«دختران نقش‌آفرین» تمرین زندگی اجتماعی مبتنی بر هویت دخترانه است

روند برنامه‌های حوزه بانوان در دانشگاه آزاد رو به رشد بوده است و در یکی از تازه‌ترین اقدامات، رویداد «دختران نقش‌آفرین» را کلید زده‌اید. از دلایل طراحی این رویداد آغاز کنیم.
در سه سال گذشته، حوزه زنان و خانواده دانشگاه، در سه سطح دانشجویی، اساتید و کارمندان فعالیت‌های خود را اجرایی کرده است. طبیعتاً نیاز‌ها، برنامه‌ها و اولویت‌های آن‌ها در این سه سطح متفاوت است و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های ما نیز به‌تبع متفاوت است. سعی شده که دختران در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های حاضر مورد غفلت قرار نگیرند. نقش دختران در فضای تحولی جدید دانشگاه یعنی ایجاد یک اجتماع فرهنگی تربیتی مؤثر و اثرگذار است و فضای تربیتی دانشگاه روی دختران اثر می‌گذارد و آن‌ها را آماده حضور صحیح و درست در عرصه جامعه و همچنین خانواده در آینده می‌کند؛ بنابراین برنامه‌های متنوعی برای آن‌ها تدارک دیده شده؛ از برنامه‌های مقطعی و مناسبتی گرفته تا سیاست‌گذاری‌هایی که در دست اجراست. مانند ایجاد فضا‌های دخترانه که یکی از اقدامات سند تحول و تعالی است. این فضا‌های دخترانه یکی از کار‌هایی است که طی این سه ساله امور زنان و خانواده پیگیری کرده و در بسیاری از واحد‌ها به ثمر رسیده است. با ایجاد آن‌ها، دختران در اوقات فراغت دانشگاهی خود می‌توانند علاوه بر استراحت از برنامه‌های متنوعی که برای آن‌ها تدارک دیده می‌شود، بهره ببرند.
یکی دیگر از کار‌هایی که توسط نماینده‌های ما در واحد‌ها در حوزه دختران انجام شده است، ایجاد شبکه دخترانه بوده که در کنار فعالیت‌های فرهنگی به فعالیت‌های علمی، تفریحی و هنری می‌پردازند و در واقع یک شبکه ارتباطی، انسانی و منسجم است که پیوند دختران با یکدیگر روز به روز تکمیل‌تر می‌شود و کار کردن به در یک محیط جمعی را یاد می‌گیرند و بسیاری از برنامه‌ها را رقم می‌زنند. برای مثال برنامه‌های روز دختری که در حال حاضر در بسیاری از واحد‌ها برگزار می‌شود با کمک شبکه دختران دانشجو برنامه‌ریزی شده است. علاوه بر آن هسته فکری حوزه زنان و خانواده پیرامون شبکه‌سازی برنامه‌هایی دارد که قابل تامل است و با استفاده از اساتید دغدغه‌مند حوزه جوانان و به‌خصوص دختران می‌توان آن را در واحد‌ها اجرایی کرد و شبکه‌های دخترانه‌ای که با محوریت هدایت در مسیر هویت دخترانه شکل گرفتند را تقویت کرده و آن‌ها را گسترش دهیم.

رویداد «دختران نقش‌آفرین» چه سهمی در این شبکه‌سازی خواهد داشت؟
در راستای تقویت شبکه دخترانه رویدادی را در سطح استان‌ها رقم زدیم که هر استان دختران منتخب خود را معرفی کند. مبنای ارزیابی دختران منتخب نیز براساس آن چیزی است که استان صلاح می‌داند. به ویژه دخترانی که دارای دغدغه اجتماعی، علاقه و انگیزه هستند. قرار است در عرصه‌های مختلف رویدادی را طی دو یا سه روز برگزار کنیم. طبق دستورالعمل این رویداد قرار است، برنامه‌های متنوعی شامل کارگاه‌های معرفتی، هنری، مهارتی و موضوعات روز برگزار شود در کنار آن تفریح، تماشای فیلم و بازدید از مکان‌ها نیز برگزار خواهد شد. هدف ما از برگزاری این رویداد این بود که دختران در کنار یکدیگر کار گروهی و جمعی را یاد بگیرند، هم تعهد و تعلق اجتماعی را در دختران ارتقا دهیم که امروزه یکی از معضلات ما، کاهش تعلق اجتماعی در افراد بوده که یکی از مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی است. در واقع با تجربه زندگی در کنار یکدیگر علاوه بر آموزش دیدن، کار و مهارت یاد بگیرند و در کنار یکدیگر بودن برای حل مسائل مرتبط با حوزه خود تمرین کنند.

