تقدیر از معلمان، دانش آموزان و فرهنگیان پژوهشگر و فناور؛ نداشتن برنامه راهبردی آموزش و پرورش را با کمبود ۲۰۰ هزار معلم مواجه کرد

به گزارش بازارکار، علی محبی رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در نشست خبری که امروز در این پژوهشگاه برگزار شد به ارائه فعالیت‌ها و اقدامات پژوهشگاه و برنامه‌های هفته پژوهش پرداخت.
محبی در این نشست اظهار کرد: بزرگترین مشکل در کشور از سال‌های دور این است که مدیران، اقداماتی را بدون تفکر و پژوهش انجام می‌دهند و محققان هم پژوهش‌هایی را انجام می‌دهند که در میدان عمل، کاربرد ندارد.
وی با بیان اینکه پیشرفت علم و تکنولوژی به حدی است که اهمیت تحقیق و پژوهش را در عرصه تعلیم و تربیت دوچندان می‌کند، افزود: هدف اصلی از هفته پژوهش در وزارت آموزش و پرورش، ترویج و توسعه فرهنگ پژوهش در بین مدیران، معرفی دستاورد‌های پژوهشی برگزیده به عنوان الگو برای سایران و تجلیل از پدیدآورندگان آثار برگزیده است.
هفته پژوهش در تهران و شهرستان‌ها برگزار می‌شود
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با بیان اینکه شعار هفته پژوهش امسال، «پژوهش و فناوری پیشران آموزش و پرورش تحول آفرین و تمدن‌ساز»، انتخاب شده است، گفت: هفته پژوهش به ۲ هفته افزایش یافته است و این هفته شاهد هفته پژوهش در استان‌ها هستیم و در هفته آینده برنامه‌های ملی در تهران اجرا می‌شود.
وی اضافه کرد: یکشنبه ۱۹ آذر برنامه‌های‌مان آغاز می‌شود و در این روز در اردوگاه شهید باهنر مراسمی برای تجلیل از دانش‌آموزان خلاق و معلمان پژوهنده با حضور وزیر علوم و وزیر آموزش و پرورش برگزار خواهد شد.
تقدیر از برترین‌ها در نه محور
محبی با اشاره به اینکه در روز یکشنبه در مراسم نمادین روز پژوهش در ۹ محور از افراد تقدیر خواهد شد، درباره افرادی که از آن‌ها تقدیر می‌شود، گفت: دانش‌آموزان پژوهشگر و فناور، معلمان پژوهنده یعنی افرادی که بر روی مسأله و مشکل مدرسه و کلاس درس خود پژوهش و اقدام انجام می‌دهند که امسال ۵۰ هزار معلم پژوهنده با یکدیگر رقابت می‌کنند، پژوهشگران و فناوران فرهنگی، معرفی طرح‌های پژوهشی برگزیده، تقدیر از پایان‌نامه دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری که در زمینه تعلیم و تربیت کار کرده‌اند، تجلیل از دانشجومعلمان پژوهشگر، پژوهش‌سرا‌های دانش‌آموز برتر و در نهایت مدیران و کارشناسانی که حامی پژوهش هستند و بستر کار پژوهش را فراهم می‌کنند، در این مراسم تقدیر خواهند شد.
وی ادامه داد: سال گذشته ۱۷۶ معلم پژوهنده استاندارد لازم را کسب و به مرحله کشوری وارد شدند که امسال این رقم رشد یافت و ۲۵۲ نفر به مرحله کشوری وارد شدند؛ همچنین امسال در هفته پژوهش، ۲۲ معلم پژوهنده و ۱۲۵ دانش‌آموز و ۱۰ فرهنگی پژوهشگر تجلیل خواهند شد.

محبی افزود: خوشبختانه وزارت علوم به عنوان ستاد ملی هفته پژوهش مدت این هفته را ۱۴ روز یا دو هفته اعلام کردند. این هفته که در آن قرار داریم هفته پژوهش در استان‌هاست. ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها مدارس و دانشگاه‌های سراسر کشور همگی مشغول هستند و آنچه که به عنوان دستاورد پژوهشی داشته‌اند در قالب جشنواره یا نمایشگاه ارائه کردند. هفته دوم هفته‌ای است که برنامه‌ها به صورت مرکزی و ملی در تهران اتفاق خواهد افتاد.

وی با بیان اینکه از روز یکشنبه نوزدهم آذر هفته پژوهش را آغاز خواهیم کرد؛ گفت: هفته پژوهش با دو مراسم ملی همانند سال‌های قبل انجام خواهد شد که البته این دو مراسم را ادغام کردیم. در یک برنامه، دانش آموزان خلاق و نوآور تقدیر می‌شوند و یک جشنواره هم برای معلمان پژوهشگر است. برای بهره وری و ارتباط بهتر دانش‌آموزان و معلمان خلاق، این دو برنامه از سال گذشته با هم ادغام شدند و در این برنامه دو وزیر آموزش و پرورش و وزیر علوم حضور خواهند یافت.

