تحول و نوآوری، لازمه صنعت چاپ خراسان رضوی

به گزارش ایرنا، صنعت چاپ و نشر در خراسان رضوی مرهون بزرگان زیادی در طول سالهای گذشته است، افرادی چون «حاج عباسعلی باستان، محمود کاشی‌چی و محمد زوار». کتاب‌فروشان و ناشرانی که نام و خاطره آنان بیش از نیم قرن با تاریخ و هویت مشهد گره خورده است و امروز بازماندگان و شاگردان آنان کار را پیش برده و به مقتضی نیاز روز فعالیت خود را چنان گسترانیده اند که از مرزهای کشور گذشته است.

استاندار پرتلاش خراسان رضوی در این دوره از مدیریت استان باب گفتگو با اهالی صنعت چاپ را در برنامه‌ای تحت عنوان «شنبه‌های گفتگو» باز کرده و نخستین گام را برای متحول کردن این صنعت کهن و مادر برداشته است، نیازمندیهای این صنعت از زبان آنان که دستی در تولید و مدیریت این بخش دارند را مرور می کنیم.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه دوازدهمین صنعت استان به صنعت چاپ و صنایع وابسته به آن اختصاص دارد، گفت: این مهم به ویژه موضوع صادرات در این حوزه می‌تواند در رشد و توسعه اقتصادی استان موثر باشد.

حسین مسگرانی افزود: هم اینک ۵۰۰ ناشر فعال در استان خراسان رضوی فعالیت دارند و این اداره کل تاکنون برای بیش از ۴۲۰ مجموعه چاپ و صنایع وابسته مجوز صادر کرده است که از این تعداد ۱۰۰ واحد در «شهرک صنعت چاپ و نشر» مستقر شده‌اند.

وی مهمترین و اساسی‌ترین خواسته واحدهای فعال در این صنعت را، «سهولت در فرآیند صادرات» محصولات و «نوسازی ماشین‌آلات فرسوده» دانست و گفت: این ۲ مورد به طور مستقیم با توانمندی رقابتی و بهره‌وری واحدهای چاپی در ارتباط است.

به گفته وی، به نظر می‌رسد تحت پوشش قرار گرفتن صنایع چاپ و نشر توسط وزارت صنعت معدن و تجارت می‌تواند به رفع بسیاری از مشکلات مرتبط به تولید، واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات یاری رساند.

فعالان صنعت چاپ مهمترین چالش‌ها و مشکلات این صنعت را تامین مواد اولیه، کمبود نیروی انسانی متخصص، کمبود حمایت‌های دولتی، عدم پرداخت تسهیلات بانکی، رفع تعهد ارزی، نبود رشته‌های دانشگاهی و فنی مرتبط، و فرسودگی ماشین‌آلات ذکر می‌کنند.

صادرات محصولات چاپی خراسان رضوی 

رییس اتحادیه صنعت چاپ خراسان رضوی گردش مالی صنعت چاپ در جهان را هزار میلیارد دلار بیان کرد و گفت: سهم کتاب از این گردش مالی پنج درصد و سهم بسته بندی و چاپ ۵۰ درصد است، خوشبختانه نفوذ صنعت چاپ در بخشهای مختلف اقتصادی زیاد بوده و بسیاری از محصولات چاپی استان به کشورهای همجوار صادر می‌شود.

محمود برازش اظهار کرد: عمده‌ترین مراکز چاپ در کشور مربوط به خراسان رضوی در کنار استانهای تهران و قم است، اغلب ماشین آلات صنعت چاپ وارداتی و دارای عمر بالا است، فرسودگی ماشین آلات بر کیفیت و بهره‌وری در صنعت چاپ تاثیر منفی دارد.

وی به کمبود نقدینگی صنعتگران حوزه چاپ اشاره کرد و گفت: عدم تامین منابع مالی برای نوسازی ماشین آلات در صنعت چاپ باعث از دست رفتن بازارهای خارجی و عدم توانایی رقابت برای صادرکنندگان این صنعت می‌شود که لازم است در این زمینه اقدام موثری صورت گیرد.

رییس اتحادیه صنعت چاپ خراسان رضوی از پیگیری برای تاسیس دانشکده فرهنگ، هنر و رسانه در دانشگاه فردوسی و چاپ شاهنامه فردوسی در مشهد به سفارش دولت تاجیکستان خبر داد و افزود: این اقدامات از فعال بودن صنعت چاپ استان در عرصه فعالیتهای بین‌المللی نشات می‌گیرد.

مدیر عامل شرکت چاپ «اشکان لفاف توس» به عنوان یکی دیگر از فعالان این صنعت، ناترازی در انرژی و دخل و خرج تولیدکنندگان را از مشکلات عمده صنعتگران در حوزه چاپ ذکر و بیان کرد: این عوامل هزینه‌های جانبی چاپخانه‌ها را افزایش داده است، بطوریکه و دخل و خرج آنها با هم همخوانی ندارد.

محمد رضا مشرقی افزود: با این حال روزانه ۲۰ تن تولیدات چاپی کشور که ۱۰۰ درصد با موارد اولیه داخلی تولید شده است، به کشوری مانند افغانستان صادر می‌شود.

