حفظ هویت فرهنگی و ایجاد اشتغال پایدار در سایه «سوغات ایرانی»

نفیسه‌سادات سیف در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: زیارت از عمیق‌ترین جلوه‌های فرهنگ ایرانی‌اسلامی و سفری از منِ روزمره به سوی معنا، آرامش و ایمان است. اگر بتوانیم یادگاری از این تجربه در قالب سوغات اصیل و ماندگار عرضه کنیم، علاوه بر تقویت کیفیت این تجربه معنوی، به توسعه فرهنگ و هنر کمک کرده‌ و نیز ارزش اقتصادی خلق کرده‌ایم.

با رشد صنایع خلاق، سوغات ایرانی به کالایی فرهنگی اقتصادی تبدیل شده است

وی با اشاره به اینکه سوغات، یادگاری ملموس از زیارت است، خاطرنشان کرد: در گذشته، این یادگار بیشتر در قالب تسبیح، مهر و یا نگین‌های مذهبی معنا پیدا می‌کرد، اما امروز با رشد صنایع خلاق، سوغات ایرانی به کالایی فرهنگی اقتصادی تبدیل شده است. برای مثال محصولاتی مانند آثار هنری مینیمال از نمادهای مشهد و حرم مطهر، زیورآلاتی که در طراحی آن‌ها از خوشنویسی قرآنی یا نقوش ایرانی الهام گرفته شده، همچنین نمونه‌هایی از آثار هنری با پایه طلا مانند تابلوهایی که با مضامین زیارتی گره خورده‌اند، نمونه‌هایی از این تحول‌اند.

او افزود: یکی از چالش‌های دیرینه در حوزه صنایع‌دستی کشور، عدم استفاده از فناوری‌های نو در طراحی و تولید بوده است. امروز اما، شرکت‌های خلاق در مشهد توانسته‌اند با بهره‌گیری از فناوری‌های دقیق حکاکی، چاپ سه‌بعدی و طراحی دیجیتال، محصولاتی تولید کنند که هم از ظرافت هنری برخوردارند و هم قابلیت تولید انبوه و صادراتی دارند.

آینده صنایع‌دستی ایران در پیوند هنر و فناوری نهفته است

سیف با تاکید به اینکه این دستاوردها نشان‌دهنده آن است که آینده صنایع‌دستی ایران در نوآوری و پیوند هنر و فناوری نهفته است، گفت: سوغات مدرن باید دارای سه ویژگی معنا، دوام و ارزش باشد. اگر زائر بتواند سوغاتی همراه ببرد که هم یاد زیارت را در خود داشته باشد و هم ارزش سرمایه‌گذاری، اثرگذاری آن بیش‌تر خواهد بود. این اثر بخشی در تقویت چرخه اقتصادی نیز خود را نشان خواهد داد.

این فعال حوزه صنایع دستی با اشاره به اینکه سالانه میلیون‌ها زائر داخلی و خارجی به مشهد سفر می‌کنند، خاطرنشان کرد: در این میان همچنان سهم صنایع فرهنگی و سوغات در این ظرفیت عظیم، اندک است. برخی کارشناسان بر این باورند که تنها بخش کوچکی از هزینه‌های زیارت به سمت خرید محصولات اصیل ایرانی هدایت می‌شود، این در حالی است که می‌توان هزاران شغل پایدار در حوزه صنایع دستی و هنری ایجاد کرد.

سیف با اشاره به اینکه برخی فعالان حوزه اقتصاد خلاق، سوغات‌هایی از جنس طلا را از محورهای توسعه دهنده اقتصاد در این بخش می‌دانند، اظهار کرد: طلا به‌دلیل ماندگاری، ارزش ذاتی و قابلیت بهره‌مندی از طراحی‌های هنری، می‌تواند جایگزین مناسبی برای هدایای مصرفی و کم‌دوام شود. طلا فقط یک فلز نیست، زبان اصالت و ماندگاری است که اگر در قالب آثار هنری و فرهنگی عرضه شود، تبدیل به سرمایه‌ای دوگانه می‌شود؛ سرمایه‌ای معنوی برای زائر و اقتصادی برای جامعه.

ایران می‌تواند در مسیر شکل‌گیری برند ملی «سوغات ایرانی» گام بردارد

وی با تاکید به اینکه در بسیاری از کشورهای اسلامی، مفهوم اقتصاد زیارت به‌عنوان بخشی از اقتصاد فرهنگی ملی شناخته می‌شود، خاطرنشان کرد:  ایران نیز می‌تواند با استفاده از ظرفیت هنرمندان و شرکت‌های خلاق، در مسیر شکل‌گیری برند ملی سوغات ایرانی گام بردارد. طراحی و عرضه محصولات زیارتی بر پایه طلا، نقره، سنگ‌های قیمتی و هنرهای سنتی، با توجه به دلایلی که اشاره شد، می‌تواند گزینه خوبی در این زمینه باشد.

سیف ادامه داد: با تلفیق هنر و طلا، علاوه بر پوشش بازارهای سنتی داخلی می‌توان در بازارهای نوظهور آسیای شرقی و کشورهای حوزه خلیج فارس به عنوان یکی از اصلی‌ترین مشتریان محصولات هنری و تزئینی با طلا، جایگاه ویژه‌ای در میان خریداران خارجی صنایع دستی ایران ایجاد کرد.

این مدیرعامل یک شرکت فناور در حوزه طلا و صنایع دستی با اشاره به اینکه ارزش یک اثر هنری در توانایی آن برای روایت هویت و اصالت است، اظهار کرد: ما به عنوان یک شرکت خلاق بر پایه فناوری در این حوزه، در تلاشیم تا طلا را از حالت سرمایه‌ خام خارج کنیم و به اثری هنری، ماندگار و الهام‌بخش تبدیل کنیم که ریشه در فرهنگ ایرانی داشته باشد. به کارگیری فرهنگ ایرانی در ساخت مصنوعات طلا و جواهر یکی از ضروریات انکارناپذیر در پیشرفت صنایع دستی و صنعت طلا و جواهر است.

سوغات ایرانی در ایجاد فرصت‌ شغلی برای بانوان، ظرفیت فراوان دارد

او ادامه داد: علاوه بر این موارد، یکی از مزیت‌های تهیه و تولید سوغات هنری بر پایه طلا، نقره و سنگ‌های قیمتی که نیازمند ظرافت و خلاقیت است، ایجاد فرصت‌های شغلی برای بانوان است. بسیاری از طراحان و هنرمندان فعال در این حوزه، بانوان جوانی هستند که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، ایده‌های خود را در قالب آثار طلایی و صنایع‌دستی خلاق پیاده‌سازی می‌کنند.