گپ‌وگفت با کارآفرینی که ۱۲ نیروی معلول ذهنی و جسمی را شاغل کرد

مهرماه امسال بود که نمایندگان مجلس در جریان رسیدگی به لایحه برنامه هفتم توسعه برای ایجاد یا توسعه کارگاه‌های خُرد و کوچک تکالیف جدیدی برای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعیین کردند که تهیه برنامه کمّی سالانه به تفکیک سهمیه وزارتخانه‌های جهادکشاورزی و صنعت، معدن و تجارت، انتخاب نهاد‌های توسعه‌ای کسب‌وکار برخوردار از الگو (مدل)، تجربه و شبکه تسهیلگری و ایجاد مشوق‌های لازم برای توسعه و تقویت نهاد‌های پشتیبان این مشاغل مانند شرکت‌های فعال در توسعه بازار، تأمین نهاده و خدمات کسب‌‍وکار از جمله این تکالیف بود.

صنایع کوچک و متوسط از طریق چهار کانال کارآفرینی، نوآوری و تغییر فناوری، پویایی صنعت و در نهایت ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش درآمد بر اقتصاد کشور تأثیرگذارند.

صنایع کوچک و متوسط با صادرات قابل توجه خود، نقش محوری در توسعه اقتصادی کشور‌ها ایفا می‌کنند و رونق و گسترش صنایع کوچک و متوسط می‌تواند به توسعه صنعتی، توزیع عادلانه درآمد، اشتغالزایی و افزایش ارزش‌افزوده در کشور کمک کند.

توسعه صنایع کوچک و متوسط، رمز توسعه اقتصادی دهه آینده است بنابراین دولت‌ها با سیاست‌های حمایتی خود باید تعداد صنایع کوچک و متوسط را افزایش و با ایجاد فرصت‌های شغلی، درآمد در جامعه را افزایش دهند.

آمار جهانی نشان می‌دهد که کسب وکار‌های کوچک و متوسط بخش عمده‌ای از اقتصاد کشور‌ها را در اختیار خود دارند به طوریکه صنایع کوچک در آمریکا ۴۶ درصد تولید ناخالص داخلی بخش خصوصی غیرکشاورزی، ۹۷.۲ درصد کل بنگاه‌های واردکننده، ۵۴ درصد کل ارزش فروش در اقتصاد و ۶۴ درصد از کل شغل‌های جدید ایجادشده در بخش خصوصی در این کشور را در اختیار دارد.

بررسی نقش کسب‌وکار‌های کوچک در ژاپن نیز نشان‌دهنده نقش حیاتی این شرکت‌ها در افزایش رشد اقتصادی ژاپن، ارتقاء و پویایی آن است به طوریکه ۹۹.۲ درصد فعالیت‌های کسب‌وکار در قالب همین کسب‌وکار‌های کوچک است. در چین نیز این شرکت‌ها ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور، ۶۰ درصد حجم تولید، ۷ درصد نوآوری و ۹۰ درصد اشتغال را به خود اختصاص داده‌اند.

محمدرضا محمودی، جوان ۴۳ ساله‌ای است که در چاپخانه خود برای ۵۰ نفر شامل ۲۰ نفر مرد، ۳۰ نفر زن که ۱۲ نفر از آن‌ها دارای معلولیت ذهنی و جسمی هستند، اشتغال ایجاد کرده است.

کارگاه محمودی در حوزه مد و پوشاک، تابلو‌های HSE (تابلو و برچسب هشداردهنده و ایمنی) برای بیمارستان‌های بزرگ تهران، کارخانجات و سفارتخانه‌ها، لوازم‌التحریر، بازی‌های فکری، سالنامه، دفتر طراحی، براده آهن، سیبل تیراندازی، چسب سیریش و ... فعالیت می‌کند.

این کارگاه تاکنون موفقیت‌های بزرگی از جمله کسب رتبه نخست برند پیشرو در فروش آنلاین از بین ۸۳۰۰ برند معتبر ایرانی را در سال ۱۴۰۱ به دست آورده است.

امسال نیز مجوز انبار دریافت کالا از تأمین‌کننده را برای شهرستان ملایر به عنوان یازدهمین شهری که فروشگاه‌های اینترنتی در آن انبار دارند، دریافت کرده تا هزینه‌های جابه‌جایی و پست کالا به تهران برای تولیدکننده حذف شود. در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نیز در دو دوره نمایشگاه لوازم‌التحریر شرکت کرده و رتبه برتر را در بخش جذب مخاطب کسب کردند.

