نمایشگاه تخصصی یا بازارچه فصلی؟

نمایشگاهی که در سال‌های گذشته یکی از پرشورترین رویدادهای ورزشی خراسان رضوی به شمار می‌رفت، امسال تنها یک‌سوم سالن فردوسی را به خود اختصاص داد؛ آن‌هم در کنار نمایشگاه مادر، کودک، نوجوان، سیسمونی و اسباب‌بازی. این هم‌زمانی نه‌تنها هویت رویداد را تحت‌الشعاع قرار داد، بلکه بازدیدکنندگان را با فضایی مواجه کرد که در آن کالسکه نوزاد و عروسک‌های پولیشی، کنار دوچرخه، کیسه بوکس و فوم ورزشی به نمایش درآمده بود.

صدای نارضایتی غرفه‌داران

طی گفت‌وگوی ایسنا با غرفه‌داران، انتقادها عمدتاً حول محور ضعف تبلیغات، عدم هماهنگی میان نهادهای متولی و نبود بازدیدکننده تخصصی متمرکز بود. ابوالفضل کلانتری، مالک غرفه «دوچرخه سیمرغ»، گفت: سال گذشته نمایشگاه خیلی بهتر برگزار شد. امسال فقط یک‌سوم سالن فردوسی به ورزش اختصاص داشت. نه فضا مناسب بود، نه بازدید تخصصی داشتیم. نمایشگاه باید تخصصی برگزار شود، یا اصلاً برگزار نشود.

سیدعباس طوسی، غرفه‌دار و کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی نیز با بیان اینکه بسیاری از بازدیدکنندگان حتی از برگزاری نمایشگاه ورزش اطلاعی نداشتند، افزود: هزینه غرفه‌داران بالاست و وقتی اطلاع‌رسانی انجام نمی‌شود، این هزینه‌ها مستقیماً به ما تحمیل می‌شود. این وضعیت، انگیزه فعالان حوزه ورزش را از بین می‌برد. برگزاری نمایشگاه در پاییز نیز تصمیم درستی نبود؛ تابستان با تعطیلی مدارس، زمان مناسب‌تری بود.

سعید ریوندی، تولیدکننده لوازم ورزشی رزمی با تأکید بر کم‌رنگ بودن نقش تولیدکنندگان داخلی در نمایشگاه امسال، اظهار کرد: ما تولیدکننده واقعی هستیم، اما بیشتر فضاها به هیئت‌ها یا شرکت‌های خدماتی اختصاص داده شده. هیچ نماینده‌ای از کشورهای منطقه دعوت نشده بود. حتی بازدیدکننده خارجی نداشتیم که بتوانیم مذاکرات صادراتی داشته باشیم. نمایشگاه باید محل رقابت تولیدکننده‌ها و معرفی فناوری‌های جدید باشد، نه محلی برای فروش خرد و روزمره.

تداخل با سیسمونی؛ تصمیمی پرهزینه و بی‌ثمر

برگزاری هم‌زمان نمایشگاه ورزش با نمایشگاه مادر و کودک، نه‌تنها بازدهی اقتصادی و تخصصی هر دو بخش را کاهش داد، بلکه موجب سردرگمی مخاطبان نیز شد. حسین سیار، تولیدکننده عروسک‌های پولیشی، با اشاره به ضعف اطلاع‌رسانی گفت: اگر فقط بخشی از تبلیغات شهری به این نمایشگاه اختصاص داده می‌شد، بازخورد بهتری داشتیم. اطلاع‌رسانی ضعیف باعث شد بازدید تخصصی وجود نداشته باشد.

محمد آقازاده، فعال حوزه اسباب‌بازی نیز در گفت‌وگو با ایسنا در این خصوص اظهار کرد: هدفم برندسازی بود، اما به دلیل نبود تبلیغات، بازخورد مطلوبی نگرفتم. مردم نمی‌دانستند چنین نمایشگاهی برگزار می‌شود.

