رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی: نشست دیپلماسی اقتصادی مشهد نقطه عطفی برای اقتصاد استان است

مشهد به عنوان قطب دیپلماسی منطقه‌ای میزبان دومین نشست استانی وزارت امور خارجه خواهد بود؛ این رویداد مهم اقتصادی-سیاسی با حضور استانداران سه استان شرقی و سفرای کشورهای همسایه، فرصتی دو روزه برای توسعه مناسبات تجاری و زیرساختی شرق کشور فراهم می‌آورد.

در همین رابطه حسین محمدیان در گفت‌وگو با ایسنا ضمن ابراز خرسندی از میزبانی مشهد پس از شیراز، برگزاری این نشست با حضور مدیران تراز اول کشور، از جمله وزرا و مسئولان اقتصادی، را مثبت ارزیابی و تاکید کرد: برگزاری نشست دیپلماسی اقتصادی در مشهد، دومین نشست از این نوع است که توسط وزارت امور خارجه برگزار می‌شود. اولین نشست در شیراز برگزار شده و حالا ما افتخار میزبانی این اجلاس را داریم. انتظار می‌رود؛ که مدیران تراز اول کشور، از وزرا گرفته تا مسئولان حوزه اقتصاد، در این نشست حضور یابند. اطلاعاتی که داده شده، از جمله نظرات وزیر امور خارجه، مدیران مربوطه و رئیس اتاق بازرگانی، نشان می‌دهد که این اجلاس می‌تواند نقطه عطفی برای اقتصاد استان خراسان باشد.

رشد ۳۴ درصدی صادرات خراسان با وجود محدودیت‌های بین‌المللی

وی با اشاره به وضعیت کلی منفی صادرات کشور در شش ماهه اول سال، دستاورد بزرگ استان خراسان را برجسته کرد و افزود: خراسان رضوی موفق به ثبت ۳۴ درصد رشد صادراتی شده است. این موفقیت به لطف موقعیت جغرافیایی و اجرای هدفمند دیپلماسی اقتصادی توسط استاندار میسر شده است، زیرا تحریم‌ها تأثیر کمتری بر تجارت مرزی با همسایگان داشته است. در شرایط کنونی، با توجه به بحث‌های تحریم و وضعیت منطقه‌ای، برگزاری این نشست اهمیت ویژه‌ای دارد. سفرهایی که در این مدت به کشورهای همسایه انجام شده، نشان‌دهنده اهمیت مراودات اقتصادی با این کشورهاست. در مجموع، برگزاری این نشست می‌تواند فرصتی مناسب برای تقویت روابط اقتصادی و تجاری استان باشد و به رشد و شکوفایی بیشتر آن کمک کند.

رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی  برنامه‌ریزی‌ها برای افزایش تجارت با پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و کشورهای اوراسیا را عملیاتی توصیف کرد و ادامه داد: هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی برای افزایش تجارت خود با کشورهای همسایه مانند پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و کشورهای حوزه اوراسیا هستیم. واقعیت این است که با توجه به شرایط موجود، پیش‌بینی این است که بتوانیم این تجارت را به طور قابل توجهی افزایش دهیم. این موضوع فقط یک شعار نیست، بلکه عملیاتی است و ظرفیت‌های کشور و استان خراسان را در بر می‌گیرد.

نقد ساختاری: نادیده گرفتن نقش اتاق بازرگانی در تفاهم‌نامه‌ها

محمدیان به انتقاد از عدم هماهنگی در اجرای تفاهم‌نامه‌ها و نادیده گرفتن نقش اتاق بازرگانی اشاره و اظهار کرد: یکی از مباحث مهمی که امروز در اتاق ایران مطرح کردم، بحث کمیسیون‌های مشترک است. انتظار داریم که در این کمیسیون‌ها که معمولاً با وزرا و مقامات عالی‌رتبه برگزار می‌شود، اتاق بازرگانی خراسان و نمایندگان آن به ویژه استاندار خراسان رضوی به عنوان نماینده دولت، حضور داشته باشند. پیشنهاد می‌شود که نایب رئیس این کمیسیون‌ها از میان استاندارهای منطقه شرق کشور انتخاب شوند تا کارهای عملیاتی به درستی انجام شود.