کارخانه‌های بزرگ بودجه‌ها را جذب کرده و به بنگاه‌های کوچک چیزی نمی‌رسد

محمودی می‌گوید: کارخانه‌های بزرگ بودجه‌ها را جذب کرده و به مشاغل خُرد و بنگاه‌های کوچک زودبازده چیزی نمی‌رسد، از طرفی این کارخانه‌ها جوانانی را به‌کار می‌گیرند که پس از مدتی فرسوده شده و نمی‌توانند بیرون از کارخانه به صورت مولد کار انجام دهند.

او تأکید می‌کند: باید نگاه خود را نسبت به اشتغال تغییر دهیم؛ خانم‌ها خودکفا شده و چرخ اقتصاد را بچرخانند. نباید به دنبال کارخانه و شغل‌های بزرگ باشیم چراکه بسیاری از کشور‌های پیشرفته، کارخانه‌ها را کوچک کردند و پس از اینکه هر یک از قطعات در یک کارگاه کوچک تولید شد، مونتاژ کرده و وسیله را تولید می‌کنند.

به گفته محمودی، دولت باید بر روی بنگاه‌ها و کارگاه‌های کوچک بیشتر سرمایه‌گذاری کند چراکه این کارگاه‌ها می‌توانند رشد کرده و به صادرات برسند، از طرفی هر چه بدنه دولت کوچک‌تر شود، به نفع خودش است چراکه یک اشتغال‌آفرین باید مالیات، بیمه پرسنل و عوارض پرداخت کند و همه این موارد برای دولت برد است.

گپ و گفت با کارآفرینی که ۱۲ نیروی معلول ذهنی و جسمی را شاغل کرد

محمودی که کار خود را از ۱۵ سال پیش آغاز کرده است، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: آن موقع یک کلیپ انگیزشی دیدم و یک جمله، جرقه‌ای در ذهنم ایجاد کرد؛ اگر می‌خواهی آدم موفق و ثروتمندی باشی، باید در خواب هم بتوانی پول دربیاوری.

او معتقد است که افراد اشتغال‌آفرین ریسک‌پذیرند، برای هر کاری دنبال راه‌حل می‌گردند، شکست می‌خوردند، اما خسته نمی‌شوند و آزمون و خطا و مطالعه می‌کنند.

این کارآفرین در پاسخ به این سوال که چرا معلولان در کارگاهش مشغول به‌کار هستند، می‌گوید: معلولان نیز عضوی از همین جامعه هستند همانطور که در بسیاری از کشور‌های دنیا از آن‌ها استفاده می‌شود البته در برخی موارد و برای معلولان جسمی و ذهنی بهره‌وری کاهش می‌یابد، اما به هر حال شدنی است.

او مطرح می‌کند: در ایران تعریف خاص و جامعی از یک فرد اشتغال‌آفرین وجود ندارد چراکه معیاری وجود ندارد و اشتغال‌آفرینی در کشور نامشخص است، بنابراین چیزی که هویت نداشته باشد، ارزشی ندارد.

به گفته محمودی، هر دولتی نیازمند کاهش هزینه‌های پرداخت حقوق کارکنان است و اگر یک دولت برای کارآفرینی هزینه کند، در اصل برای خودش کار انجام داده است؛ کاهش هزینه‌های دولت، کاهش تورم، افزایش امنیت اجتماعی (کاهش جرم و جنایت) و کاهش آسیب‌های اجتماعی (طلاق و اعتیاد) از موارد ضرورت اشتغال‌آفرینی است.

او ادامه می‌دهد: در جامعه امروزی کار می‌تواند بسیاری از مشکلات و معضلات جامعه را حل و برای فرد شاغل امنیت اجتماعی ایجاد کند و بدین ترتیب فرد شاغل دچار چالش‌های اختلالات روانی نمی‌شود.

دولت با برگزاری آموزش‌های ادواری نخبگان را پشت میز‌ها فریز می‌کند

محمودی با تأکید بر اینکه آزمون‌های ادواری اداری بزرگترین ضربه را به فرهنگ اشتغال می‌زنند، اظهار می‌کند: دولت با برگزاری این آزمون‌ها، نخبگان را جذب و پشت میز‌ها فریز می‌کند، از طرفی حمایت و نگهداری پرسنل نیز برای دولت هزینه زیادی دارد.