سعید بشارتی مقدم، رئیس اتحادیه خرازی، لوازم ورزشی، اسباب بازی و سیسمونی مشهد نیز با تأیید این انتقادات، به ایسنا گفت: برگزاری هم‌زمان دو نمایشگاه تصمیم نادرستی بود. هیچ‌کدام از دو بخش بازده مطلوبی نداشتند. ما پیشنهاد داده‌ایم سال آینده برای بخش ورزش، سالن و زمان جداگانه‌ای اختصاص یابد.

اختلاف یا سوءبرداشت؟ روایت مسئولان از پشت‌پرده

برخی غرفه‌داران و فعالان صنعت ورزش، عدم هماهنگی میان اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی و شهرداری مشهد را عامل اصلی کاهش تبلیغات محیطی دانستند. موضوعی که از سوی مسئولان با تفسیر متفاوتی ارائه شد.

امیر زارعی، سرپرست اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه این نمایشگاه در ادامه برنامه‌های هفته تربیت‌بدنی برگزار شد، گفت: نمایشگاه صنعت ورزش در قالب برنامه‌های هفته تربیت‌بدنی با هدف آشنایی عموم مردم با رشته‌های مختلف ورزشی و ایجاد امکان لمس مستقیم تجهیزات ورزشی برگزار شد، اما با توجه به هم‌زمانی نمایشگاه با آغاز سال تحصیلی و بازگشایی مدارس، جامعه مخاطب که عمدتاً دانش‌آموزان و دانشجویان بودند، شاید نتوانستند آن‌طور که انتظار داشتیم مشارکت کنند. با این حال، هیئت‌های ورزشی و فعالان مرتبط حضور داشتند.

وی افزود: در این دوره، برخی شرکت‌های فعال در حوزه تولید و عرضه تجهیزات ورزشی نیز حضور پیدا کردند، اما تعداد آن‌ها کم بود. بخشی از فضای نمایشگاه در اختیار هیئت‌های ورزشی قرار گرفته بود تا فعالیت‌هایشان را معرفی کنند.

سرپرست اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی در خصوص تبلیغات این نمایشگاه نیز بیان کرد: در این زمینه شاید تبلیغات گسترده‌ای در سطح شهر صورت نگرفته باشد. مثلاً در مقایسه با نمایشگاه سیسمونی که هم‌زمان و در همان سالن برگزار شد، تبلیغات این نمایشگاه کمرنگ‌تر بود. البته بخشی از این موضوع به زمان برگزاری نمایشگاه بازمی‌گردد؛ چون در مهرماه و با آغاز سال تحصیلی بود و احتمالاً خانواده‌ها و دانش‌آموزان هنوز وارد فضای درسی جدی نشده بودند.

وی در پاسخ به انتقاد برخی غرفه‌داران نسبت به استقبال پایین مردم و عدم حضور مخاطبان تخصصی با اشاره به دلیل عدم استقبال برخی هیات‌ها نیز گفت: یکی از دلایل مهم، خستگی ناشی از حضور فعال هیات‌ها در نمایشگاه دیگری بود که حدود ۲۰ روز پیش توسط شهرداری در پارک ملت برگزار شد. در آن نمایشگاه، هیات‌ها به‌صورت صبح تا شب حضور داشتند و به همین دلیل تمایلی به مشارکت دوباره در نمایشگاه بین‌المللی نداشتند. البته با اصرار اداره کل ورزش و جوانان استان، برخی از هیات‌ها در این نمایشگاه نیز شرکت کردند.

وی در خصوص این ادعا که برخی غرفه‌داران و مطلعین مطرح کردند که به دلیل اختلاف میان اداره کل ورزش و جوانان و شهرداری مشهد، کاهش تبلیغات و عدم هم‌افزایی صورت گرفت، پاسخ داد: به هیچ عنوان اختلافی میان ادراه کل ورزش و جوانان خراسان رضوی و شهرداری مشهد وجود ندارد. اتفاقاً ارتباط بسیار خوبی میان اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی و حوزه تربیت‌بدنی شهرداری برقرار است.

