تابستان؛ فرصتی برای بازسازی روانی و اجتماعی دانش‌آموزان

به گزارش بازارکار از ایمنا، ایام تابستان برای کودکان و نوجوانان تنها تعطیلی مدرسه نیست، بلکه فرصتی برای تجربه ابعاد مغفول‌مانده زندگی به شمار می‌رود و این ایام می‌تواند بستری برای رشد روانی، اجتماعی، معنوی و هیجانی باشد و داشتن نگاه تربیتی به تابستان، آن را به مرحله‌ای از تکامل شخصیت تبدیل می‌کند.

فشردگی برنامه‌های تحصیلی در طول سال، اغلب موجب ایجاد فاصله میان اعضای خانواده می‌شود و تابستان با کاهش فشارهای درسی، فرصتی برای بازسازی این پیوندها فراهم می‌کند و تعاملات خانوادگی در این دوره می‌توانند نقش مهمی در تقویت احساس امنیت، همدلی و انسجام روانی فرزندان ایفا کنند.

سال تحصیلی به طور معمول با نشستن‌های طولانی، فعالیت‌های ذهنی و محدودیت‌های زمانی همراه است که منجر به کم‌تحرکی و کاهش ارتباطات اجتماعی می‌شود و فصل تابستان زمان مناسبی برای جبران این خلأها است و فعالیت‌های بدنی، بازی‌های گروهی و تعامل با دوستان می‌تواند به بهبود سلامت جسمی و اجتماعی کودکان کمک کند.

برای بهره‌برداری مؤثر از اوقات فراغت، برنامه‌ریزی باید متناسب با نیازهای روانی، جسمی و شناختی کودکان باشد و اردوهای آموزشی، کارگاه‌های خلاقیت، ورزش‌های گروهی و تجربه‌های فرهنگی می‌توانند به شکوفایی استعدادها و تقویت مهارت‌های زندگی کمک و از یکنواختی و دل‌زدگی جلوگیری کنند.

ایام تابستان فرصتی مناسب برای رشد دانش‌آموزان است / جبران فشردگی و خستگی سال تحصیلی با داشتن اوقات فراغت مناسب در تابستان

مهرداد دشتی، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه ایام تابستان که به عنوان اوقات فراغت دانش‌آموزان محسوب می‌شود، فرصتی مناسب برای رشد کودکان و نوجوانان در ابعاد مختلف است، اظهار کرد: این رشد می‌تواند از جنبه‌های مختلف از جمله جسمانی، عاطفی، معنوی، اجتماعی و هیجانی باشد.

وی با بیان اینکه اوقات فراغت فرصتی برای فرزندان و خانواده‌های آنها فراهم می‌کند که فشردگی و استرس ایجاد شده در طول سال تحصیلی که باعث کاهش تعامل میان اعضای خانواده می‌شود را بهبود بخشند، افزود: ممکن است فرزندان در طول سال تحصیلی دچار کم‌تحرکی و فقر حرکتی شوند و ارتباط آنها با دوستان و دیگر اعضای خانواده کمتر شود و تابستان فرصت مناسبی برای جبران این موضوعات است.

روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه فرزندان و خانواده‌ها می‌توانند نبود تعادل در طول دوران سال تحصیل را طی سه ماه تابستان جبران کنند، تصریح کرد: استفاده صحیح از اوقات فراغت فراهم شده در طول سه ماه تابستان می‌تواند فرصتی برای تقویت فرایند رشد ذهنی، عاطفی و اجتماعی کودکان و نوجوانان باشد.

ادامه روال سال تحصیلی در طول تابستان منجر به فرسودگی فرزندان می‌شود / ضرورت پرداختن به تفریح‌هایی که به شکوفایی کودکان و نوجوانان کمک می‌کند

دشتی با بیان اینکه بسیار مهم است که اوقات فراغت را به عنوان فرصتی برای شکوفایی و تجربه ابعاد دیگر زندگی روزمره در نظر بگیریم، ادامه داد: اوقات فراغت نباید زمانی باشد که والدین فشار بیشتری به فرزندان وارد کنند و فرسودگی بیشتری برای آنها ایجاد شود و در صورتی که روال عادی سال تحصیلی مانند زمان خواب و بیداری فرزندان در تابستان نیز ادامه داشته باشد، فرزندان دچار فرسودگی می‌شوند.

وی با بیان اینکه فرسودگی، افت خلق، ایجاد خستگی و آغاز سال تحصیلی با خستگی، از جمله مواردی است که در صورت ادامه‌دار شدن روال سال تحصیلی در طول تابستان متوجه کودکان و نوجوانان می‌شود، گفت: در واقع برنامه‌ریزی تابستان و اوقات فراغت کودکان و نوجوانان باید متفاوت‌تر از برنامه روزانه آنها در طول سال تحصیلی باشد.

روانشناس و مشاور خانواده با اشاره به اینکه توصیه می‌شود کودکان و نوجوانان از فعالیت‌هایی که در طول سال تحصیلی انجام می‌دهند، در ایام تابستان فاصله بگیرند، اضافه کرد: پرداختن به تفریح‌هایی که به شکوفایی کودکان و نوجوانان کمک می‌کند و نیازهای متفاوت آنها را برطرف می‌کند، می‌تواند برنامه‌ریزی صحیحی را برای اوقات فراغت دانش‌آموزان رقم بزند.

ادامه دادن روال سال تحصیلی در تابستان مانند ساعات خواب و بیداری یا فشارهای آموزشی، می‌تواند منجر به فرسودگی روانی کودکان شود، در واقع ایام تابستان باید با تغییراتی در سبک زندگی همراه باشد تا احساس آزادی، آرامش و تجربه‌های جدید برای فرزندان فراهم شود و این تغییرات به بازسازی انرژی ذهنی و عاطفی آنها کمک می‌کند.

والدین نقش کلیدی در شکل‌دهی تجربه‌های تابستانی فرزندان دارند و به جای تحمیل برنامه‌های سنگین یا بی‌هدف، باید با شناخت علایق و نیازهای فرزندان، مسیرهایی برای رشد و لذت فراهم کنند و گفت‌وگو با فرزندان درباره خواسته‌های آنها و مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها، حس استقلال و مسئولیت‌پذیری را در آنها تقویت می‌کند.

یکی از توصیه‌های مهم روان‌شناسان، فاصله گرفتن کودکان از فعالیت‌های تکراری سال تحصیلی در تابستان است و این فاصله‌گیری نه‌تنها موجب تجدید انرژی روانی می‌شود، بلکه امکان تجربه فعالیت‌هایی را فراهم می‌کند که در طول سال کمتر در دسترس بوده است و این تنوع تجربه‌ها به رشد انعطاف‌پذیری ذهنی کمک خواهد کرد.

اوقات فراغت تابستانی می‌تواند مکملی برای آموزش رسمی باشد، نه جایگزین آن و تجربه‌های عملی، مواجهه با چالش‌ها، یادگیری مهارت‌های جدید و تعاملات اجتماعی، همگی در قالب فعالیت‌های تابستانی قابل تحقق است و این نوع تربیت غیررسمی، زمینه‌ساز رشد متوازن شخصیت کودک و آماده‌سازی او برای سال تحصیلی آینده است.

∎