او با بیان اینکه اشتغال‌آفرینی باید جزو اولویت‌های یک جامعه باشد، ادامه می‌دهد: در جامعه ما اشتغال معیار خوبی ندارد و به هر کس تسهیلات بانکی اعطا شود آن فرد شاغل محسوب شده و جزو آمار اشتغال به حساب می‌آید و این باعث ایجاد آموزش خود درماندگی می‌شود.

به گفته محمودی، در جامعه ما به بُعد روانشناختی کار توجه نشده است؛ به عنوان مثال نام کارخانه به «خانه کار» تبدیل شود؛ نگاه مسئولان نسبت به موضوع اشتغال محدود و کوتاه است و نگاه جامعی به اشتغال نداشته و به جای جزئی پرداختن به مسأله، نگاه کلی دارند.

وقتی تولید رقابتی نباشد، پیشرفتی هم وجود ندارد

او مطرح می‌کند: برخی افراد سودجو و رانت‌طلب با منع واردات، ضربه بزرگ و مستقیمی به تولید زدند؛ ما باید بازار رقابتی ایجاد کنیم وگرنه انحصار به معنای مرگ خاموش است و وقتی تولید، رقابتی نباشد پیشرفتی هم وجود ندارد.

محمودی با بیان اینکه قبلاً صنعت، تولید بود، اما در حال حاضر فروش، صنعت است، می‌گوید: پایه تولید هر محصولی بسته‌بندی آن است؛ بسته‌بندی‌های خاص از خارج از کشور تأمین می‌شود و تولیدات کوچک به علت عدم دسترسی یا هزینه‌های بالا نمی‌توانند بسته‌بندی‌های مناسبی داشته باشند و با محصولات خارجی رقابت کنند.

او معتقد است که دولت باید ساختار خود را علمی کرده و در بحث‌های تخصصی نگاه متفاوت داشته باشد؛ باید بر روی واردات ماشین‌آلات و تکنولوژی سرمایه‌گذاری کند؛ به طور مثال بیش از ۹۵ درصد ماشین‌آلات مورد استفاده در چاپخانه‌های کشور عمری بیش از ۳۰ سال دارند.

گپ و گفت با کارآفرینی که ۱۲ نیروی معلول ذهنی و جسمی را شاغل کرد

شهرداری در پرداخت عوارض و صدور پروانه برای اشتغال‌آفرینان تفاوت قائل شود

این کارآفرین نگاه بیزینسی شهرداری نسبت به اشتغال‌آفرینان را یکی از معضلات این حوزه برمی‌شمرد و می‌گوید: ضروری است که شهرداری در زمینه پرداخت عوارض و صدور پروانه برای اشتغال‌آفرینان تفاوت قائل شود و از آن‌ها حمایت کند و اینکه هر اشتغال‌آفرینی که تعداد بیشتری نیرو دارد، باید هزینه‌های بیشتری پرداخت کند، اشتباه است.

محمودی تأکید می‌کند: بهتر است دستگاه‌های ذیربط درباره پیشنهادات یک کارآفرین ابتدا راستی‌آزمایی کرده و پس از آن یک نفر از آن دستگاه با هدف تسهیل امورات اداری به صورت ویژه با کارآفرین ارتباط مستقیم داشته باشد.

ایجاد بزرگترین چاپخانه غرب کشور به مساحت ۲۷۰۰ مترمربع در حوزه چاپ افست، پارچه، چرم و جعبه یکی از طرح‌هایی است که محمودی به دنبال اجرای آن است و زمین آن آماده شده و در مرحله دریافت مجوزهاست و در صورت اجرا برای ۱۵۰ نفر و ۶۰ معلول اشتغال ایجاد می‌کند.

او برگزاری کارگاه‌های آموزشی با موضوعات فروش و بازاریابی آنلاین، کارگاه آموزشی تولید جوراب، کیف و لباس زیر را یکی دیگر از طرح‌های در دست اجرا برمی‌شمرد و تأکید می‌کند: با اجرای این طرح هر کارگر یا کارآموز می‌تواند به صورت خودکفا و مستقل، مولد اشتغال شود.

محمودی خاطرنشان می‌کند: این طرح پس از اجرا ملایر را به یک پایلوت برگزاری کارگاه‌های آنلاین در غرب کشور تبدیل می‌کند که البته نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت‌های خدماتی لازم با حمایت مسئولان است.