گلیم بافی؛ هنر صنعتی اصیل و بازارپسند

سنگین‌تاج نظری‌پور بانوی تولیدکننده لرستانی در گفت‌وگو با میراث آریا گفت: «گلیم» یکی از چشم نوازترین و زیباترین دست‌بافته‌های لری است که در زبان لری به آن «له» نیز گفته می‌شود. نظری‌پور اظهار کرد: گلیم نوعی فرش بدون پرز با رنگ‌های زیبای طبیعی و نقوش تاریخی و اساطیری که اصالت دست‌بافته‌های دیار لرستان را به سادگی به نمایش می‌گذارد. او با بیان اینکه «گلیم بافی» در بسیاری از مناطق لرستان از جمله شهرستانهای کوهدشت، سلسله، چگنی و بخصوص در روستاهای اطراف شهرستان دلفان رواج دارد ادامه داد: این دست‌بافت بافته‌ با نقوش کهن و اساطیری خود در کنار رنگ‌های طبیعی، طرح‌هایی منحصربه‌فرد ایجاد می‌کنند تا گلیم‌های لری همچنان زیبایی تاریخی خود را به نمایش بگذارند. این کارآفرین لرستانی افزود: نخ مورد استفاده برای گلیم‌بافی در لرستان بیشتر از جنس پشم و پنبه است و در بافت آن از رنگ‌های آبی نیلی، روناسی، سفید نخودی، سبز و بژ استفاده می‌شود که رنگ‌هایی خاص و استثنایی هستند، رنگهایی که زنان لرستان به خوبی می‌شناسند و از آن استفاده می‌کنند. نظری‌پور گفت: گلیم‌بافی را دلی و از روی دست‌بافته‌های مادربزرگش از دوران کودکی، آموخته به طوریکه آن زمان که باید چهارپایه یا وسیله‌ای زیرپایش می گذاشته که قدش به دار گلیم برسد. او با اشاره به اینکه جاجیم‌بافی و حصیربافی را هم از کودکی آموخته و با رنگهای طبیعی و استفاده از آنها آشناست، اضافه کرد: در تولید و آموزش نیز فعال بوده و گواه مدعایش دریافت بیش از ۱۰۰ لوح تقدیر ملی و استانی و کسب نشان ملی «جاجیم» است. این بانوی پیشکسوت گلیم بافی، بسترها برای تولید، فروش و صادرات صنایع‌دستی بویژه گلیم را مطلوب عنوان کرد و افزود: میزان استقبال از این هنرصنعت در لرستان، سطح کشور و حتی بازارهای خارجی بسیار خوب است. او اظهار کرد: گلیم‌ بافتی طبیعی دارد و با استفاده از رنگ‌های طبیعی از جمله بلوط، انار، گردو و روناس، زیبایی خاصی به خودش می‌گیر. سنگین‌تاج نظری‌پور ادامه داد: در سال ۱۳۷۰ فعالیتش را به صورت عمده و گسترده، از کارگاه مربوط به میراث فرهنگی لرستان، آغاز کرده و کار تولید گلیم، جاجیم، سیاه چادر و... را ادامه می دهد. این تولیدکننده لرستانی اذعان کرد: در سال ۱۳۸۹ یک شرکت تعاونی تولید گلیم تاسیس کرده و سپس در سال ۱۳۹۲ آموزشگاه نقش و نگار را ایجاد و بخش عمده‌ای از فعالیت‌های آموزشی‌اش در حوزه گلیم‌بافی از این طریق، گسترش می‌یابد. او اضافه کرد: سال‌هاست که با جمع کثیری از علاقه‌مندان به گلیم‌بافی در کوهدشت و روستاهای اطراف، به آموزش و تولید در این زمینه پرداخته تا جایی که گاهی اوقات ۴۰۰ نفر در کار و تولید گلیم، با او همکاری دارند. نظری‌پور گفت: خوشبختانه گلیم‌بافی آنقدر زیبایی و بازار فروش دارد که همیشه افراد زیادی از زنان روستاهای اطراف در کارگاه او مشغول به کارند. او با اشاره به موفقیت‌هایی که طی این سال‌ها داشته، گفت: در سال ۸۹ بعنوان کارآفرین برتر از سوی میراث فرهنگی لرستان معرفی شده و در سال ۹۲ نیز بعنوان آموزشگاه برتر سال انتخاب شده است. نظری‌پور آموزش و کارآفرینی در زمینه گلیم‌بافی بویژه برای بانوان را مکمل هم عنوان و اضافه کرد: در سال ۱۳۹۸ نیز به عنوان شرکت تعاونی برتر سال و در سال ۱۴۰۰ موفق به کسب مقام دوم از سوی امور بانوان ریاست جمهوری در بخش زنان کارآفرین برتر شده است. این بانوی هنرمند ادامه داد: تاکنون بیش از ۱۰۰ لوح تقدیر از سراسر کشور کسب کرده و در سال ۱۴۰۰ نیز نشان ملی جاجیم را بدست آورده است. نظری‌پور در بخش دیگری از صحبت‌هایش، وضعیت استقبال از این هنرصنعت را چه در بخش آموزش و تولید و چه در بخش‌های نمایشگاهی مناسب دانست و افزود: خوشبختانه بخاطر سابقه‌کاری ، همیشه حضور موفقی در نمایشگاه‌های درون استانی و ملی داشته و حضور در این نمایشگاه‌ها، عامل مهمی برای معرفی هرچه بیشتر این هنر بویژه جوان علاقه‌مندان است. او اضافه کرد: خوشبختانه در این راستا از سوی میراث فرهنگی استان در دوره‌های مختلف و نمایشگاه‌ها شرکت کرده که از اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قدردانی می کنیم. نظری‌پور عنوان کرد: یکی از مشکلات ما در این حوزه، تامین مواد اولیه است که با توجه به کثرت هنرجویان، نیاز به دریافت تسهیلات مناسب داشته چراکه مواد اولیه با کیفیت و مطلوب را باید به صورت مستمر، دراختیار هنرجوها قرار داد. این بانوی کارآفرین گفت: بازار صادراتی بسیار زیادی برای گلیم وجود دارد و تا چندسال پیش بافته‌هایش را به چین و شهرهایی از جمله هامبورگ آلمان صادر کرده که متاسفانه وجود دلالان، امکان صادرات بیشتر برایش وجود نداشته که در این راستا نیازمند حمایت دستگاه‌های متولی حوزه صادرات است. نظری‌پور افزود: برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی رایگان البته برای علاقه مندان به این رشته، تسهیل شرایط بیمه‌ای و پرداخت تسهیلات مناسب برای فعالان این هنرصنعت، به توسعه بیش از پیش گلیم‌بافی کمک می‌کند. او اضافه کرد: حمایت از کارگاه‌ها برای تامین و نگهداری مواد اولیه که بر اثر برخی حوادث، خسارت‌های زیادی خواهند دید از دیگر نیازهای فعالان این رشته بویژه صاحبان مراکز آموزشی و تولیدی گلیم. بانوی فعال صنایع‌دستی لرستان اظهار کرد: هر روز از ساعت ۸ صبح تا ۱۹ عصر در کارگاه حضور دارد چراکه علاقه‌ای خاص به آموزش و تولید گلیم با توجه به استقبال بانوان جویای کار و درآمد، داشته و تلاش می‌کند زمینه اشتغال و کسب درآمد برای بانوان روستایی را فراهم کند.