وی افزود: یک ماه پیش رئیس کمیسیون مشترک ایران و افغانستان، که وزیر صمت است، به افغانستان سفر کرد، اما هیچ‌یک از ما به عنوان نمایندگان اتاق مشترک و اتاق بازرگانی و همچنین استاندار خراسان در این سفر حضور نداشتیم. با توجه به اینکه ۵۰ درصد از تجارت استان خراسان با افغانستان انجام می‌شود، اگر قرار باشد تفاهم‌نامه‌ای در آن‌جا امضا شود، باید در اجرایی کردن آن نقش داشته باشیم. این موضوع یک ضعف است که امیدواریم از این پس به آن توجه شود. بنابراین نایب رئیس این کمیسیون‌ها باید از میان استانداران منطقه شرق کشور انتخاب شوند تا هماهنگی و عملیاتی‌سازی مصوبات به درستی انجام و زمینه برای رشد پایدار تجارت منطقه‌ای فراهم شود.

کشت فراسرزمینی و استفاده متقابل از ظرفیت‌ها

رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در پاسخ به سؤالی در خصوص گنجاندن مدیریت مشترک منابع آبی و انرژی در دستور کار دیپلماسی اقتصادی به تشریح راهکارهای نوین اقتصادی برای حل چالش‌های منابع حیاتی مانند آب و انرژی با کشورهای همسایه پرداخت  و موفقیت در این زمینه‌ها را مستلزم همکاری اقتصادی متقابل و پرهیز از رویکردهای دستوری دانست و گفت: واقعیت این است که تجربه نشان داده هرگاه در حوزه آب، برق یا زیرساخت‌های انرژی بخواهیم به صورت دستوری و تحکمی عمل کنیم، قطعاً نتیجه‌ای نخواهیم گرفت. در یکی دو سال گذشته، در مورد آب افغانستان مواردی مطرح شده که طرف مقابل نیز موضع‌گیری کرده است. ما اعتقاد داریم که زمانی که منافع اقتصادی و تجاری ما با این کشورها گره بخورد، می‌توانیم تفاهم‌نامه‌هایی در زمینه‌های مختلف داشته باشیم. یکی از این زمینه‌ها می‌تواند آب باشد. به عنوان مثال، ما مایلیم آب افغانستان به سمت ایران منتقل شود، اما طرف افغان نیز مدعی است که آن‌ها نیز می‌خواهند در افغانستان کشاورزی کنند و اشتغال ایجاد نمایند.

وی کشت فراسرزمینی و منابع مشترک را یکی راهکارهای نوین برای توسعه روابط اقتصادی با کشورهای همسایه دانست و اظهار کرد: یکی از راه‌حل‌های جدی ما می‌تواند کشت فراسرزمینی باشد. اگر بخواهیم آب را به داخل کشور بیاوریم و در کشاورزی استفاده کنیم، باید به این نکته توجه کنیم که در افغانستان زمین، آب و نیروی کار ارزان وجود دارد. اگر تفاهم‌نامه‌های مناسبی با این کشورها داشته باشیم و واقعاً به صورت دوطرفه فکر کنیم، می‌توانیم در آنجا کشت فراسرزمینی داشته باشیم و محصولات را به کشور خودمان بیاوریم. امروز می‌بینیم که کشوری مثل عربستان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گندم دنیاست، اما این تولید را در کشور خود انجام نمی‌دهد و به همین دلیل به کشورهای خوش آب و هوا مراجعه می‌کند.

رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی همچنین در خصوص انرژی، به پتانسیل گاز ترکمنستان اشاره و تصریح کرد: در این راستا باید مجموعه‌هایی برای بهره‌وری مشترک ایجاد شود تا این همکاری‌ها در راستای تجارت مشترک و اصل برد-برد تعریف شوند.

محمدیان با انتقاد از عدم توازن فعلی در تجارت با افغانستان، که صادرات ایران به این کشور حدود ۲.۵ میلیارد دلار و واردات تنها ۱۰۰ میلیون دلار است، خاطرنشان کرد:  این تجارت پایدار نخواهد بود چرا که آن‌ها نیز دوست دارند در مقابل واردات، صادرات داشته باشند. تجارت باید دوطرفه باشد.

