گزارشی از وضعیت اشتغال معلولان. اشتغال، روزنه امید به عدالت معلولان

به گزارش ایسنا، رؤیاهایش یکی پس از دیگری خراب می‌شود، امیدش را از دست می‌دهد، با آرزوهایش خداحافظی می‌کند، قله پرپیچ‌وخم مطلوبیت زندگی را پیش رویش می‌بیند که فتح آن سخت است؛ اما ناممکن نیست. دوباره یا علی (ع) می‌گوید و عزم خود را جزم می‌کند تا بتواند به جنگ سختی‌های زندگی برود، سختی‌هایی که خیلی نمی‌توانند از پسش بر بیایند؛ اما او ایمان دارد که معلولیت، محدودیت نیست. دوباره می‌خواهد به خودسازی بپردازد، امیدش را احیا کند، خستگی را خسته کند و به زندگی معمولی خود برگردد، او برای این کار به یک شروع اولیه نیاز دارد که برخیزد و این استارت اولیه می‌تواند ایجاد شغل باشد. فرقی نمی‌کند در بخش دولتی یا در بخش خصوصی شاغل شود، مهم اشتغال به کار است که هم درآمدش را برای گذران زندگی داشته باشد و هم هویت اجتماعی و شغلی خود را بازیابد. شغل و درآمد می‌تواند یکی از مهم‌ترین نیازهای هر فردی در هر سطحی از زندگی باشد، این احساس نیاز در افراد معلول بیشتر از افراد دیگر است؛ زیرا آنها به دلیل وضعیت جسمی و حرکتی خود متحمل هزینه‌های بیشتری می‌شوند. رئیس هیئت‌مدیره انجمن معلولین جسمی و حرکتی استان اردبیل، شاه‌بیت مشکلات معلولان را «اشتغال» می‌داند و بر این باور است که فقدان شغل از عوامل اصلی گسترش فقر و نابرابری، افزایش آسیب‌های اجتماعی، طلاق، کاهش نشاط اجتماعی، امید به زندگی و به‌طورکلی ایجاد حس ناامنی در افراد است و این وضعیت در افراد معلول بیشتر تشدید می‌شود. «نوروز امانی» در گفت‌وگو با ایسنا صراحتاً به عدم فقر قانون در زمینه ایجاد اشتغال معلولان اشاره کرده و می‌گوید: برای حل مشکل اشتغال و معیشت معلولین فقر در قانون وجود ندارد؛ بلکه بسته‌های تشویقی اداره بهزیستی برای تسهیل اشتغال معلولان و نیز قوانین موجود در قانون جامع حمایت از حقوق معلولان به‌خصوص فصل ۵ این قانون در صورت اجرا می‌تواند بسیار مفید فایده باشد. این فعال صنفی معلولان بر این باور است که «بحث مشکلات معلولان نزد مسئولان از درجه اولویت خارج بوده و نگاه به حوزه معلولان نگاه درجه چندم است، شاید به همین دلیل است که احساس می‌شود قانون جامع حمایت از حقوق معلولان بیشتر مسیر هدف باشد تا مقصد.» قانون چه می‌گوید؟ ۲۱ شهریور سال ۱۳۹۴ دولت وقت لایحه حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت را به مجلس ارسال کرد؛ اما مجلس بعد از گذشت ۳۰ ماه این لایحه را بررسی و ۲۰ اسفند ۱۳۹۶ این لایحه را تصویب و رئیس‌جمهور وقت در ۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ آن را به وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مربوطه ابلاغ کرد. بر اساس این قانون دولت مکلف است جهت ایجاد فرصت شغلی به معلولان تسهیلاتی مانند پرداخت تسهیلات اعتباری به واحدها و کارگاه‌های تولیدی و خدماتی در مقابل اشتغال افراد معلول، پرداخت تسهیلات خوداشتغالی به معلولان، اختصاص ۳۰ درصد از پست‌های سازمانی (اپراتور تلفن، متصدی دفتری و ماشین‌نویسی و...) ادارات و سازمان‌های دولتی و نهادهای عمومی، پرداخت کمک‌هزینه ارتقای کارایی معلولان به کارفرمایان در طول دوران اشتغال به کار معلولان در واحدهای تولید و خدماتی آنها، معافیت از پرداخت حق بیمه سهم کارفرمایی در قبال اشتغال معلولان، تخصیص ۳ درصد از سهم استخدامی بخش‌های دولتی به معلولان و مواردی ازاین‌دست ارائه دهد. رنج دوچندان معلولان معلولان استان اردبیل در این مقوله رنج دو چندانی می‌برند؛ زیرا تعداد جمعیت بیکاران در این استان بیشتر بوده و طبق آمارهایی که ارائه می‌شود بین ۶۰ تا ۸ هزار نفر در سطح استان اردبیل بیکار هستند؛ بنابراین معلولان برای به‌دست‌آوردن شغل باید در یک بازار کاملاً رقابتی به رقابت با افراد دیگر بپردازند. رئیس هیئت‌مدیره انجمن معلولین جسمی و حرکتی استان اردبیل امیدوارانه صحبت می‌کند و بر این باور است که اگر اراده‌ای در کار باشد، می‌تواند تا حدودی مشکلات اشتغال معلولان را مرتفع کرد. امانی با بیان اینکه در ایامی که افراد شاغل در تأمین حداقل‌های معیشت دچار مشکل هستند، تصور کنید که فرد بیکار آن هم با معلولیت با چه مشکلاتی می‌تواند مواجه باشد، اضافه می‌کند: با آنکه حجم مشکلات بسیار زیاد است به شرطی که جامعه معلولان نزد مسئولان اولویت آخر نباشد، می‌شود مشکلات را مرتفع کرد. این فعال صنفی معلولان بیان می‌کند که همه معلولان منتظر اجرای عدالت و توجه بیشتر توسط مسئولان هستند. شاید در این وضعیت و به همین دلیل است که معمولاً شب با هزاران دغدغه سر بر بالش گذاشته و صبح با ده‌ها هزار آرزوی محقق‌نشدنی از خواب بیدار می‌شوند چرا که بدون شغل هیچ آرزوی فرصت بروز و ظهور نمی‌یابد. شغل یعنی درآمد، یعنی کفاف زندگی، یعنی امید، یعنی آینده، یعنی تلاش برای زندگی بهتر، یعنی غلبه بر مشکلات، یعنی حرکت در مسیر به زیستن.