نوآوری و نژاد مقاوم؛ مسیر آینده صنعت قارچ ایرانی

وی با اشاره به این که افزایش هزینه‌ها، شرایط را برای تولیدکنندگان پرورش قارچ خوراکی به شدت دشوار کرده است، عنوان کرد: یکی از اصلی ترین مشکلات، افزایش قیمت نهاده‌های اولیه از جمله کمپوست، اسپاون (بذر قارچ)، مواد بسته بندی و تجهیزات مورد نیاز برای سالن ‌های پرورش است. این نهاده ها که عمدتا با هزینه های بالای انرژی و در برخی موارد با قیمت ارز گره خورده‌اند، بخش عمده ای از سرمایه‌گذاری تولیدکنندگان را می‌بلعند.

عضو انجمن پرورش دهندگان قارچ های خوراکی کشور با بیان اینکه افزایش حقوق و دستمزد کارگران فشار مضاعفی بر پرورش دهندگان قارچ خوراکی وارد کرده است، اظهار کرد: پرورش قارچ های خوراکی به طور سنتی نیازمند نیروی انسانی قابل توجهی در مراحل مختلف تولید، برداشت و بسته بندی است و افزایش هزینه های کارگری، حاشیه سود تولیدکنندگان را به حداقل رسانده است.

به گفته عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی، شرایط اقلیمی نیز به کمک تولید کنندگان نیامده است. افزایش دمای بی سابقه در تابستان سال جاری و مصرف بالای انرژی برای کاهش دمای سالن‌های تولید و بدتر از آن قطعی‌های برق، نه تنها هزینه‌ها را افزایش داده بلکه موجب کاهش تولید نیز شده است.

جانپور در ادامه یادآور شد: بسیاری از واحدهای تولیدی کوچک، توانایی کنترل شرایط محیطی در گرمای شدید تابستان را ندارند و همین امر به کاهش محصول در بازار منجر می‌شود.

وی بیان کرد: طبق آمارهای موجود، حدود 99 درصد تولید قارچ خوراکی در ایران به تولید قارچ خوراکی دکمه‌ای اختصاص دارد. افزایش آگاهی مصرف کنندگان نسبت به قارچ‌ های خوراکی-دارویی دیگری به جز قارچ خوراکی دکمه‌ای که در ایران به قارچ‌های پرورشی خاص شناخته می‌شوند، می‌تواند علاوه بر افزایش سطح سلامت عمومی و غذایی در مصرف کنندگان، از تلاطم‌های ایجاد شده در بازار نیز بکاهد.

به گفته عضو کمیته تخصصی قارچ‌های خوراکی در وزارت جهاد کشاورزی کارشناسان و فعالان این حوزه معتقدند که با هم افزایی مجموعه‌های تحقیقاتی و دانشگاهی و نهادهای حاکمیتی می توان مسیر توسعه پایدار صنعت قارچ خوراکی را هموار کرد.

وی گفت: قارچ‌های پرورشی خاصی همچون قارچ خوراکی-دارویی شاه صدف، شیتاکه و یال شیر در ایران در مقدار کم در حال تولید هستند و می‌تواند در تامین این هدف موثر باشند.

وی تنوع بخشی در تولید قارچ‌های پرورشی، توسعه نژادهای مقاوم به شرایط نامساعد محیطی،حمایت دولتی و حاکمیتی همچون ارائه تسهیلات مالی، حمایت از سرمایه گذاری در تجهیزات نوین، کاهش هزینه های انرژی و تسهیل تهیه نهاده های کلیدی و تقویت پیوند صنعت و دانشگاه را از مهمترین راهکارهای آینده صنعت قارچ خوراکی در ایران برشمرد.

مدیر مرکز خدمات تخصصی فناوری تولید قارچ های خوراکی جهاددانشگاهی خراسان رضوی به فعالیت‌های این مرکز اشاره و تصریح کرد: این مرکز توانمندی‌های متعددی از جمله در اختیار داشتن بانک زنده بزرگی از نژادهای تجاری قارچ‌های خوراکی و دارویی، تولید اسپاون مادری و تجاری انواع قارچ‌‌های پرورشی، انجام اصلاح نژاد و تولید سویه‌های هیبریدی پر محصول و مقاوم به شرایط محیطی، تولید نیمه صنعتی بستر کشت قارچ‌ های خاص را دارد.

عضو انجمن تولید کنندگان قارچ‌های خوراکی استان خراسان رضوی اظهار کرد: در حال حاضر این مرکز با ظرفیت تولید 100 تن اسپاون تجاری انواع قارچ‌های خوراکی و پرورشی و همچنین تامین بستر کشت قارچ های پرورشی خاص در حال خدمت رسانی به تولید کنندگان قارچ‌های خوراکی در استان می ‌باشد.

جانپور با تاکید بر اینکه وجود چنین مراکزی می‌تواند پایه‌ای محکم برای اجرای راهکارهای ارتقای صنعت قارچ خوراکی در کشور باشد. خاطرنشان کرد: تنوع محصول، ارتقای فناوری و کاهش هزینه‌های تولید، توجه به گسترش این مراکز در سایر استان‌ها و تسهیل ارتباط آن‌‌ها با تولیدکنندگان، می‌تواند پایداری صنعت قارچ خوراکی کشور را تضمین کند.