عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی استان تشریح کرد: فرصت طلایی سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش گیاهان دارویی خراسان رضوی

فرهاد سحرخیز در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به جایگاه بی‌نظیر ایران در کشت و پرورش گیاهان دارویی، اظهار کرد: ایران با دارا بودن بیش از ۲۰۰۰ گونه گیاه دارویی، یکی از غنی‌ترین ذخایر تنوع زیستی در این حوزه را در جهان دارد و در این میان، خراسان رضوی نیز به‌ عنوان زیست‌بوم کشت و پرورش انبوه محصولات استراتژیک همچون زعفران، زیره، گل‌محمدی و شیرین‌بیان از ظرفیت بالایی برای تکمیل زنجیره ارزش این محصولات برخوردار است و می‌تواند به‌ عنوان قطب تولید، فرآوری و صادرات گیاهان دارویی نقش‌آفرینی کند. با این وجود، عدم سرمایه‌گذاری در این صنعت ارزش‌آفرین موجب شده سهم ما از بازار جهانی گیاهان دارویی بسیار اندک باشد، به‌ گونه‌ای که کشت و فراوری این محصولات ارزشمند کماکان به صورت سنتی انجام می‌شود.

وی با انتقاد از صادرات خام و فله‌ای بخش عمده‌ گیاهان دارویی کشور، بیان کرد: متأسفانه این محصولات ارزشمند به صورت سنتی و فله‌ای و بدون فرآوری و بسته‌بندی رقابتی، صادر می‌شوند و همین موضوع باعث شده کشورهای دیگر با فرآوری، بسته‌بندی و برندینگ مجدد، سود اصلی را به دست آورند. تنها راه نجات از خام‌فروشی و تحقق ارزآوری پایدار، سرمایه‌گذاری در توسعه زنجیره ارزش گیاهان دارویی از مزرعه تا بازارهای جهانی است؛ زنجیره‌ای که شامل کاشت اصولی، برداشت علمی، فرآوری با رعایت استانداردهای بین‌المللی، بسته‌بندی حرفه‌ای و در نهایت صادرات با برندهای معتبر است.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی به وجود فرصت‌های ارزشمند سرمایه‌گذاری در این صنعت اشاره کرد و گفت: در حال حاضر فرآوری صنعتی یکی از مهم‌ترین حلقه‌های مفقوده زنجیره ارزش گیاهان دارویی در کشور است که می‌توان با سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در این عرصه، محصولاتی باکیفیت، استاندارد و قابل رقابت در کلاس جهانی تولید و به بازارهای بین‌المللی عرضه کرد.

سحرخیز با اشاره به وجود چالش‌ها اقتصادی و محدودیت‌های داخلی و بین‌المللی که مانع سرمایه‌گذاری‌های کلان در این حوزه می‌شوند، اظهار کرد: با این وجود، می‌توان با بهره‌گیری از روش‌های نوین سرمایه‌گذاری و مدل‌هایی همچون مشارکت‌های خصوصی، سرمایه‌گذاری مشترک (Joint Venture)، تامین مالی جمعی (Crowdfunding) و صندوق‌های پروژه، فرصت‌های نوینی برای جذب منابع مالی در پروژه‌های تولید، فرآوری، بسته‌بندی، برندینگ و صادرات گیاهان دارویی ایجاد کرد.