تشریح عناوین و اهداف روزهای هفته پژوهش

وی در تشریح عناوین و اهداف روزهای هفته پژوهش گفت: ایران پیشرفته و مقتدر اسم روز اول است. روز دوشنبه بیستم آذر، روز دانش آموز پژوهشگر، آموزش و پرورش خلاق و نوآور نام دارد. روز سه‌شنبه ۲۱ اذر، به نام معلم پژوهنده تربیت و آموزش اثر بخش، جامعه تمدن ساز نام دارد. روز چهارشنبه ۲۲ آذر، به ارتباط مدرسه و دانشگاه اختصاص می‌یابد. روز پنجشنبه به ارتقای فرهنگ پژوهش و فناوری اختصاص دارد و از حدود ۷۰۰ پژوهش سرای دانش آموزی تقدیر به عمل خواهد آمد.

الگوی مدرسه تراز سند تحول به‌زودی ابلاغ می‌شود
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش درباره تدوین نقشه راه سند تحول بنیادین، اظهار کرد: این کار از اواخر خرداد به پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش محول شد؛ مراحل پژوهشی آن انجام و نسخه اولیه آماده و به شورای عالی آموزش و پرورش تحویل شده است.
وی ادامه داد: براساس نقشه راه سند تحول بنیادین، اجرای سند در دو سطح است که سطح سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، تدوین آیین‌نامه، الگو و تأمین منابع در سطح ستاد است و سطح دوم، الگوی مدرسه‌ای است که برای آن چند گام لحاظ شده از جمله تهیه الگوی مدرسه تراز سند تحول که به زودی ابلاغ می‌شود تا بدانیم هر مدرسه چه میزان از سند تحول را اجرا کرده است.
محبی افزود: گام دوم طراحی و اجرای الگوی ارزیابی مدارس است تا وضعیت موجود تمام مدارس را بدانیم؛ این دو مرحله آماده ابلاغ است تا مدارس از خود ارزیابی داشته باشند و مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزش و پرورش نیز بتواند از مدارس ارزیابی داشته باشد.
طراحی نظام تعلیم و تربیت هوشمند نهایی می‌شود
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با اشاره به اینکه این دو مرحله ۵ بُعد اساسی دارد، گفت: مدیریت مدرسه، برنامه درسی و تربیتی، کنشگران اصلی مانند مدیران، معلمان و والدین، محیط فرهنگی و تربیتی و فیزیکی مدرسه و نتایج و پیامد‌ها و حرکت مدارس به سمت مسؤولیت پذیری و پاسخگویی، ۵ بُعد است تا در نهایت خروجی مدارس در سطوح دانش‌آموز، والدین و جامعه محلی و کارکنان مدرسه نسبت به عملکرد خود پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: شورای عالی فضای مجازی دو کار را از آموزش و پرورش خواسته است که شامل نظام تعلیم و تربیت هوشمند و آموزش مجازی برای دوره‌های مختلف است؛ بر روی الگوی برنامه درسی مجازی از گدشته کار کرده بودیم و از شورای عالی فضای مجازی دعوت کرده و گفتگو‌های داشتیم و کار‌هایی را که قبلا انجام داده بودیم تحویل دادیم؛ در نهایت توافق شد تحت عنوان پروژه کلان طراحی نظام تعلیم و تربیت هوشمند آغاز شود و معمولا پژوهش‌های این چینینی زمان بر هستند و قرار است شاهد طرح پزوهشی کلان باشیم.
محبی اضافه کرد: شورای عالی فضای مجازی از کاری که تا این مرحله انجام داده‌ایم، راضی هستند و الگوی برنامه درسی آموزش مجازی را که یک‌سال بر آن کار کرده بودیم را تحویل دادیم که از این راضی هستند و باید بر روی آن کار شود، اما تعلیم و تربیت هوشمند اقتضائات دارد که پژوهشگاه شاید نتواند از عهده آن‌ها برآید.
میزان علاقه دانش‌آموزان ایران به مطالعه و اعتماد به نفس
محبی درباره عملکرد ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در آزمون‌های بین‌المللی تیمز و پرلز بیان کرد: در اینجا یک جفایی صورت می‌گیرد باید توجه داشت که در آزمون تیمز و پرلز، سواد ریاضی و علوم و خواندن، ابعاد مختلف دانش‌آموزان و عوامل تأثیرگذار را می‌سنجد، اما هنگامی که نتایج منتشر می‌شود، فقط نمره را بررسی می‌کنند. درست است ما هم می‌پذیریم امسال نمرات دانش‌آموزان ایرانی در آزمون پرلز پایین‌تر از سال‌های قبل بود.
وی ادامه داد: در این آزمون میزان علاقه دانش‌آموزان ایران به مطالعه و اعتماد به نفس در ردیف اول و دوم بین کشور‌های جهان است همچنین میزان علاقه معلمان به شغل معلمی در بین کشور‌های دنیا در رتبه دوم قرار دارد و این نشان می‌دهد معلمان با وجود مسائل معیشتی و مادی به شدت علاقه‌مند به شغل خود هستند و رضایت شغلی خود را اعلام کرده‌اند.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش افزود: در عدالت آموزشی نسبت به سال‌های گذشته رو به رشد و در عدالت جنسیتی رو به کیفیت هستیم؛ آزمون تیمز و پرلز برای سنجش عدالت آموزشی شاخص‌های علمی دارد از جمله پوشش تحصیلی و دستیابی به امکانات آموزشی است.
محبی ادامه داد: بر اساس نتایج آزمون پرلز برنامه عملی، پیش بینی و جامعه هدف را کاملا شناسایی کردیم که در کدام مدارس و دانش‌آموزان نمرات پایین‌تر است. در آزمون تیمز و پرلز بسیاری از مدارس دولتی، نمراتشان بالاتر از مدارس غیردولتی است. همچنین مناطق کم برخوردار و برخی مدارس دولتی به حمایت‌های بیشتری نیاز دارند.
برگزاری آزمون‌های شبیه‌ساز تیمز و پرلز در کشور
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش متذکر شد: در حال برنامه‌ریزی هستیم تا آزمون‌های شبیه‌ساز تیمز و پرلز را در کشور اجرا کنیم تا بتوانیم سطح نمرات آزمون تیمز و پرلز را افزایش دهیم.
وی ادامه داد: اگر بتوانیم در دوره بعدی آزمون پرلز ۲۰۲۶، ۲ نمره سواد خواندن را افزایش دهیم، نمره ایران از میانگین جهانی بالاتر می‌رود، در همین ارتباط برنامه‌ای را با معاونت آموزش ابتدایی و گروه ادبیات فارسی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی داریم.
کمبود ۲۰۰ هزار معلم به دلیل نداشتن برنامه راهبردی
محبی درباره کمبود ۲۰۰ هزار معلم بیان کرد: این موضوع به دلیل نداشتن برنامه راهبردی است تا آموزش و پرورش پیش‌بینی کند چه تعداد معلم در چه پایه و رشته‌هایی نیاز دارد.
وی افزود: برنامه راهبردی مشخص می‌کند که ۱۰ سال آینده چه تعداد معلم با چه کیفیتی، در چه دوره‌های تحصیلی و کدام استان‌ها نیاز داریم و در قانون برنامه هفتم توسعه لحاظ شد تا آموزش و پرورش برنامه جامع راهبری منابع انسانی را تدوین و تصویب کند.
تدوین آیین‌نامه جدید برای رتبه‌بندی معلمان
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش درباره رتبه‌بندی معلمان بیان کرد: رتبه بندی قرار بود وضعیت معیشتی معلمان را ارتقا داده و کیفیت نظام تعلیم و تربیت را رشد دهد، اما به دلیل محدودیت قانون که تاکید داشت طی مدت سه ماه عملیاتی شود، با مشکلاتی مواجه شد.

