آیا هوش مصنوعی جایگزین مشاغل ما خواهد شد؟

هوش مصنوعی و آینده کار: آیا هوش مصنوعی جایگزین مشاغل ما خواهد شد؟

با ظهور سریع فناوری‌های هوش مصنوعی، تأثیر آنها بر بازار کار سوالات زیادی را مطرح می‌کند. اگرچه برخی ممکن است از «آخرالزمان مشاغل» در حال ظهور بترسند، اما سازمان بین‌المللی کار (ILO) دیدگاه دقیق‌تری ارائه می‌دهد. خودکارسازی برخی از وظایف دشوارتر است و فناوری‌های جدید فرصت‌های جدیدی ایجاد می‌کنند.

جنین برگ اقتصاددان ارشد ILO، در مورد چگونگی تأثیر هوش مصنوعی بر دنیای کار، از جمله ایجاد شغل و جابجایی، و همچنین تأثیر آن بر مناطق و جنسیت‌ها صحبت کرد. این مقاله به بررسی خطرات و مزایای بالقوه‌ای که هوش مصنوعی برای محیط کار به ارمغان می‌آورد و چگونگی آماده‌سازی نیروی کار برای آینده‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی می‌پردازد.

هوش مصنوعی در سال‌های آینده چگونه بر بازار کار تأثیر خواهد گذاشت؟ هوش مصنوعی چه فرصت‌ها و چالش‌هایی را از نظر ایجاد شغل و جابجایی به همراه خواهد داشت؟

پیش‌بینی آنچه در آینده اتفاق خواهد افتاد بسیار دشوار است، به ویژه به این دلیل که فناوری همچنان در حال تکامل است. تحقیقات ILO نشان نمی‌دهد که «آخرالزمان مشاغل» وجود خواهد داشت. وظایف زیادی وجود دارد که هوش مصنوعی... نمی‌تواند جایگزین شود یا در مواردی که جایگزینی انسان مقرون به صرفه نباشد. بسیاری از مشاغلی که در طول همه‌گیری کووید-۱۹ «ضروری» تلقی می‌شوند، مانند تکنسین‌های فوریت‌های پزشکی یا تهیه‌کنندگان غذا، شامل مشاغلی هستند که نمی‌توان آنها را خودکار کرد.

تحقیقات سازمان بین‌المللی کار در مورد تأثیرات هوش مصنوعی مولد بر بازار کار نشان می‌دهد که حداکثر ۲.۳٪ از مشاغل در سراسر جهان پتانسیل خودکار شدن کامل را دارند. علاوه بر این، این ۲.۳٪ مشاغل زیادی را که به لطف فناوری جدید ایجاد می‌شوند، شامل نمی‌شود. بیست سال پیش، هیچ مدیر رسانه اجتماعی وجود نداشت؛ سی سال پیش، طراحان وب کمی وجود داشتند. هیچ مدل‌سازی داده‌ای نمی‌توانست طیف وسیعی از مشاغلی را که در دهه‌های اخیر پدیدار شده‌اند، پیش‌بینی کند. فقط به فروشگاه‌های اجاره فیلم که ۲۵ سال پیش وجود داشتند فکر کنید و اینکه چگونه جای خود را به فروشگاه‌های تعمیر تلفن همراه داده‌اند.

همچنین باید به خاطر داشته باشیم که بسیاری از سیستم‌هایی که خودکار به نظر می‌رسند، در واقع خودکار نیستند و نیروی انسانی در پس‌زمینه و اغلب در شرایط نامناسب کار می‌کند. این موضوع در مورد هوش مصنوعی نیز صادق است که برای آموزش و تأیید داده‌ها به میلیون‌ها نیروی انسانی متکی است. در موارد دیگر، کارکنان حقوق‌بگیر با نیروی کار بدون حقوق مشتریان جایگزین می‌شوند، به عنوان مثال، از طریق دستگاه‌های خودپرداز در فروشگاه‌های مواد غذایی.