وی در ادامه ایجاد شهرک‌های صنعتی مشترک و مناطق آزاد مشترک برای سرمایه‌گذاری را یکی از راهکارها برای تحقق این توازن و ایجاد اشتغال پایدار برشمرد و اظهار کرد: این رویکرد بین‌المللی به تأمین مواد اولیه، ارائه خدمات فنی و مهندسی توسط ایران و تولید محصولات مشترک کمک می‌کند.

تضمین امنیت و کاهش مهاجرت از طریق توسعه اقتصادی

رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: هدف اصلی اجلاس دیپلماسی اقتصادی، پیشبرد همین تفاهم‌نامه‌های منطقه‌ای است که از طریق این همکاری‌ها می‌توان هم امنیت منطقه را تضمین کرد و هم با فراهم کردن فرصت‌های شغلی برای کشورهایی مانند افغانستان، فشار ناشی از مهاجرت نیروی کار را کاهش داد و در نهایت به تفاهم‌نامه‌های بهتری در حوزه‌های انرژی و آب دست یافت.

محمدیان بر نقش حیاتی توسعه پروازهای هوایی در دیپلماسی اقتصادی و رشد تجارت استان خراسان تأکید و از برقراری پروازهای جدید بین مشهد و شهرهای کلیدی در پاکستان و ازبکستان خبر داد و گفت: به عنوان مثال، در سفر اخیر به پاکستان، بحث پروازهای هوایی بین مشهد و کراچی مطرح شد و امروز اگر به آمارها نگاه کنید، متوجه خواهید شد که تعداد این پروازها نسبت به زمان گذشته سه تا چهار برابر افزایش یافته است.

رئیس کمسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی همچنین از پیشرفت چشمگیر در مذاکرات با ازبکستان خبر داد و بیان کرد: همچنین در مورد ازبکستان، ما مذاکراتی درباره پروازهای بین مشهد و سمرقند یا بخارا داشتیم که در حال حاضر مراحل نهایی آن در حال انجام است. هفته گذشته، خبر خوشی شنیدم مبنی بر اینکه دولت ازبکستان نیز با این موضوع موافقت کرده و به زودی پرواز بین مشهد و سمرقند برقرار خواهد شد. این پروازها به عنوان یکی از زیرساخت‌های اساسی تجارت، نقش بسزایی در توسعه روابط اقتصادی دارند.

اهمیت زیرساخت هوایی برای تجارت و گردشگری

محمدیان بر اهمیت پروازهای هوایی نه تنها برای توریسم و گردشگری بلکه برای حمل و نقل بار تاکید و اظهار کرد: به ویژه در مشهد، که بخش عمده‌ای از مسافران و گردشگران ما زیارتی هستند، این پروازها می‌توانند فرصت‌های مناسبی برای انتقال سوغات مشهد به کشورهای همسایه و شهرهای مورد نظر فراهم کنند.

وی بر اقدامی حمایتی برای رفع موانع اولیه اقتصادی توسط اتاق بازرگانی جهت حمایت از  مسیرهای جدید، خاطرنشان کرد: به عنوان اتاق بازرگانی نیز اعلام کرده‌ایم که برای شهرهایی که اولین پروازها به آن‌ها برقرار می‌شود و ممکن است شرکت‌های حمل و نقلی توجیه اقتصادی نداشته باشند، آمادگی داریم تا در یک بازه زمانی مشخص، بخشی از بلیط‌های این پروازها را خودمان تامین کنیم. این اقدام به منظور ایجاد توجیه اقتصادی و راه‌اندازی پروازها انجام می‌شود. اتاق بازرگانی بارها آمادگی خود را برای همکاری با شهرها و کشورهایی که می‌دانیم زیرساخت‌های لازم را دارند، اعلام کرده است. حضور پروازهای متعدد به ویژه به کشورهای همسایه می‌تواند در رونق کسب و کار و توسعه صادرات ما تأثیر بسزایی داشته باشد و به رشد اقتصادی منطقه کمک کند.