گره کور ترافیک تبریز کجاست؟

اما تبریز این روزها ترافیک بسیار بالایی را تجربه می‌کند، خیابان‌های قدیمی دیگر ظرفیت این حجم خودرو را ندارند، حتی در ایجاد خیابان‌های جدید نیز در شهرک‌های نوساز، عرض خیابان‌ها با توجه به تراکم واحدهای مسکونی کمتر در نظر گرفته می‌شود،  پارکینگ به انداره کافی در بخش مرکزی شهر ایجاد نشده است و پارک‌های حاشیه خیابان در کنار عرض کم خیابان‌ها بحران ترافیک را تشدید می‌کند. زندگی پردغدغه کلانشهری همراه با ترافیک کلافه‌کننده مردم را آزرده‌تر می‌کند، در کنار آن مباحث زیست‌محیطی از جمله آلودگی هوا هم که جای بحث دارد.

ترافیک، با هم‌افزایی مؤلفه‌ها و ایجاد شبکه‌ای از انسان‌های مسئول، به‌راحتی قابل کنترل است

بابک رضی‌منش، مدیرکل دفتر فنی استانداری آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به چالش‌های ناشی از رشد کلان‌شهرها در دنیای مدرن اظهار کرد: با افزایش روزافزون جمعیت و گسترش مدرنیته، پدیده کلان‌شهرها در سراسر جهان با چالش‌هایی مواجه شده است. از قرن چهاردهم تاکنون، شهرنشینی با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بوده و در تمامی حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و عمرانی، نمود و بروز چالش‌ها در کلان‌شهرها جدی‌تر شده است.
وی افزود: پدیده ترافیک شهری و پیرامونی، یکی از مهم‌ترین مسائل کلان‌شهرهاست. اما این به معنای ناتوانی در مدیریت آن نیست. کشورهای موفق جهان، با وجود جمعیت بالا و تعداد زیاد خودرو، با نگاهی نوین، به مسئله ترافیک پرداخته‌اند و نه‌تنها آن را چالش نمی‌دانند، بلکه به فرصتی برای توسعه تبدیل کرده‌اند.
رضی‌منش با تأکید بر نقش مردم در توسعه‌یافتگی گفت: چیزی به نام کشورهای توسعه‌نیافته وجود ندارد، بلکه این مردم هستند که باید توسعه‌یافته شوند. ترافیک موضوعی است که با هم‌افزایی مؤلفه‌ها و ایجاد شبکه‌ای از انسان‌های مسئول، به‌راحتی قابل کنترل است. به‌جای شبکه‌ای از خودروها، باید شبکه‌ای از انسان‌های مسئول داشته باشیم.
وی سه مؤلفه اصلی در مدیریت ترافیک را «خودرو، انسان و جاده» دانست و از اجرای طرح جامع حمل‌ونقل تبریز و حومه خبر داد.
وی با اشاره به طرح پیاده‌راه دانشسرای نماز گفت: یکی از دلایل ناکامی این طرح، ناتوانی در اقناع جامعه هدف و نبود بسترهای فرهنگی مناسب بود.
رضی‌منش با استناد به پژوهش دانشگاه تربیت مدرس اظهار کرد: ۸۸ درصد خودروهای تبریز تنها با یک یا دو سرنشین در حال تردد هستند. این آمار نشان‌دهنده ناکارآمدی الگوی حمل‌ونقل فعلی است.