وی پرداخت مطالبات صنعتگران چاپ از برخی دستگاه‌های اجرایی را در جبران کمبود نقدینگی آنها موثر دانست و بیان کرد: فشارهای ناشی از مشکلات باعث خواهد شد که صنعتگران به تعطیل کردن و تعدیل نیروی کار رو آورند.

حسن دلقندی، مدیر چاپخانه دانا نیز از «کمبود نیروی انسانی متخصص» به عنوان یکی از گلایه‌های اصلی فعالان این حوزه ذکر و «توسعه رشته چاپ در مدارس» و «بورسیه کردن دانش‌آموزان مستعد» را راهکاری برای کمبود نیروی متخصص در این صنعت برشمرد.

مدیر عامل موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی نیز گفت: معافیت‌های مالیاتی برای صادرکنندگان به کشورهای افغانستان و عراق و برندسازی بین‌المللی به عنوان راهکارهای کلیدی برای توسعه صادرات خارجی است.

وی معرفی و تسهیلات فوری برای نوسازی تجهیزات را به عنوان یکی از مهمترین و حیاتی‌ترین خواسته‌های واحدهای چاپی اعلام کرد.

مدیر عامل شرکت امیرچاپ آریا نوین نیز خواستار «عدم دخالت دولت در امور بخش خصوصی» شد تا «کارایی بهتر و بدون دغدغه‌تر» حاصل شود.

احمد امیر همچنین «رفع تعهد ارزی» را به عنوان بزرگترین چالش صنعت چاپ معرفی کرد که این دیدگاه، بر لزوم ایجاد فضای رقابتی سالم و حذف موانع بوروکراتیک تأکید دارد.

صنعت چاپ خراسان رضوی یکی از ستون های اصلی 

اتاق اندیشه ورزی استانداری خراسان رضوی کارگروهی برای فرهنگ و هنر این استان تشکیل داده است که برنامه شنبه‌های گفتگو با استاندار نیز به ابتکار این اتاق بوده است، رییس این کارگروه در مواجهه با صنعت چاپ استان آن را یکی از «ستون‌های اصلی صنعت چاپ کشور» معرفی کرده است.

پیشنهاد ناصر نبی زاده با رویکرد فرهنگی و تاریخی به این صنعت آن بود که ثبت تاریخ شفاهی این صنعت و شناسایی چهره‌های ماندگار آن در دستور کار قرار گیرد، چراکه این مهم نه تنها به حفظ میراث معنوی صنعت چاپ کمک می‌کند، بلکه انگیزه‌ای برای نسل‌های جوان‌تر خواهد بود.

وی همچنین ساخت و نصب تندیس بزرگان صنعت چاپ در مشهد را خواستار شد و این اقدام را راهی برای یادآوری نقش حیاتی این صنعت در مدنیت شهر و معرفی آن به عنوان یک هنر-صنعت تأثیرگذار دانست.

بی تردید نشست شنبه‌های گفتگو با حضور استاندار، نمایندگان صنف و مدیران اجرایی، بستری ارزشمند و حیاتی برای بیان صریح و بدون پرده مشکلات و چالش‌های پیش روی صنعت چاپ خراسان رضوی فراهم آورد.

این مهم فرصتی مغتنم برای تبادل نظر مستقیم با عالی‌ترین مقام اجرایی استان بود که نویدبخش اقدامات عملی و موثر در آینده است.

تأکید استاندار بر تشکیل کارگروه مشترک با حضور تمامی ذینفعان، پیگیری جدی مطالبات‌ در سطوح استانی و ملی و همچنین بررسی راهکارهای تأمین مالی نوین و پایدار، همگی نشان‌دهنده عزم جدی و تعهد استانداری برای حل ریشه‌ای و پایدار چالش‌های این صنعت است.

غلامحسین مظفری به منظور ایجاد یک سازوکار مستمر برای پیگیری مسائل صنعت چاپ دستور به تشکیل کارگروهی مشترک با عنوان «چاپ و نشر» داد که این کارگروه قرار است با حضور نمایندگان پرتعداد و اثرگذار از صنف چاپ، ادارات کل صنعت، معدن و تجارت (صمت) و فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مدیران اجرایی مرتبط در سطح استان، به صورت منظم تشکیل نشست داده و به بررسی و حل و فصل مستمر مسائل این صنعت بپردازد.

وی اظهار امیدواری که نمایندگی صندوق ضمانت صادرات در مشهد که به تازگی ایجاد شده است بتواند نقش مؤثری در تسهیل فرآیندها و تأمین منابع مالی لازم برای نوسازی و ارتقاء تجهیزات و ماشین‌آلات واحدهای فعال در حوزه چاپ و نشر ایفا کند.

با توجه به نقش محوری و کلیدی صنعت چاپ نه تنها در چرخه اقتصاد، بلکه در حفظ و ارتقاء فرهنگ و هویت یک جامعه، انتظار می‌رود حمایت‌های مؤثر دولتی، همراه با مشارکت فعال و سازنده بخش خصوصی، به نوسازی و بازسازی ماشین‌آلات فرسوده، افزایش چشمگیر بهره‌وری و توسعه پایدار و هدفمند صادرات، این صنعت حیاتی و استراتژیک در خراسان رضوی منجر شود.

این مهم گامی اساسی در جهت تقویت جایگاه استان در صنعت چاپ کشور و منطقه خواهد بود.