آیا تأثیر هوش مصنوعی بر مشاغل بین مناطق و جنسیت‌های مختلف متعادل خواهد بود؟

در حالی که پتانسیل جایگزینی شغل از هوش مصنوعی زیاد نیست، اما متمرکز است. تجزیه و تحلیل ما نشان می‌دهد که کارکنان پشتیبانی دفتری بیشترین میزان مواجهه با فناوری هوش مصنوعی مولد را دارند، به طوری که ۵۸٪ از وظایف این شغل در سطح متوسط و ۲۴٪ در سطح بالا قرار دارند. این در تضاد با سایر گروه‌های شغلی است که در آنها بیشترین سهم وظایف بسیار در معرض خطر بین ۱٪ تا ۴٪ در نوسان است و وظایف در معرض خطر متوسط از ۲۵٪ تجاوز نمی‌کند. از آنجایی که زنان در مشاغل دفتری بیش از حد حضور دارند، بیشتر تحت تأثیر اثرات بالقوه اتوماسیون قرار می‌گیرند. طبق تجزیه و تحلیل ما، تأثیر بالقوه بر زنان تقریباً ۲.۵ برابر بیشتر از مردان است. ما تخمین می‌زنیم که ۱.۴٪ از مشاغل مردان در سطح جهان پتانسیل اتوماسیون شدن را دارند، در مقایسه با ۳.۷٪ از اشتغال زنان. در کشورهای پردرآمد، که مشاغل دفتری بخش بیشتری از مشاغل را تشکیل می‌دهند، این تأثیرات چشمگیرتر است: ۲.۹٪ از مشاغل مردان در مقایسه با ۷.۸٪ از مشاغل زنان.

عدم تعادل دیگر مربوط به مزایای بالقوه هوش مصنوعی بین کشورهای ثروتمند و فقیر است. تحقیقات سازمان بین‌المللی کار نشان می‌دهد که بسیاری از مشاغل می‌توانند از هوش مصنوعی بهره‌مند شوند، به عنوان مثال، با جایگزینی وظایف روزمره و آزاد کردن وقت برای کارهای خلاقانه‌تر و بین فردی. اما این افزایش بهره‌وری به داشتن زیرساخت‌های فیزیکی و مهارت‌های دیجیتال بستگی دارد که بسیاری از بخش‌های جهان در حال توسعه در حال حاضر فاقد آن هستند.

در یک مطالعه اخیر سازمان بین‌المللی کار که توسط پژوهشگران بانک جهانی انجام شده است، آنها ارزیابی کردند که چه تعداد از مشاغلی که می‌توانند از طریق هوش مصنوعی مولد «تقویت» شوند، در حال حاضر از کامپیوتر در محل کار استفاده می‌کنند. آنها دریافتند که در کشورهای نیمه توسعه یافته، تقریباً نیمی از مشاغلی که می‌توانند به طور بالقوه از تقویت هوش مصنوعی بهره‌مند شوند، در محل کار از کامپیوتر استفاده نمی‌کنند. در مقابل، مشاغلی که در معرض خطر اتوماسیون هستند، تمایل دارند که از قبل، از کامپیوتر استفاده کنند، که نشان می‌دهد اثرات منفی بالقوه ممکن است زودتر ظاهر شود.

چگونه دولت‌ها و سازمان‌ها می‌توانند نیروی کار را برای تغییرات ناشی از فناوری‌های هوش مصنوعی آماده کنند؟

وقتی کارمندان در فرآیند ادغام فناوری مشارکت داشته باشند، هم به نفع کسب‌وکار و هم به نفع کارگران است. کارگران شغل خود را بهتر می‌شناسند و می‌توانند در مورد اینکه کدام ابزارها می‌توانند از کارشان بهتر پشتیبانی کنند، کدام وظایف می‌توانند خودکار شوند و چه آموزش‌هایی مورد نیاز است، بینش و بازخورد ارائه دهند. اغلب مشکلاتی ایجاد می‌شود که فناوری بدون مشارکت کارگران به کار گرفته می‌شود، هم از نظر اینکه فناوری به خوبی کار نمی‌کند و هم به این دلیل که حس هدفمندی و تعهد کارگران به شرکت را کاهش می‌دهد.

بهترین رویکرد، ادغام فناوری از طریق گفتگوی اجتماعی بین کارفرمایان و کارگران و نمایندگان آنها است. این امر می‌تواند از طریق محیط‌های رسمی، مانند شوراهای کار یا توافق‌نامه‌های چانه‌زنی جمعی، یا به صورت غیررسمی‌تر، در محیط‌های کاری با درجه بالایی از مشارکت کارکنان، مانند سازمان‌هایی که از کار تیمی، حل مسئله و تصمیم‌گیری غیرمتمرکز حمایت می‌کنند، رخ دهد. مطالعات در مورد اروپا نشان داده است که کشورهایی با اشکال قوی‌تر و مشارکتی‌تر مشاوره در محل کار، اساساً کشورهای شمال اروپا و پس از آن آلمان، هستند که در آنها کارگران بیشتر پذیرای پذیرش فناوری هستند.