افزایش نیروهای پلیس راه‌حل نیست

وی با انتقاد از رویکرد صرفاً پلیسی در مدیریت ترافیک گفت: ترافیکی که قرار است تنها با حضور پلیس مدیریت شود، بهتر است اصلاً مدیریت نشود. اگر قرار است از تجارب جهانی استفاده کنیم، باید بدانیم که افزایش نیروهای پلیس راه‌حل نیست، بلکه باید از فناوری‌های نوین بهره گرفت.
مدیرکل دفتر فنی استانداری آذربایجان شرقی با اشاره به شاخص‌های ملی اعلام‌شده افزود: در حال حاضر ۱۴ شاخص کلان در کشور اعلام شده که دو مورد از آن‌ها به حوزه ترافیک مربوط می‌شود، یکی حمل‌ونقل و دیگری ارتقای ایمنی. متأسفانه در هر دو حوزه عملکرد ضعیفی داشته‌ایم.
وی با اشاره به پروژه‌هایی نظیر آیسان و هشت‌بهشت که چند سالی است در تبریز راکد مانده‌اند، گفت: هر ساختمانی که بیش از ۱۰۰ تردد در ساعت داشته باشد، باید مورد عارضه‌سنجی ترافیکی قرار گیرد و مشاور ترافیک تدابیر لازم را برای آن بیندیشد. در غیر این صورت، اجازه احداث نباید صادر شود.

نگاه بخشی به مسائل، ما را از توسعه پایدار دور می‌کند

رضی‌منش تأکید کرد: نگاه بخشی به مسائل، ما را از توسعه پایدار دور می‌کند. برخی قوانین نیز نیازمند بازنگری هستند، برای مثال، قوانینی که به پزشکان و وکلا اجازه می‌دهد در ساختمان‌های مسکونی مطب دایر کنند، در صورت اصلاح نشدن، مشکلات ترافیکی را تشدید خواهند کرد.
وی مدارس غیرانتفاعی را یکی دیگر از دغدغه‌های جدی در تبریز دانست و گفت: در برخی مناطق، مانند منطقه‌ای که ۹ مدرسه غیرانتفاعی در آن فعالیت می‌کنند، آموزش‌وپرورش و اداره کل نوسازی مدارس توان مقابله با مشکلات ناشی از ترافیک ایجاد شده توسط این مدارس در ساعات شروع و پایان کار آنها را ندارند.
رضی‌منش خاطرنشان کرد: در طراحی شهری باید بازنگری صورت گیرد و مهندسی ترافیک و شهرسازی در کنار یکدیگر به مسائل بپردازند. 
وی با بیان اینکه کمیسیون‌های ماده ۵ و ۱۰۰ نیز باید با درک علمی از ترافیک رأی صادر کنند، یادآور شد: تا زمانی که محدودیت‌ها را به رسمیت نشناسیم، مشکلات پابرجا خواهند ماند.

باید ۷۵ درصد سفرها با حمل‌ونقل عمومی انجام شود

وی با اشاره به کمبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی در تبریز گفت: در حال حاضر تنها ۳۵۰ دستگاه اتوبوس در تبریز فعال است که بسیار کم است. هرچند خط دو مترو تبریز با کندی پیش می‌رود، اما همچنان در حال اجراست. طبق ارزیابی‌ها، باید ۷۵ درصد سفرها با حمل‌ونقل عمومی انجام شود، در حالی که اکنون ۶۵ درصد سفرها خودرومحور هستند.