وی ادامه داد: برخی سوءبرداشت‌ها درباره اختلاف وجود داشته، اما در تلاش هستیم که از تمامی ظرفیت دستگاه‌ها از جمله شهرداری در جهت توسعه ورزش استان استفاده کنیم و این روند همچنان ادامه دارد. هدف ما از این نمایشگاه معرفی شرکت‌هایی بود که تجهیزات ورزشی تولید می‌کنند و امیدواریم در دوره‌های بعدی، با برنامه‌ریزی بهتر و هماهنگی کامل با نمایشگاه بین‌المللی و شهرداری، شاهد برگزاری پربارتر و موثرتری باشیم.

زارعی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه هم‌زمان با نمایشگاه صنعت ورزش، نمایشگاه‌های دیگری نیز در همان محل برگزار می‌شدند، طبیعتاً هم‌پوشانی مخاطبان اتفاق افتاد. پیشنهاد ما این است که زمان برگزاری این نمایشگاه در فصول مناسب‌تری مانند بهار یا تابستان در نظر گرفته شود تا خانواده‌ها و فرزندانشان بتوانند بهتر از فرصت‌های ورزشی بهره ببرند.

وی با ابراز امیدواری از تداوم چنین رویدادهایی، گفت: نمایشگاه‌هایی از این دست اگر به‌درستی زمان‌بندی و تبلیغ شوند، می‌توانند بستر بسیار خوبی برای معرفی محصولات و ظرفیت‌های داخلی حوزه ورزش باشند و نهایتاً در خدمت رشد ورزش استان قرار بگیرند.

روایت انجمن صنعت ورزش خراسان رضوی

سید مرتضی عظیم‌زاده، رئیس انجمن صنعت ورزش خراسان رضوی، دلیل افت کیفی نمایشگاه را در ناهماهنگی میان نهادها دانست و گفت: جلسات سیاست‌گذاری نمایشگاه در تیرماه برگزار شد، اما به دلیل خروج برخی زیرمجموعه‌های شهرداری از پروژه، ظرفیت‌ها کاهش یافت. امسال اداره کل ورزش نیز در اطلاع‌رسانی فعال نبود و این ناهماهنگی به ضرر ورزش استان تمام شد.

وی افزود: نمایشگاه اگر با مدیریت واحد برگزار نشود، انسجام لازم را نخواهد داشت. پیشنهاد ما ایجاد دبیرخانه دائمی در منطقه ۱۲ شهرداری مشهد بود که هنوز به نتیجه نرسیده است.

نگاه مدیریتی؛ تحلیل سرپرست نمایشگاه بین‌المللی

ناصر توکلیان‌فر، سرپرست نمایشگاه بین‌المللی مشهد نیز در گفت‌وگو با ایسنا با تمرکز بر جنبه‌های مدیریتی و تبلیغاتی نمایشگاه، وضعیت برگزاری این رویداد را تحلیل کرد و به نکات مهمی درباره کمبود استقبال، تبلیغات ناکافی و نیاز به اصلاح روند اجرایی اشاره کرد.

وی عنوان کرد: جلسات سیاست‌گذاری نمایشگاه در تیرماه برگزار شد، اما خروج برخی زیرمجموعه‌های شهرداری و عدم حمایت کافی، ظرفیت‌ها و برنامه‌های تبلیغاتی را تحت تأثیر قرار داد.

توکلیان‌فر به اهمیت اجرای برنامه‌های هدفمند تبلیغاتی اشاره کرد و گفت: تلاش‌هایی برای تبلیغات در فضای مجازی و رسانه‌ها انجام شد، اما کافی نبود. اگر تبلیغات هدفمند و گسترده‌تر انجام می‌شد، احتمالاً استقبال عمومی و مشارکت غرفه‌داران بیشتر می‌شد و بازده اقتصادی و فرهنگی نمایشگاه افزایش می‌یافت.

وی همچنین بر ضرورت ایجاد دبیرخانه دائمی نمایشگاه ملی ورزش شهروندی تأکید کرد و گفت: ایجاد دبیرخانه دائمی در منطقه ۱۲ شهرداری مشهد، به ما امکان می‌دهد نمایشگاه را به یک رویداد ملی و شهری تبدیل کنیم تا کلان‌شهرهای دیگر نیز حضور فعال داشته باشند و تولیدات و خدمات مرتبط با ورزش شهروندی عرضه شود.