پالایشگاه گیاهان دارویی؛ حلقه گمشده ارزش‌آفرینی گیاهان دارویی

وی اضافه کرد: برای نمونه، راه‌اندازی «پالایشگاه گیاهان دارویی» می‌تواند به‌عنوان یکی از پروژه‌های سرمایه‌گذاری با ارزش افزوده بالا، تکمیل‌کننده زنجیره ارزش گیاهان دارویی و تولیدکننده محصولاتی رقابتی در کلاس جهانی، مورد توجه تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران قرار گیرد. پالایشگاه گیاهان دارویی مجموعه‌ای صنعتی و فناورانه برای استخراج مواد مؤثره، تولید اسانس‌ها، عصاره‌های دارویی و فرآورده‌های با خلوص بالا از گیاهان دارویی است که می‌تواند با استفاده از فناوری‌های روز دنیا، محصولات باکیفیت و با استانداردهای دارویی جهانی تولید کند.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی ادامه داد: ایجاد چنین پالایشگاهی، علاوه بر اینکه به‌ طور چشمگیری ارزش افزوده محصولات گیاهان دارویی را افزایش می‌دهد، می‌تواند زمینه‌ساز صادرات فرآورده‌های پیشرفته، کاهش خام‌فروشی و ایجاد اشتغال تخصصی و پایدار در منطقه باشد. این اقدام همچنین موجب ورود ایران به بازارهای رقابتی و پرسود داروهای گیاهی، مکمل‌ها و مواد اولیه دارویی در سطح جهانی خواهد شد.

سحرخیز همچنین بر لزوم تدوین سند جامع توسعه گیاهان دارویی به منظور رشد و توسعه متوازن این صنعت سخن تاکید کرد و گفت: معتقدم در راستای توسعه این صنعت باید برنامه‌ای علمی و عملیاتی برای الگوی کشت، استانداردهای فرآوری، مشوق‌های صادراتی و مکانیزم‌های جذب سرمایه تدوین شود که تمام ذی‌نفعان اعم از کشاورزان، بخش خصوصی، دولت و تشکل‌های تخصصی در آن نقش داشته باشند و بتوان بر اساس آن، با شناسایی نیازهای سرمایه‌گذاری در این حوزه به رشد و توسعه متوازن این صنعت پرداخت.

ایجاد کنسرسیوم تخصصی؛ گامی به سوی تکمیل زنجیره ارزش گیاهان دارویی

وی از پیشنهاد راه‌اندازی کنسرسیوم تخصصی گیاهان دارویی در استان خبر داد و بیان کرد: هدف از ایجاد این کنسرسیوم، ایجاد هم‌افزایی میان کشاورزان، تعاونی‌ها، بخش خصوصی، صادرکنندگان و تشکل‌های تخصصی است تا بتوانیم با همکاری یکدیگر، سرمایه‌گذاری‌های هدفمند، تولید محصولات استاندارد و باکیفیت، بازاریابی بین‌المللی و صادرات منسجم در حوزه گیاهان دارویی را دنبال کنیم. با برنامه‌ریزی‌های دقیق در این زمینه و استفاده از ظرفیت‌های مغفول موجود در استان از جمله منطقه آزاد سرخس که دارای مزایای بسیاری شامل زیرساخت‌های گمرکی، معافیت‌های مالیاتی و نزدیکی به مرزهای آسیای مرکزی است، می‌توان خراسان رضوی را به قطب صادراتی گیاهان دارویی ایران تبدیل کرد.

این فعال اقتصادی با تأکید بر اینکه تمام این پیشنهادها و فرصت‌های ذکرشده، نیازمند بسترهای مناسب بین‌المللی و تعاملات پایدار اقتصادی است، اظهار کرد: متأسفانه در شرایطی که کشور با تنش‌های مستمر، تحریم‌های گسترده و محدودیت‌های روابط خارجی مواجه است، امکان بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های گیاهان دارویی فراهم نیست و عملاً بخشی از ارزش افزوده‌ای که باید نصیب تولیدکننده ایرانی شود، به واسطه خام‌فروشی یا فرآوری در کشورهای دیگر، نصیب رقبای خارجی می‌شود. اگر بتوانیم با اصلاح سیاست‌های بین‌المللی و ثبات‌بخشی به اقتصاد، بستر لازم برای سرمایه‌گذاری و تعامل با دنیا را فراهم کنیم، صنعت گیاهان دارویی می‌تواند به یکی از پیشران‌های صادرات غیرنفتی کشور و رکن توسعه پایدار اقتصادی تبدیل شود.