وجود ۹۵۰ هزار دستگاه خودرو در تبریز

جهانگیر جهانگیری، رئیس پلیس راهور تبریز نیز در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به پیچیدگی‌های موضوع ترافیک در کلان‌شهرها، اظهار کرد: ترافیک یک مقوله چندوجهی است که برای حل آن باید به‌صورت هم‌زمان در چند بُعد اقدام کرد. مهم‌ترین ابعاد شامل آموزش، اجرای دقیق مقررات راهنمایی و رانندگی، و بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای مهندسی ترافیک است. تنها با اقدامات جامع و هماهنگ می‌توان مشکلات ترافیکی را کاهش داد.
وی با اشاره به وجود ۹۵۰ هزار دستگاه خودرو در تبریز افزود: در بسیاری از کشورها تعداد خودروها کمتر از این میزان است، اما ما به دلیل فراهم نکردن زیرساخت‌های لازم، با مشکلات متعددی مواجه هستیم. علاوه بر آن، کاربران مزاحم ترافیک نیز به این معضل دامن می‌زنند. تصمیم‌گیری‌های جزیره‌ای در حوزه ترافیک نیز مشکل‌ساز شده است، به‌طوری‌که در یک منطقه به دلیل نبود پارکینگ ایراد گرفته می‌شود، اما در همان منطقه مجوزهایی صادر می‌شود که با آن تصمیم در تضاد است.
جهانگیری با تأکید بر محدودیت‌های جغرافیایی تبریز گفت: شهروندان ما بسیار محترم هستند و تبریز از نظر جغرافیایی امکان گسترش چندانی ندارد. بنابراین باید به سمت انسان‌محور شدن معابر و تسهیل جابه‌جایی انسان‌ها حرکت کنیم. ساخت پل، زیرگذر و روگذر به‌تنهایی مشکل را حل نمی‌کند، بلکه تنها مسیر را برای خودروها باز می‌کند. اگر معابر به‌صورت انسان‌محور طراحی شوند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
وی در ادامه افزود: در حوزه اجرای مقررات، آمار اعمال قانون در تبریز از میانگین کشوری بالاتر است، اما با این حال توقف‌های دوبله کاهش نیافته‌اند. این نشان می‌دهد که صرفاً اعمال قانون کافی نیست و باید بسترهای فرهنگی و اجتماعی نیز فراهم شود. شهروندان ما از شعور اجتماعی بالایی برخوردارند و اگر امکانات لازم فراهم شود، قطعاً از آن استفاده خواهند کرد.
رئیس پلیس راهور تبریز تنها راهکار اساسی برای حل معضل ترافیک را تقویت حمل‌ونقل عمومی دانست و گفت: حمل‌ونقل عمومی باید کارآمد، در دسترس، سریع و ایمن باشد. اگر این ویژگی‌ها فراهم شود، مردم به‌طور طبیعی به استفاده از آن گرایش پیدا می‌کنند.
وی با اشاره به طرح زوج و فرد در خیابان جمهوری در ساعات اوج ترافیک ظهر، اظهارکرد: در ایام پایانی سال، این طرح به‌درستی رعایت نمی‌شود و نیازمند بازنگری و نظارت دقیق‌تری است.
جهانگیری همچنین به موضوع موتورسیکلت‌ها اشاره کرد و گفت: موتورسیکلت وسیله‌ای شهری است، اما در حال حاضر ناایمن محسوب می‌شود. با وجود توقیف هزاران دستگاه موتورسیکلت در شهر، این اقدام به‌تنهایی مؤثر نبوده است. باید این حوزه را قانونمند و نظام‌مند کنیم.
وی در پایان با اشاره به ساعات فعالیت مدارس گفت: تغییر ساعات مدارس در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست. همچنین با وجود کمبود نیرو، پلیس در شرایط سختی مانند بارندگی نیز با تمام توان در میدان حضور دارد.

رتبه دوم تبریز از نظر شدت ترافیک

محمدرضا روشنی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به وضعیت ترافیکی این کلان‌شهر اظهار کرد: ترافیک یکی از معضلات اصلی شهرهای بزرگ است. سال گذشته تبریز از نظر شدت ترافیک در رتبه دوم قرار داشت و امسال به رتبه سوم تنزل یافته‌ایم.
وی با اشاره به بودجه سال ۱۴۰۴ گفت: بودجه سال آینده ۴۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که ۷۰ درصد آن، معادل ۲۸ هزار میلیارد تومان، به بخش عمرانی اختصاص یافته است. از این میزان نیز ۶۰ درصد به حوزه حمل و نقل و ترافیک تعلق دارد.
روشنی با بیان اینکه تعداد خودروها در تبریز نسبت به بسیاری از کلان‌شهرها کمتر است، افزود: در سال ۱۳۸۰ حدود ۲۵۰ هزار خودرو در تبریز وجود داشت، اما اکنون این رقم به یک میلیون دستگاه رسیده است. با این حال، میزان استفاده از خودرو در استان ما بسیار بیشتر از میانگین کشوری است.
وی با اشاره به دو چالش اصلی ترافیک، یعنی ایمنی و روانی ترافیک، تصریح کرد: ایمنی ترافیکی به معنای کاهش تصادفات و تلفات رانندگی در شهرهاست. متأسفانه سال گذشته ۱۳۶ نفر در استان بر اثر تصادفات جان خود را از دست دادند. ما همچنان جزو شهرهای بحرانی از نظر ایمنی ترافیک هستیم و متأسفانه مردم نیز به این موضوع اهمیت نمی‌دهند.

