌شود، اما باید منحصر به فرد باشد و مشابهی در کشور نداشته باشد.

در مجموع، کشت گیاهان دارویی در چهارمحال و بختیاری به عنوان یک راهکار کلیدی و پایدار می‌تواند به کاهش آثار منفی خشکسالی و بهبود معیشت کشاورزان محلی کمک کند، با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد این گیاهان و خواص درمانی بی‌نظیر آن‌ها، سرمایه‌گذاری در زمینه کشت و فرآوری این محصولات می‌تواند باعث ایجاد شغل‌های جدید و ارتقاء سطح درآمدی منطقه منجر شود.

برندسازی و معرفی علمی این گیاهان در بازارهای داخلی و بین‌المللی نیازمند هم‌افزایی میان نهادهای دولتی، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی است تا از این طریق بتوان به ارتقای آگاهی عمومی و جذب سرمایه‌گذاری‌های لازم دست یافت.

تأکید بر اهمیت کشت گیاهان دارویی و حمایت از کشاورزان محلی، در نهایت منجر به اکوسیستم سازگار و پایدار در استان خواهد شد، اکوسیستمی که در آن تنوع زیستی، فرهنگ محلی و اقتصادی پویا به یکدیگر پیوند می‌خورند.