یک کارشناس نجوم: توسعه علم نجوم در گرو «نوآوری» است

به گزارش بازارکار به نقل از ایمنا، عمران مرادی در ویژه برنامه روز ملی نجوم که به‌مناسبت گرامیداشت ابوریحان بیرونی روز گذشته _دوشنبه بیستم شهریورماه_ در کتابخانه مرکزی اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: برای بررسی مسیر توسعه مجبوریم به گذشته رجوع کنیم تا نقاط عطف را بیابیم. وی افزود: پیش از ظهور اسلام نجوم در ایران به دلیل باورهای مردم رونق بسیاری داشته است چرا که مردم اجرام آسمانی را مورد پرستش قرار می‌دادند و همین باورها نجوم را در ایران حائز اهمیت کرده بود. در گذشته ابوریحان بیرونی تحقیقاتی در زمینه نجوم قبل از اسلام در ایران انجام داد که نوشته‌های وی می‌تواند مستندات خوبی در این زمینه باشد. مرادی تصریح کرد: نجوم در ایران پس از اسلام مبنی بر باورهای مذهبی دین اسلام و اوقات شرعی بود، اما به طور کلی نجوم پس از اسلام را می‌شود به دو قسمت ارکان و دانش نجوم تقسیم کرد که ارکان نجوم مجموعه‌ای از موضوعاتی است که ریشه قدیمی داشته است. وی با تاکید بر ایجاد نگاهی فراتر برای رصدخانه مراغه گفت: رصدخانه مراغه یک مجموعه علمی گسترده است. یکی از اهداف خواجه نصیرالدین طوسی از بنا کردن رصدخانه مراغه، باز گرداندن دانشمندانی که در زمان حمله مغول‌ها از ایران گریختند به کشور بود. این کارشناس نجوم با اشاره به اینکه باید ابوریحان را فردی همه چیزدان بدانیم، گفت: ابوریحان بیرونی فردی فقیر بود که بارها در کتاب‌های خود از این موضوع شکایت کرده و آن را در اشعار خود بیان کرده است. وی ۱۱۳ کتاب دارد که یکی از آنها رساله «فهرست» است و تمام کتاب‌های خود را در آن معرفی کرده است. ابوریحان در بیست سالگی خود کتاب التَّفهیم را نوشت که بیشتر نوجوانان مخاطب آن هستند. مرادی با تاکید بر اینکه تلاقی نجوم سنتی و مدرن ایران در دوره قاجار اتفاق افتاد و پایه نجوم ایران در این دوره شکل گرفت، اظهار کرد: فردی به نام اعتضاد السلطنه که پایه‌گذار وزارت علوم و رئیس دارالفنون بود فعالیت‌های زیادی به همراه امیرکبیر در پایه‌گذاری علم مدرن داشت. همچنین اعتضاد السلطنه کتاب گفتار در روش دکارت را ترجمه کرد که این نشان دهنده علاقه وی به ورود و توسعه علم در ایران است. محمود خان قومی شخصی بود که نخستین تلسکوپ را وارد ایران کرد و در دوره ناصرالدین شاه نامه‌ای به وی نوشت تا یک رصدخانه بنا کنند، اما علیرغم علاقه‌ای که ناصرالدین شاه به توسعه نجوم داشت بخاطر هزینه‌های زیاد ساخت رصدخانه را نپذیرفت. وی با اشاره به دوران توسعه نجوم آماتوری در ایران، گفت: تاریخ نجوم در ایران به دو قسمت قبل از سال ۱۳۷۸ و بعد از آن قابل تقسیم است چراکه خورشید گرفتگی باعث شد علاقه به نجوم در ایران توسعه زیادی پیدا کند و در ادامه شاهد ایجاد مراکز نجومی پیشرفته در سراسر کشور باشیم. این کارشناس نجوم تصریح کرد: درصورتی که بخواهیم علم نجوم را توسعه دهیم مراحلی پیش رو داریم که در گام نخست با فعالیت‌های کوچک آغاز می‌شود و در ادامه پس از عبور از مسیر بحرانی به شکوفایی خواهیم رسید؛ باید به توسعه نوآوری بپردازیم. مرادی در پایان گفت: امیدوارم ابتکار روز ملی نجوم باعث شود ما نگاهی به درون داشته باشیم و تلاش کنیم که حرکت‌های خود را هدفمندانه‌تر پیگیری کنیم.