ساخت اتوبان راهکار مناسبی نیست

معاون شهردار تبریز با تأکید بر تفاوت رویکردهای خودرومحور و انسان‌محور گفت: رویکرد خودرومحور بر افزایش خیابان‌ها تأکید دارد، در حالی که رویکرد انسان‌محور به دنبال کاهش استفاده از خودروهای شخصی است. ساخت اتوبان راهکار مناسبی نیست، چرا که هزینه‌بر بوده و در بلندمدت نتیجه معکوس دارد. با این حال، مردم خواهان توسعه خیابان‌ها هستند و کمتر کسی از ما مطالبه توسعه حمل‌ونقل عمومی را دارد.
وی با اشاره به تجربه کشورهای اروپایی افزود: در اروپا رویکرد انسان‌محور حاکم است. متأسفانه در کشور ما هنوز مشخص نیست مسئول مستقیم ترافیک شهر کیست و هر نهادی مسئولیت را به گردن دیگری می‌اندازد. همچنین تبدیل مراکز مسکونی به مطب و مراکز تجاری یکی از مشکلات قانونی است که باید توسط نمایندگان مجلس اصلاح شود.
روشنی از انعقاد قرارداد خرید ۴۷۸ دستگاه اتوبوس خبر داد و گفت: هر دستگاه اتوبوس ۱۵ میلیارد تومان هزینه دارد. همچنین برای نخستین بار ۲۵ دستگاه اتوبوس برقی وارد ناوگان تبریز شده که هزینه هر یک ۷۵۰۰ میلیارد تومان است. طبق وعده داده شده، این اتوبوس‌ها از ۲۹ بهمن‌ماه در تبریز به کار گرفته خواهند شد.
وی افزود: ۲۰۲۰ دستگاه تاکسی و ۵۰۰ دستگاه ون نیز به ناوگان حمل‌ونقل عمومی اضافه خواهد شد.
در خصوص نظارت هوشمند بر ترافیک، روشنی اعلام کرد: در حال حاضر ۱۷۶ دستگاه دوربین در تبریز فعال است که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی ارتقا خواهند یافت. هدف اصلی این دوربین‌ها هدایت ترافیک است. قرارداد نصب ۱۲۰۰ دستگاه دوربین با هزینه ۶۰۰ میلیارد تومان منعقد شده که تاکنون ۷۵۰ دستگاه نصب شده و مابقی تا عید نوروز تکمیل خواهد شد. در این زمینه تبریز رتبه اول کشور را دارد.
وی با اشاره به عدم تحقق مدیریت واحد ترافیکی گفت: با وجود تصویب قانونی آن در سال‌های گذشته، هنوز این مدیریت اجرایی نشده است. توسعه موتورسیکلت‌ها نیز به دلیل نقش آن‌ها در اقتصاد شهری و افزایش تراکم جمعیتی بوده است. در خصوص خطوط بی‌آرتی نیز با وجود اعتراضات مردمی به حذف آن، تنها در مسیرهای میدان بسیج تا راهنمایی و میدان گلستان (قونقا باشی) تا راه‌آهن فعال خواهد بود.
بر اساس این گزارش؛ آنچه از صحبت‌های مسئولان حوزه ترافیک تبریز برمی‌آید رفع مشکل ترافیک همت جمعی مردم و مسئولان را می‌طلبد و امیداوریم پیش از آنکه ترافیک تبریز مانند تهران غیرقابل حل شود برای آن چاره اندیشی صورت گیرد.
انتهای پیام