وی ادامه داد: بنده استاد تمام دانشگاه هستم و باید بگویم در ۱۰۰ سال عمر دانشگاه‌ها، ۸۰ هزار رتبه‌بندی انجام شد، اما قانون رتبه‌بندی معلمان تأکید کرد که در سه ماه ۹۰۰ هزار رتبه تعیین شود بدون آنکه ساختار آن وجود داشته باشد. به دلیل بزرگی کار و محدودیت زمان، مشکلاتی به وجود آمد.
محبی افزود: آیین‌نامه رتبه‌بندی تأکید دارد بعد از دو سال از مرحله استقرار، آیین‌نامه جدید برای ارتقا تدوین شود و اکنون این مسؤولیت را پژوهشگاه بر عهده گرفته است.
وی ادامه داد: سه گروه پژوهشی را انتخاب کردیم؛ یک گروه به میدان رفتند و فرایند را تا کف مدرسه رصد کردند؛ ۶ هزار معلم پرسشنامه‌های تهیه شده را تکمیل کردند تا آسیب شناسی‌کنیم. گروه دوم، به سراغ عوامل دخیل از جمله کمیسیون آموزش مجلس، سازمان اداری و استخدامی و آموزش و پرورش رفتند تا موانع و محدودیت را بدانند و گروه سوم هم به بررسی تطبیقی پرداختند تا بدانیم دنیا برای ارتقای معلمان خود چه اقدامی انجام می‌دهد.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش تصریح کرد: آیین‌نامه جدید بر این اساس تدوین شد و اکنون در مسیر بررسی و تصویب قرار دارد.