روند اجرایی این رویداد را توضیح دهید.
مرکز امور زنان و خانواده از ترم گذشته برنامه‌ریزی آن را شروع کرد. در گام اول دستورالعمل این رویداد به تأیید ریاست دانشگاه رسید و ابلاغ شد. این رویداد در تمام استان‌ها برگزار می‌شود و از آن جایی که تأکید داشتیم این رویداد حتماً در این ترم برگزار شود، استان‌ها این رویداد را در اردیبهشت و خردادماه مصادف با ایام روز دختر و میلاد حضرت معصومه و اعیاد بعد از آن برنامه‌ریزی کردند. این رویداد اولین گام ماست و در نظر داریم که این برنامه ادامه‌دار باشد. در واقع به صورتی نباشد که این رویداد صرفاً در یک استان برگزار و به اتمام برسد. برنامه‌ریزی ما به این صورت است که در ترم یک رویداد برگزار کنیم و سپس منتخبان دختران را به یک رویداد کشوری دعوت کنیم. هدف از برگزاری این رویداد‌ها این است که با ارتقای خودباوری و عزت نفس، دخترانی قوی پرورش دهیم تا جهت‌گیری درست در مسیر هویت آن‌ها اتفاق افتد و افراد اثرگذار و نقش‌آفرین در عرصه دانشگاه و بعد از آن در عرصه جامعه باشند. علاوه بر آن از الان با نقش مهم خود در خانواده به عنوان مادران آینده آشنا شوند. همچنین با ایجاد فضایی مناسب و منطبق بر الگوی صحیح از زنان بتوانند نقش‌های مختلف را به خوبی ایفا کنند و با اطمینان و اعتقاد به آن این فضای رشد اتفاق بیفتد. در فرایند این رویداد بر استفاده از ظرفیت‌های داخلی تأکید داشتیم؛ چرا‌که بسیاری از افراد دغدغه‌مند حوزه جوانان و خانواده به خصوص حوزه دختران را در استان‌ها داریم و دانشگاه می‌تواند با همکاری این بخش‌ها برنامه‌های خوبی را برای دانشجویان دختر مانند همین رویداد رقم بزند.

