فناوری اطلاعات نیروی محرکه توسعه پایدار کشور

فناوری اطلاعات در ایران در نقطه‌ای حیاتی قرار دارد؛ نقطه‌ای که انتخاب رویکرد‌های سیاست‌گذاری مناسب و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند می‌تواند این حوزه را به نیروی محرکه تحول دیجیتال و توسعه پایدار کشور تبدیل کند.

به گزارش بازارکار به نقل از پایگاه خبری فرهنگ پارسی، فناوری اطلاعات در ایران؛ از زیرساخت دیجیتال تا ضرورت حکمرانی هوشمند در دهه اخیر؛ فناوری اطلاعات به یکی از مؤثرترین عوامل شکل‌دهنده تحولات اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی در ایران تبدیل شده است.

شتاب فزاینده دیجیتالی‌شدن فرایندها، رشد خدمات آنلاین و وابستگی روزافزون کسب‌وکار‌ها به زیرساخت‌های فناوری نشان می‌دهد که فناوری اطلاعات دیگر صرفاً یک ابزار پشتیبان نیست، بلکه به یکی از ارکان اصلی حکمرانی، تولید ثروت و رقابت‌پذیری ملی تبدیل شده است.

در سال‌های اخیر، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، از جمله شبکه ملی اطلاعات، گسترش پهنای باند و افزایش ضریب نفوذ اینترنت، بستر لازم را برای رشد اکوسیستم دیجیتال کشور فراهم کرده است.

این زیرساخت‌ها امکان شکل‌گیری و رشد استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و پلتفرم‌های بومی را فراهم کرده و به‌تدریج مدل سنتی ارائه خدمات در بخش‌های مختلف را متحول ساخته است.

فناوری اطلاعات نیروی محرکه توسعه پایدار کشور

حوزه‌هایی مانند بانکداری الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، آموزش مجازی و سلامت دیجیتال نمونه‌های بارز این تحول ساختاری هستند.

از منظر اقتصادی، فناوری اطلاعات نقش بسزایی در ایجاد اشتغال پایدار و جذب نیروی انسانی ماهر داشته است، بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، به‌ویژه در رشته‌های مهندسی و علوم داده، توسط شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات جذب شده‌اند.

این امر علاوه بر کاهش نرخ بیکاری در بین نیرو‌های متخصص، به جلوگیری از خروج سرمایه انسانی نیز کمک کرده است؛ درعین‌حال، افزایش سهم اقتصاد دیجیتال در تولید ناخالص داخلی، به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه، اهمیت راهبُردی این بخش را دوچندان می‌کند.

در حوزه حکمرانی، توسعه دولت الکترونیک و حرکت به سمت دولت هوشمند از مهم‌ترین دستاورد‌های استفاده از فناوری اطلاعات محسوب می‌شود؛ راه‌اندازی سامانه‌های یکپارچه خدمات دولتی، کاهش مراجعات حضوری، افزایش شفافیت و تسریع فرایند‌های اداری از جمله مزایایی است که به طور مستقیم بر رضایت عمومی و کارایی نظام اداری تأثیر گذاشته است.

بااین‌حال، کارشناسان معتقدند که گذار از دولت الکترونیک به حکمرانی هوشمند مستلزم استفاده گسترده‌تر از داده‌محوری، هوش مصنوعی و تجزیه‌وتحلیل کلان‌داده در تصمیم‌گیری‌های کلان است.

فناوری اطلاعات نیروی محرکه توسعه پایدار کشور

در کنار فرصت‌ها، چالش‌های جدی نیز پیشروی توسعه فناوری اطلاعات در ایران قرار دارد. امنیت سایبری، حفاظت از داده‌های شهروندان، فقدان قوانین جامع و به‌روز در برخی حوزه‌ها و ناهماهنگی بین نهاد‌های سیاست‌گذار از جمله موانعی هستند که می‌توانند این تحول را کند کنند.

افزایش حملات سایبری و تهدیدات دیجیتال، نیاز به سرمایه‌گذاری هدفمند در زیرساخت‌های امنیتی و آموزش متخصصان در این حوزه را برجسته کرده است.

از سوی دیگر، حمایت از بخش خصوصی و ایجاد فضای رقابتی سالم، پیش‌نیاز‌های توسعه پایدار فناوری اطلاعات هستند. تجربه کشور‌های موفق نشان می‌دهد که نقش دولت باید از مالکیت مستقیم به سیاست‌گذاری، تنظیم مقررات و پشتیبانی هوشمندانه تغییر کند.

در این زمینه، تسهیل مقررات، ارائه حمایت مالی و ایجاد مشوق‌های سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های فناوری می‌تواند منجر به افزایش نوآوری و افزایش رقابت‌پذیری کشور در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی شود.

به‌طورکلی، فناوری اطلاعات در ایران در نقطه‌ای حیاتی قرار دارد؛ نقطه‌ای که انتخاب رویکرد‌های سیاست‌گذاری مناسب و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند می‌تواند این حوزه را به نیروی محرکه تحول دیجیتال و توسعه پایدار کشور تبدیل کند.

آینده اقتصاد و حکومت‌داری ایران، بیش از هر زمان دیگری، به میزان استفاده هوشمندانه از قابلیت‌های فناوری اطلاعات کشور بستگی دارد. ظرفیتی که اگر به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌دهی به ایران دیجیتال ایفا کند.

نویسنده: مهندس محسن خداپرست