گفتگوی اجتماعی برای مدیریت تمام پیامدهایی که فناوری‌های جدید، از جمله هوش مصنوعی، می‌توانند در محیط‌های کاری و بازار کار به طور گسترده‌تر ایجاد کنند، ضروری است. کاهش بیکاری ناشی از فناوری بسیار مهم است، زیرا این امر باعث تشویق به جابجایی و آموزش به جای از دست دادن شغل می‌شود، و همچنین برای ادغام فناوری در محیط کار، برای اطمینان از اینکه این کار به گونه‌ای انجام می‌شود که هم به بهره‌وری شرکت و هم به کیفیت شغل کمک کند. گفتگوی اجتماعی همچنین برای طراحی برنامه‌های مهارتی که می‌توانند کارگران را برای فرصت‌های شغلی جدید آموزش دهند، و برای اطمینان از اینکه برنامه‌های مهارتی انجام شده با خواسته‌های بازار کار مطابقت دارند، حیاتی است.

 چه سیاست‌ها یا اقداماتی باید برای اطمینان از انتقال روان در بازار کار با پیشرفت هوش مصنوعی اتخاذ شود؟

 قبلاً اشاره شد که گفتگوی اجتماعی کلید مدیریت انتقال است. نگرانی دیگر، هوش مصنوعی جهانی یا شکاف دیجیتال است. ما باید اطمینان حاصل کنیم که ابعاد مختلف حاکمیت هوش مصنوعی از طریق حاکمیت بین‌المللی مورد توجه قرار می‌گیرد. در گزارش مشترک اخیر سازمان جهانی کار با نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد در امور فناوری، با عنوان «به شکاف هوش مصنوعی توجه کنید»، سه ستون کلیدی سیاستی را برای رسیدگی به این چالش‌ها و مهار پتانسیل توسعه هوش مصنوعی پیشنهاد شد.

اول، تقویت همکاری بین‌المللی در حوزه هوش مصنوعی بسیار مهم است. برای از بین بردن شکاف هوش مصنوعی، باید یک شبکه جهانی برای اشتراک‌گذاری دانش ایجاد کنیم و ابتکارات آموزشی مشترک ایجاد کنیم. با ایجاد مشارکت‌های تحقیقاتی مشترک و تضمین دسترسی عادلانه به منابع هوش مصنوعی، می‌توانیم به همه کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه، کمک کنیم تا از پیشرفت‌های هوش مصنوعی به طور کامل بهره‌مند شوند.

دوم، ایجاد ظرفیت ملی هوش مصنوعی ضروری است. کشورها باید سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در آموزش و زیرساخت‌های دیجیتال انجام دهند. این شامل ادغام هوش مصنوعی و علوم داده در برنامه‌های درسی آموزشی و اطمینان از دسترسی گسترده به ابزارهای هوش مصنوعی است. سیاست‌های ملی باید توسعه هوش مصنوعی انسان‌محور را ترویج دهند و از حفظ حریم خصوصی، ایمنی و حقوق کارگران اطمینان حاصل کنند.

سوم، ادغام مثبت هوش مصنوعی در دنیای کار حیاتی است. این امر شامل اطمینان از مشارکت هوش مصنوعی در ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب و حمایت از تلاش‌های کارگران برای مهارت‌آموزی مجدد است. همچنین مستلزم پرداختن به چالش‌های خاص جنسیتی و جوانان است. از همه مهم‌تر، گفتگوی اجتماعی باید نقش کلیدی در مدیریت ادغام هوش مصنوعی در محیط کار داشته باشد، اطمینان حاصل شود که صدای کارگران شنیده می‌شود و هوش مصنوعی به جای کاهش کیفیت شغل، آن را افزایش می‌دهد.
ترجمه: سهیلا کلامی

 برای مطالعه و کسب دانش بیشتر می توانید به مطلب مندرج در بازارکار با عنوان گزارش آینده مشاغل جهان در سال ۲۰۲۵ به همراه راهکارهای عملی

به آدرس الکترونیکی: https://bazarekar.ir/000ic2
رجوع نمایید