تمرکززدایی در آموزش عالی؛ شرط تحول در نظام علم و فناوری

به گزارش بازارکار از ایرنا، علی خاکی صدیق روز یکشنبه در آیین تکریم و معارفه سرپرست دانشگاه صنعتی شریف اظهارداشت: جنگ ۱۲ روزه اخیر نشان داد که علم و فناوری نقشی تعیین‌کننده در اقتدار ملی دارند و باید این واقعیت در سیاست‌های کلان علمی کشور بازتاب یابد.

وی ادامه داد: همه ما به اهمیت علم و فناوری در امنیت و توسعه پایدار کشور باور داشته و داریم و به همین دلیل عمر خود را در دانشگاه گذرانده‌ایم و به مجموعه آموزش عالی افتخار می‌کنیم.

وی افزود: جنگ ۱۲ روزه اخیر، هرچند پرهزینه بود، اما همچون یک آزمایشگاه واقعی نشان داد نقش علم و فناوری در امنیت کشور تا چه اندازه حیاتی است. این رخداد به‌وضوح نشان داد که تغییر در ماهیت جنگ‌ها، جایگاه علم و فناوری را بیش از پیش برجسته کرده است.

رئیس مرکز هیات‌های امنا و هیات‌های ممیزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: بخش زیادی از پیشرفت‌های کشور در حوزه‌های دفاعی و غیردفاعی، مرهون تلاش دانشگاه‌ها و دانشگاهیان است. در مقابل، ضعف‌هایی که در میدان نبرد آشکار شد، ریشه در کاستی‌های علمی و فناورانه دارد که امید است این نکته برای تصمیم‌گیران کلان کشور نیز روشن شده باشد و در سیاست‌های کلان علم و فناوری بازتاب یابد.

خاکی صدیق افزود: آموزش عالی کشور از مشکلات مزمنی همچون اقتصاد آموزش عالی، معیشت اعضای هیات علمی، مهاجرت نخبگان، فرسودگی تجهیزات آزمایشگاهی، گسترش بی‌رویه مؤسسات آموزش عالی، مشکلات مدیریتی و جذب اعضای هیات علمی و دانشجو رنج می‌برد و همه ما از این چالش‌ها آگاهیم.

وی گفت: در طول دهه‌های گذشته، دانشگاه‌ها برای تقریباً تمام مشکلات کشور راه‌حل‌های علمی ارائه کرده‌اند؛ از بحران آب و انرژی گرفته تا مسائل اجتماعی. این راهکارها در مقالات، طرح‌ها و پایان‌نامه‌های دانشگاهی موجود است، اما متأسفانه کمتر مورد توجه جدی مسئولان و سیاست‌گذاران قرار گرفته است.

خاکی صدیق افزود: آموزش عالی کشور از مشکلات مزمنی همچون اقتصاد آموزش عالی، معیشت اعضای هیات علمی، مهاجرت نخبگان، فرسودگی تجهیزات آزمایشگاهی، گسترش بی‌رویه مؤسسات آموزش عالی، مشکلات مدیریتی و جذب اعضای هیات علمی و دانشجو رنج می‌برد.رئیس مرکز هیات‌های امنا و هیات‌های ممیزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: به باور من، ریشه بسیاری از مشکلات در حکمرانی متمرکز آموزش عالی است. این تمرکزگرایی در کشور ما چندلایه است و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. اگر این وضعیت را به شبکه‌ای عصبی تشبیه کنیم، وزارت علوم تنها لایه بیرونی آن است، درحالی‌که لایه‌های پنهانی در سطوح مختلف وجود دارد که عملاً برنامه‌ریزی و عملکرد دانشگاه‌ها را مختل می‌کنند.

خاکی صدیق یادآورشد: در یک سال گذشته، بازنگری آیین‌نامه‌های مختلف در دستور کار قرار گرفته است تا بخشی از این تمرکزگرایی کاهش یابد. از جمله، بازنگری در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیات علمی که سه دانشگاه به‌صورت پایلوت اختیار یافته‌اند تا آیین‌نامه ارتقای ویژه خود را تدوین کنند. همچنین در آیین‌نامه مدیریت دانشگاه‌ها، حجم مقررات از ۳۵ صفحه به حدود ۵ صفحه کاهش یافته تا انعطاف‌پذیری بیشتری ایجاد شود.

وی اظهارداشت: هدف از این تغییرات، واگذاری اختیار بیشتر به دانشگاه‌ها و کاهش تمرکز تصمیم‌گیری در سطح وزارت علوم است. البته تصویب نهایی این آیین‌نامه‌ها نیازمند تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی است. امیدواریم این اصلاحات بدون تغییر اساسی تصویب شود تا مسیر تمرکززدایی در آموزش عالی هموار شود.

وی بیان کرد: در نهایت باید بپذیریم که دانشگاه‌ها یکسان نیستند و نمی‌توان برای همه نسخه واحد پیچید. رشته‌ها نیز از نظر راهبردی اهمیت متفاوتی دارند و برخی از آن‌ها به‌طور مستقیم در امنیت ملی نقش دارند، بنابراین باید توجه ویژه‌ای به این حوزه‌ها و استادان آن‌ها شود.

به گزارش ایرنا، حسین سیمایی‌صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ۲۲ مردادماه با صدور حکمی، مسعود آقامحمد تجریشی را به عنوان سرپرست دانشگاه صنعتی شریف منصوب و از تلاش‌های سیدعباس موسوی؛ رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف در زمان تصدی این مسئولیت قدردانی کرد.

مسعود تجریشی، استاد دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف، در سال ۱۳۶۷ کارشناسی علوم و مهندسی آب و خاک و در سال ۱۳۶۹ کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آب را از دانشگاه کالیفرنیا دیویس اخذ کرد.

وی در سال ۱۳۷۲ نیز موفق به دریافت مدرک دکترای مهندسی محیط‌ زیست از همین دانشگاه شد.

تجریشی علاوه بر فعالیت‌های علمی، مسئولیت‌های متعددی در حوزه مدیریت اجرایی کشور بر عهده داشته است.

وی از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ به عنوان معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست مشغول به فعالیت بوده و پیش‌تر، از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰، سمت مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه را بر عهده داشت.

ریاست پارک علم و فناوری شریف (۱۳۹۵ و ۱۳۹۶)، معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه صنعتی شریف (۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵)، از دیگر سوابق اجرایی وی است.

او از سال ۱۴۰۰ به عنوان عضو وابسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران انتخاب شده است.