روند ثبت‌نام شرکت در این رویداد به چه صورت است و مخاطب آن چه کسانی هستند؟
برخی از دانشجویان به دلایلی با برنامه‌های متعددی که در دانشگاه برگزار می‌شود آشنا نیستند یا به سمت برنامه‌ها جذب نمی‌شوند؛ بنابراین برای این رویداد دانشجویانی که در بخش‌های دیگر دانشگاه عضویت ندارند را اولویت قرار دادیم تا بتوانیم تمام دانشجویان را پوشش دهیم. البته اولویت با دانشجویان ورودی جدید خواهد بود. هر استان نیز طراحی پوستر و فراخوان ثبت‌نام منحصر به خود را داشته است.
با توجه به اینکه این رویداد هدفمند است و به اصطلاح مانند یک اردوی تفریحی نیست، دوست داریم دختران انگیزه و دغدغه ورود به آن را داشته باشند. برای ما کیفیت مهم‌تر از کمیت است. به همین دلیل این فرایند در تمام استان‌ها اجرایی شده است؛ بنابراین دست استان‌ها در اجرای جزئیات رویداد‌ها باز گذاشته شده است؟
به عنوان دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های راهبردی کلان را اعلام و ابلاغ می‌کنیم. در این حوزه معتقد به رشد افراد هستیم و صرفاً به دنبال برگزاری برنامه نیستیم. در واقع نمی‌خواهیم تنها گزارشی از برگزاری کمیت رویداد‌ها دهیم بلکه به دنبال رشد افراد هستیم. این رشد به ویژه از نظر فکری و تمرینی برای رقم زدن اتفاقات بزرگ محدود به دانشجویان نمی‌شود و درواقع رشد اساتید و کارکنانی که با ما همراه هستند را نیز شامل می‌شود. به همین دلیل فرایند برگزاری این رویداد شامل طراحی پوستر، نوع ثبت‌نام، محیط برگزاری و انتخاب اساتید به استان‌ها سپرده شده است. همچنین گفته شد از اساتید مطرحی که بتوانند با دانشجویان ارتباط برقرار کرده و درواقع به بهترین نحو معلمی کنند در این رویداد استفاده شود. علاوه بر آن تأکید شده که در کنار کارگاه‌ها حتماً برنامه‌های تفریحی و هنری تدارک دیده شود. معتقدیم هدف ما در سازمان و در بخش کلان برای اجرای این برنامه‌ها رشد ظرفیت‌های انسانی دانشگاه است. به همین خاطر این جزئیات را به خلاقیت امور زنان و خانواده خود استان‌ها سپردیم. به اصطلاح دست استان‌ها را برای رایزنی‌ها درباره مکان و انتخاب اساتید را باز گذاشتیم، چون دوست داریم در انتها هم شبکه‌ای از دانشجویان دختری داشته باشیم که از گذشته علاقه‌مندتر، دغدغه‌مندتر و متعهدتر نسبت به دانشگاه و جامعه باشند و هم امور زنان و خانواده و شبکه استادی رشد یافته‌تر و بالنده‌تری داشته باشیم.
البته موضوع کارگاه‌ها را یکسان قرار دادیم و کلیاتی برای ما دارای اهمیت بوده مانند اینکه چه افرادی در اولویت قرار دارند که در طرح‌نامه اصلی به آن‌ها اشاره کردیم. چهارچوب‌های برگزاری رویداد مشخص است. از وقتی که در زمستان این دستورالعمل ابلاغ شد، مسئول امور زنان و خانواده در هر استان با همفکری رابطان امور زنان و خانواده در واحد‌ها، ریاست استان، مجموعه معاونان و هسته فکری اساتید خانم شروع به برنامه‌ریزی کردند. همزمان با این موضوع در سازمان نیز کمیته «رویداد دختران نقش‌آفرین» را تشکیل دادیم. این کمیته با ارتباط با دوستان در استان‌ها به صورت مرتب برگزار و برنامه‌های اجرایی آن بررسی می‌شد. معتقدم یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های این رویداد همین همفکری‌ها، کار‌های گروهی، تامل‌ها و تلاش برای نوآوری در حوزه دختران بود که با برگزاری رویداد دختران نقش‌آفرین تا اینجا رقم خورده و امیدواریم که از این به بعد نیز تداوم داشته باشد. اولین رویداد در خمین برنامه‌ریزی شده بود که برگزار شد. امیدواریم در نتیجه آن علاوه بر رضایتمندی دانشجویان دختر، توجه به حوزه دختران دانشجو را افزایش دهیم، زیرا بیشتر برنامه‌های دانشگاهی عمومی است. درست است که نمی‌خواهیم دختران را از پسران جدا کنیم، اما دختران دارای اولویت‌هایی هستند که برای ما مهم است و به آن‌ها می‌پردازیم.

به نظر شما مهم‌ترین دستاورد این دوره چیست؟
این رویداد تمرینی برای زندگی اجتماعی متعهدانه مبتنی بر هویت دخترانه است؛ در دنیایی که تنهایی و فردگرایی تبلیغ می‌شود و تعهد اجتماعی کمرنگ شده و هویت دختران مورد هجمه است. برای ما هم هویت دختران و هم تعهد اجتماعی مهم است. امروزه در دنیا در فضایی قرار داریم که فرد تنها خودش را مهم می‌دانند و تعلق و تعهدش نسبت به جامعه را مورد خدشه قرار می‌دهند و هجمه بعدی نیز بحث هویت دخترانه است. این رویداد را به خاطر‌شأن، کرامت و انسانیتی که ما برای افراد به ویژه دختران قائل هستیم و نقش و اثرگذاری‌های مهم آن‌ها در جامعه، رقم زدیم و امیدواریم که گامی رو به جلو باشد.

مرحله منتخب ملی به چه صورت برنامه‌ریزی شده است؟ جزئیات رویداد ملی را شرح دهید؟
برنامه کلی رویداد ملی انجام و اهداف آن در قالب یک همایش دخترانه ملی مشخص است. البته ابعاد معرفتی و مهارتی آن گسترده‌تر خواهد شد. استان براساس آن اهدافی که در رویداد داشته، منتخبان را معرفی می‌کند، اما ما نیز روی آن طبق تعامل و اقتباس با استان‌ها روی این فرایند نظارت می‌کنیم. این رویداد برای ما یک رویداد مهم در کشور است. البته در مرحله اول برگزاری این رویداد در استان‌ها برای ما دارای اهمیت است و پس از آن به فکر مرحله کشوری هستیم. اما در نهایت منتخبان نو ورود، علاقه‌مند و دغدغه‌مند در حوزه زنان و خانواده به رویداد ملی راه پیدا می‌کنند.