کمبود پزشک و پرستار در کشور؟

مهر سال گذشته، عوض حیدرپور، متخصص بیهوشی و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرآنلاین از مهاجرت سالانه ۱۰ هزار کادر پزشکی از کشور خبر داده بود؛ «برای پزشکان پیامک ارسال می‌شود که اگر ۵۵ سال به بالا نداشته باشید به‌راحتی در آلمان پذیرش می‌شوید، پزشکی که ۵۵ سال سن داشته باشد تقریبا ۲۰ سال تجربه کار دارد، آن‌وقت با مهاجرت آن‌ها یک تجربه این‌چنینی به‌راحتی گیر کشور‌های دیگر می‌آید».

او عدد‌ها و رقم‌های مهاجرت این قشر را وحشتناک خوانده بود: «هر هفته که سراغ یکی از همکاران را می‌گیریم باخبر می‌شویم مهاجرت کرده است، سالی ۱۰ هزار نفر از مجموعه کادر پزشکی (پزشک، پرستار، ماما) از کشور مهاجرت می‌کنند».

مشکلات و معضلات جامعه پرستاری هم کم نیست. چند روز پیش خبر استعفای جمعی پرستاران در چالوس منتشر شد و البته حواشی بسیاری هم به همراه داشت. خبر این بود که ۲۲ پرستار بیمارستان تخصصی طالقانی چالوس در کمتر از سه ماه استعفا داده‌اند.

البته مدیر شبکه بهداشت و درمان چالوس این موضوع را تکذیب کرد و گفت اینکه در فضای مجازی اعلام شده است ۲۰ پرستار بیمارستان آیت‌الله طالقانی به دلیل مشکلاتی که در سیستم بهداشت و درمان وجود دارد استعفا داده‌ان، به هیچ وجه صحت ندارد. البته او گفته بود که منکر مشکلات در بیمارستان از جمله کمبود نیرو و امکانات نیست، اما این مشکل کل کشور است و بخش عمده مشکلات در بیمارستان چالوس به علت طلبی است که از شرکت‌های بیمه وجود دارد و این موجب شده است امکانات درخور شأن بیمارستان

نباشد.

با این حال محمدجواد قربانپور، یکی از پرستاران باسابقه بخش اورژانس بیمارستان طالقانی چالوس، از مشکلات موجود در این بیمارستان توضیحاتی به ایرنا داده است: «در گذشته وقتی بیمار می‌خواست بستری شود به بیمار بسته‌ای داده می‌شد که درون آن ملافه هم بود، اما الان به بیمار می‌گوییم که قبل از بستری ملافه را تهیه کند و با خود بیاورد و حال مابقی وسایل مثل سرم بماند که شدیدا کمبود وجود دارد. سختی‌های زمان کرونا را پشت سر گذاشتیم و وزارت بهداشت بار‌ها وعده جبران برای پرستاران را داد، اما دریغ از عمل به همه این وعده‌ها و تنها ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان به حساب پرستاران

واریز شد». او گفته بود: «پرستاری را می‌شناسم با وجود اینکه مدت زمان خیلی کوتاهی آمده است، اما استخدام شده و امثال من با این‌همه سابقه همچنان شرکتی یا قراردادی هستند. کارانه ما پنج سال قبل حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان بود و در حال حاضر بعد از گذشت این چند سال هنوز همان مبلغ است. حقوقی که با این‌همه سابقه داده می‌شود ۱۳ میلیون است که تا به دست ما برسد تنها ۱۰ میلیون می‌شود؛ نمی‌توان خرج زندگی را تأمین کرد، اما پزشکان چندین برابر ما پرستاران حقوق دارند، در حالی که بخش اعظم کار درمان بر عهده پرستاران است که شب و روز ایستاده‌اند. برای تأمین هزینه‌های زندگی اگر برای جابه‌جایی مسافر وقت می‌گذاشتم مقرون‌به‌صرفه بود و درآمدش چندین برابر پرستاری بود، گاهی با فرزندم جرئت اینکه به فروشگاهی بروم، ندارم، چون طی چند سال اخیر برای تأمین زندگی ناچار به گرفتن چند فقره وام شده‌ام و حقوق دریافتی همان چند روز اول تمام می‌شود».

کمبود پرستار

علاوه بر استعفا، مهاجرت پرستاران یکی دیگر از نگرانی‌های حوزه بهداشت و درمان کشور است. تابسـتان ۱۴۰۱ رصدخانه مهاجرت طی یک مطالعه پیمایشـی نرخ مهاجـرت و عوامـل مؤثـر بر فعالیـت نیـروی انسـانی حـوزه سـلامت را بررسی کرد. بر اساس این مطالعه بیش از ۵۰ درصد از شرکت‌کنندگان درباره عوامل مهاجرت در حوزه سلامت، معتقد بودند بی‌ثباتی اقتصادی و اجتماعی در ایران، وجود فساد نهادینه‌شده در کشور و شیوه حکمرانی مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر مهاجرت است. حدود ۵۰ درصد از شرکت‌کنندگان دانشجو و شاغل در بخش‌های سلامت این تحقیق هم معتقدند که خارج از ایران کیفیت زندگی بهتری در انتظار آنهاست و فقط دو درصد برای پیوستن به خانواده و آشنایان قصد خروج از کشور را

دارند.

چندی پیش، محمد شریفی‌مقدم، دبیر کل خانه پرستار هم در گفتگو با «شرق» از کمبود پرستار در کشور خبر داده بود: «در ایران با کمبود پرستار مواجه هستیم. در دنیا یک نرمی برای پرستاری وجود دارد. مثلا در اروپا به ازای هر هزار نفر، ۱۰ پرستار وجود دارد. در بعضی جا‌ها این تعداد به ۱۲ نفر هم می‌رسد و بعضی جا‌ها نیز هشت تا ۹ پرستار در ازای هزار نفر موجود هستند. متوسط این رقم شش تا هفت پرستار است. سازمان بهداشت جهانی حداقل این رقم را سه نفر اعلام کرده

است. یعنی اگر به ازای هر هزار نفر کمتر از سه پرستار وجود داشته باشد، مردم دچار خسارت می‌شوند و مرگ‌ومیر بالا می‌رود. یعنی تعداد پرستار با میزان مرگ‌ومیر ارتباط مستقیمی دارد. در کشور ما این رقم ۱.۶ تا ۱.۷ پرستار به ازای هر هزار نفر جمعیت است. یعنی تعداد پرستاران در ایران نصف حداقل استاندارد جهانی است؛ بنابراین مردم هم نصف خدماتی را که باید دریافت کنند، نمی‌گیرند». او گفته بود که پرستاران موجود، انگیزه‌ای برای ادامه کار ندارند: «در دنیا پرستاران جزء قشری هستند که بالاترین حقوق‌ها را می‌گیرند؛ چراکه این شغل سخت، پرخطر، پرمسئولیت و پراسترس است. برای همین دولت‌های مختلف در دنیا نگاه ویژه‌ای به این شغل دارند تا به طرق مختلف بتوانند از سختی این شغل کم کنند. انگیزاننده‌های مالی و حقوق یکی از همین شیوه‌هاست. مثلا پرستاران در اروپا حدود سه تا چهار هزار یورو حقوق می‌گیرند، یا در آمریکا به طور متوسط حدود پنج هزار دلار دریافتی دارند. در عین حال تعداد پرستاران هم به‌قاعده است و فشار روی آن‌ها به نسبت کشور ما کمتر است».