خبرگزاری علم و فناوری آنا- نادیا عابد؛ ترس و نگرانی در وجودشان ریشه دوانده است، با دلهره و انگیزه کم در کلاس‌های درس حاضر می‌شوند، دلشوره دارند نکند رنگ آینده ما سیاه باشد، نکند خانه نشین شویم؟ دانشگاه به دانشگاه پای درد و دل‌های دانشجویان می‌نشینم دولتی و آزاد هم ندارد، موضوعی که در رویاهایشان هرروز نقش کمرنگ به خود می‌گیرد بحث اشتغال است.

 برخی هایشان می‌گویند رتبه برتر‌های کنکور بوده اند و در رشته‌های عالی در دانشگاه‌های معین کشور قبول شده اند و در ابتدا هم خودشان و هم خانواده هایشان کلی خوشحالی می‌کردند، اما هم اکنون به دنبال راه فرار از چالش‌های مملکت هستند، برخی‌ها سخت در تلاش برای کسب معدل بالا و در نهایت بورسیه! و بعضی‌های دیگر در حال جمع کردن پول فراوان برای فرار از شرایط نامساعد اقتصادی ایران!

اشتغال؛ مهم‌ترین بحث آموزش عالی کشور! موضوعی که نیازمند تدوین سیاست‌های جدی است، اگر محقق نشود باید قید سرمایه‌های انسانی را زده و روز به روز شاهد هدررفت استعداد‌های ایران و بکارگیری آنها در دستگاه‌های اجرایی سایر کشور‌ها بود.

دروس عملی آنطور که باید و شاید در کتب درسی جای نگرفته است، آزمایشگاه‌ها فرسوده هستند، بودجه؛ مهم‌ترین قسمت کار تحقیقاتی و پژوهش اندک است! چگونه باید با وجود چنین مشکلاتی انتظار حل دغدغه اشتغال را داشته باشیم؟ 

نیاز به اشتغال به قدری بالاست که تلاش دو چندان وزارتخانه‌ها هم جوابگو نیست!

محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم به خبرنگار آنا می‌گوید: اشتغال بحث اصلی و روز وزارت علوم است، برای این کار تصمیم گرفته ایم تا سرفصل دروس را بازنگری کنیم، آنقدر نیاز به اشتعال در کشور ما بالاست که هر چه وزارتخانه‌ها تلاش کنند باز هم کم است. همه در جورچین آموزش عالی و مهارتی می‌توانیم جایگاه خاص خود را داشته باشیم. اول اینکه ما راهی جز این نداریم که خودمان را بنا به تغییرات اقلیم آموزش جهانی تغییر دهیم.

مدرک؛ مبنای حضور و گذران تحصیل

نیکی صلواتی پژوهشگر برتر کشوری و دانشجویان دکتری مدیریت دانشگاه علامه طباطبائی می‌گوید که بسیاری از مطالب درسی از طریق دانشجویان به صورت بی انگیزه دنبال می‌شود و مشاهده می‌کنیم که مبنای حضور و گذران تحصیل، بر اساس اخد مدرک تحصیلی است. در حالی که اگر سیستم دانشگاهی نیاز‌های دانشجویان را شناسایی کند و مفاهیمی ارائه دهد که متناسب با نیاز‌های ایشان است، مسلما دانشجویی که بداند این مطالب برای کار و آینده‌ی وی مناسب است، با انگیزه بیشتری به دنبال یادگیری خواهد رفت؛ اما ارائه محتوا‌های عمومی باعث شده دانشجویان انگیزه کافی برای مطالعه محتوا‌های درسی و علمی دانشگاهی نداشته باشند و صرفا برای کسب مدرک مسیر دانشگاهی را طی کنند؛ بنابراین محتوای دروس دانشگاهی باید متناسب با روحیات نسل زد تغییر کند.

 در حال حاضر ما شرایطی را درک می‌کنیم که با سرعت در حال تغییر است، ما راهی جز این نداریم که با تغییرات گسترده در شیوه‌های آموزش خود را با شغل‌های آینده تطبیق دهیم و منعطف باشیم. راهی جز این نداریم که آموزش‌های جدید را در حد توان بومی کرده و خود را با آن وقف بدهیم والا از اثر گذاری طرد می‌شویم. باید سرفصل‌های دروس براساس آموزش مهارتی تغییر کند، راهی نداریم جز اینکه اشتغال پذیری فارغ التحصیلان را بالا ببریم. 