توکلیان‌فر درباره مشکلات مدیریتی و اجرایی توضیح داد: شرکت پیمانکار چندین سال مسئول برگزاری نمایشگاه‌های ورزشی است، اما به دلیل آشفتگی‌ها و کمبود هماهنگی بین نهادهای ورزشی استان، مدیریت نمایشگاه دشوار شده است. ما نیازمند برنامه‌ریزی یکپارچه و حمایت نهادهای مرتبط هستیم تا نمایشگاه بتواند جایگاه واقعی خود را پیدا کند.

وی بر اهمیت برنامه‌ریزی بلندمدت، تبلیغات هدفمند و ارزیابی عملکرد تأکید کرد و افزود: برای موفقیت نمایشگاه، علاوه بر حمایت‌های مالی و تبلیغاتی، باید پس از هر دوره آسیب‌شناسی دقیق انجام شود تا ضعف‌ها شناسایی و اصلاح شوند. این رویکرد باعث می‌شود صنعت ورزش در مشهد و کشور جایگاه واقعی خود را بیابد و بازدیدکنندگان و غرفه‌داران از این رویداد بهره‌مند شوند.

توکلیان فر خاطرنشان کرد: فضای رایگان در اختیار برخی هیئت‌های ورزشی گذاشته شد تا رشته‌های مختلف معرفی شوند، اما وقتی مردم از وجود نمایشگاه بی‌اطلاع باشند، نتیجه‌ای ندارد.

وی با تأکید بر ضرورت سیاستگذاری واحد افزود: ورزش نیازمند متولی مشخص و تصمیم‌گیری هماهنگ است. هرچند اداره ورزش و جوانان متولی اصلی است، اما شهرداری، آموزش و پرورش و سازمان‌های فرهنگی هم باید در این حوزه نقش ایفا کنند. بدون همکاری جمعی، هیچ نمایشگاه یا رویداد ورزشی موفق نمی‌شود.

وی ادامه داد: برگزاری نمایشگاه‌های ورزشی همیشه چالش‌برانگیز است. این رویدادها باید با رویکرد اقتصادی و فرهنگی توأمان مدیریت شوند. اما امسال آشفتگی مدیریتی در نهادهای ورزشی استان کار را سخت‌تر کرد. ما چند بار خواستیم برنامه‌ریزی منسجم‌تری انجام شود، اما هماهنگی کامل حاصل نشد.

ورزش، زیربنای سلامت اجتماعی

نمایشگاه صنعت ورزش خراسان رضوی در حالی برگزار شد که ماهیت ورزش به‌عنوان یکی از ارکان پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، توسعه سلامت و کاهش هزینه‌های درمان، بارها از سوی کارشناسان و غرفه‌داران مورد تأکید قرار گرفت.

ورزش فقط تفریح نیست، یک ضرورت اجتماعی است. اگر نهادینه شود، بسیاری از هزینه‌های درمانی کشور کاهش می‌یابد. اما این نگاه هنوز در سطح مدیران اجرایی جا نیفتاده است.

از سوی دیگر، یکی از اهداف مهم نمایشگاه‌های تخصصی ورزشی، معرفی ظرفیت‌های تولید داخلی، ارتقاء فرهنگ ورزشی، شناسایی استعدادها و ایجاد بستر تعامل بین فعالان این صنعت است. اگرچه این اهداف در اسناد بالادستی و نطق‌های مسئولان ذکر شدند، اما در عمل، نمایشگاه امسال نتوانست جایگاه واقعی خود را تثبیت کند.

نمایشگاه امسال صنعت ورزش خراسان رضوی، به دلایلی چون هم‌زمانی با نمایشگاه‌های غیروابسته، زمان‌بندی نامناسب، ضعف تبلیغات، تشتت نهادی و عدم حضور مخاطبان تخصصی، نتوانست به اهداف تعیین‌شده دست یابد.

در حالی که ورزش باید به عنوان یک سرمایه اجتماعی و فرهنگی مورد حمایت قرار گیرد، عدم هماهنگی میان نهادهای برگزارکننده و نگاه غیرتخصصی به این رویداد، موجب شد فرصتی مغتنم برای رونق صنعت ورزش و تولید ملی از دست برود.