مهارت محوری؛ شرطی برای کاهش بیکاری

این روز‌ها در همه بخش‌های آموزش عالی کشور، صحبت از بازنگری سرفصل و محتوای کتب دانشگاهی منطبق با آمار اشتغال است؛ به اینصورت که مهارت محور کردن دروس یکی از شروط لازم برای کاهش آمار بیکاری است، اما فقط حرف کافی نیست، حالا کار به جایی رسیده است که باید ببینیم وزارت علوم به عنوان نهاد عالی کشور کدام اقدامات را به مرحله اجرایی سازی رسانده است؟ 

حذف ۱۰۰۰ رشته کم متقاضی از دفترچه گنکور

حذف ۱۰۰۰ رشته کم متقاضی و کم استقبال از دفترچه کنکور در مقطع کارشناسی یکی از برنامه‌ها در راستای ایجاد اشتغال برای مخاطبان است که در مهر ۱۴۰۲ عملی سازی شده است و به گفته وزیر علوم پیوست اشتغال شرط ایجاد رشته جدید است. 

تعریف آینده نگری در سیستم آموزش کشور 

زهرا ناظم بکائی، رئیس دانشگاه الزهرا درباره ارتباط محتوای دروس با بحث اشتغال دانشجویان و فارغ التحصیلان می‌گوید که چندین مسئله در مواجهه با اشتغال وجود دارد، اولین موضوع انجام نیازسنجی است و دومین مسئله در فرایند اشتغال سازی هدایت بستر‌های دانشجویی به سمت آینده نگری است که باید شاخص‌های اصلی در مسیر آینده انتخاب رشته دانش آموزان و دانشجویان در سازمان سنجش و سیستم کشور تعریف شود.

وی افزود: پس از مراحل مذکور، هماهنگی محتواس دروس متناسب با اشتغال قسمتی از کار است و مسئله مهم بازنگری رشته هاست که باید در داخل رشته‌ها دروس مورد نیاز علم روز که از آن به عنوان دروس مهارتی یاد می‌شود، حتما در کنار دروس تئوری جهت آشنایی با مهارت و فن به دانشجویان آموزش داده شود تا کمک کننده اشتغال و افزایش بازدهی تحصیلات باشد. 

همخوانی بازنگری محتوای دروس با آینده اشتغال 

بازنگری محتوای دروسی که در داخل دانشگاه‌ها انجام می‌شود باید حتما با آینده اشتغال هر رشته همخوانی و هماهنگی داشته باشد و این موضوع یک لازمه است. بازتعریف در سرفصل دروس و محتوای هر کدام از رشته‌های تحصیلی به منظور حل بیکاری است تا دانشجویان در مقاطع تحصیلات عالی‌تر مشکل اشتغال نداشته باشند. 

۴۲ درصد از بیکاران کشور فارغ التحصیل دانشگاه‌ها هستند 

خبر خوشحال کننده این است که مهر ۱۴۰۲ حدود ۱۰۰۰ دانشجو در صنعت سایپا جذب شده اند و وزارت علوم قصد دارد با همکاری سایر وزارت خانه‌های کشور این آمار ارتقا دهد تا نه تنها بیکاری کاهش یابد، بلکه زنجیره صنعت و دانشگاه به منظور بهبود اشتغال تقویت شود. اما داستان به جایی رسیده است که به گفته سخنان اخیر وزیر کار، هم اکنون ۴۲ درصد از بیکاران جامعه فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند؛ این بدین معناست که وضعیت اشتغال هنوز خوشایند نیست و شاید دهه‌ها طول بکشد تا به نقطه مطلوبی که مورد انتظار جامعه ایرانی است، برسیم.

غفلت مسئولان در بحث اشتغال زایی فارغ التحصیلان

فرزندان این مرز و بوم با هزاران امید درس می‌خوانند تا با هدف کسب درآمد و ساخت ایرانی آباد راهی دانشگاه‌ها شوند، اما مسئولان کشوری هنوز نتوانسته اند انتظار این جوانان را برآورده کرده و شرایط کاری امن متناسب با رشته تحصیلی را پدید آوردند.

 به نظر می‌رسد که اگر وضعیت همچنان ادامه یابد نه تنها مشکل اشتغال حل نمی‌شود، بلکه شاهد مهاجرت موج عظیمی از نخبگان ایرانی خواهیم شد و باید منتظر عقب ماندگی کشور از رشد و پیشرفت علمی باشیم.

برنامه‌های درسی متناسب با تکنولوژی روز امری حیاتی است 

در یک جمع بندی می‌توان گفت که درک نیاز‌های روز دانشجویان و نسل‌های مختلف در تهیه محتوا‌های آموزشی تاثیرگذار است و تطابق برنامه‌های درسی متناسب با تکنولوژی روز امری حیاتی است؛ چرا که منجر به افزایش انگیزه دانشجویان و دانش پذیران برای ادامه تحصیل و کسب علم خواهد شد.

خبرگزای آنا- نادیاعابد