سازمان محیط‌زیست مجوز پرورش ماهی تیلاپیا را صادر نمی‌کند

چند سالیست که نام ماهی تیلاپیا به وفور در کشور شنیده می شود، تیلاپیا نام عمومی حدود ۱۰۰ گونه از ماهی‌های خانواده سیکلید، متعلق به راسته سوف‌ماهیان است، این ماهی‌ها در رودها، تالاب‌ها، آبگیرها، دریاچه‌ها و عموما در آب های شیرین زندگی می‌کنند اما برخی گونه‌ها در آب‌های لب‌شور نیز یافت می‌شوند، به علت قدرت تکثیر بالا و سازگاری با محیط‌های جدید مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است اما در ایران مخالفانی دارد.

کارشناسان بخش تغذیه نگرانی‌هایی در زمینه‌ محتوای چربی این ماهی و تاثیر آن بر سلامت افراد دارند، همچنین کارشناسان محیط زیست هم نگران مهاجم بودن این گونه هستند، از این رو برای تولید و تکثیر آن در کشور مقاومت وجود دارد.

تیلاپیا یکی از مهم‌ترین گونه‌های مهاجم شناخته شده در جهان است و به اعتقاد کارشناسان اگر وارد آبهای یک کشور شود به راحتی خود را با محیط جدید تطبیق داده و فضا را برای گونه های بومی تنگ می کند، زیستگاه اصلی این ماهی شرق آفریقا به ویژه کنیا است، ژاپنی‌ها به عنوان ماهی خوراکی تیلاپیا را از مالزی به کشور خود بردند و به عنوان گونه پرورشی معرفی کردند.

امروزه تیلاپیا در ژاپن، روسیه، هند و بخش‌هایی از آمریکا و اروپا پرورش داده می‌شود، البته در ایران هم در چند استان به صورت پایلوت پرورش داده شد، این ماهی به علت همه چیز خوار بودن، توانایی بالایی برای زیستن در شرایط مختلف دارد ، از فاضلاب گرفته تا آبهای با اکسیژن کم می تواند زیستگاه این ماهی باشد،

این ماهی نرمش اکولوژیکی بالایی دارد بنابراین می تواند رقیب جدی سایر گونه‌های بومی شود، از این رو سازمان حفاظت محیط زیست با تکثیر و پرورش آن مخالف است چون تهدیدی برای گونه های بومی آبزی کشور خواهد بود اما سازمان شیلات اصرار بر تولید انبوه این ماهی و وارد کردن آن به سبد خانوار دارد

تولید تیلاپیا در ۱۴۴ کشور دنیا انجام می‌شود

چندی پیش رئیس سازمان شیلات ایران اعلام کرد که محدودیت‌های تولید ماهی تیلاپیا در کشور برداشته شده و تولید این محصول در کشور افزایش می‌یابد تا مانند ماهی قزل‌آلا تبدیل به گونه‌ای تجاری تبدیل شود.
حسین حسینی با اشاره به اینکه تولید تیلاپیا در ۱۴۴ کشور دنیا انجام می‌شود، افزود: ظرفیت‌های زیادی برای تولید این محصول در کشور وجود دارد که با تلاش‌های انجام‌ شده دغدغه محیط زیستی تولید این‌گونه آبزی در کشور برداشته شده است، استان‌های خراسان جنوبی، خراسان رضوی، قم‌، یزد و سمنان مجوزهای محیط زیستی برای تولید ماهی تیلاپیا دریافت کرده‌اند اما در حال پیگیری هستیم که تولید این گونه در استان‌های مشابه نیز انجام شود.

وی اظهارداشت: در گام اول تولید این محصول در تمام استان‌هایی که به آب‌های منابع طبیعی دسترسی ندارند انجام خواهد شد و در مراحل بعد در سایر استان‌ها نیز با رعایت دستورالعمل‌ها تولید می‌شود. محدودیت و ممنوعیت تولید پیلاپیا در کشور به قوت خود باقی است و محیط زیست همچنان آنرا گونه ای مهاجم و مهلک برای آبزیان کشور می داند
اما مدیر کل دفتر مدیریت و حفاظت حیات وحش سازمان محیط زیست دراین باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: شیلات اعلام کرده که قصد دارد ماهی تیلاپیا را به تولید انبوه برساند و مانند قزل آلا آنرا به گونه ای تجاری تبدیل کند؛ سوال این است که شیلات دراین باره با چه نهادی صحبت کرده است؟ با کدام سند و مدرک اعلام می کند که تولید ماهی تیلاپیا در کشور آزاد شده است؟
غلامرضا ابدالی افزود: شیلات در این گزارش خود به تولید و پرورش ماهی تیلاپیا در چند استان اشاره کرده است در حالیکه مجوز تولید این ماهی در سال ۱۳۹۷ به صورت پایلوت در استان های خراسان جنوبی ، سمنان، یزد و کرمان صادر شده بود و قرار شد در صورت بی خطر بودن مجوز آن تمدید شود اما نتایج تحقیقات در این استان ها نشان داد که این روند موفق نبوده و نتیجه برای سازمان محیط زیست قابل قبول نبود چون به نظر می رسد که این ماهی به آبهای بیرونی راه پیدا کرده است.


محدودیت و ممنوعیت تولید پیلاپیا در کشور به قوت خود باقی است

مدیرکل دفتر مدیریت و حفاظت حیات وحش سازمان محیط زیست اظهارداشت: شرط سازمان حفاظت محیط زیست برای دادن مجوز پرورش تیلاپیا این بود که در استانی باشد که علاوه بر اینکه به دریاهای آزاد و آبهای بیرونی راه نداشته باشد، فاقد رودخانه نیز باشد، اما نتیجه پایش این استان ها موفقیت آمیز نبود و به آبهای بیرونی راه یافتند از این رو سازمان محیط زیست دیگر مجوز را تمدید نکرده و تصمیم هم بر این است که مجوز جدیدی هم صادر نکند.

وی ادامه داد: محدودیت و ممنوعیت تولید پیلاپیا در کشور به قوت خود باقی است و سازمان محیط زیست همچنان آنرا به گونه ای به شدت مهاجم و خطری بسیار مهلک برای محیط زیست و منابع آبی و آبزیان کشور می داند.
ابدالی گفت: خراسان جنوبی، سمنان، یزد و کرمان بود استان های پایلوتی هستند که به آبهای آزاد راه ندارند، از ابتدا هم قرار بود پرورش این گونه ماهی در این استان ها به صورت پایلوت انجام شود و بعد از بررسی نتیجه تصمیم گیری شود و حالا که نتایج به دست آمد و مطلوب نبود دیگر محیط زیست مجوز آنها را تمدید نمی کند.
وی تاکید کرد: بعد از این با سازمان شیلات دهها جلسه برگزار کردیم اما از توضیحات آنها متقاعد نشدیم، دانشگاه شهید بهشتی یک ارزیابی ریسک برای تیلاپیا انجام داد و نتیجه آن، ماهی تیلاپیا را گونه ای به شدت مهاجم ارزیابی کرد که به هیچ عنوان نباید پرورش یابد، همچنین مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی تحقیقاتی در این زمینه انجام داد و به این نتیجه رسید که تیلاپیا یک گونه مهاجم است، این مرکز هم تاکید کرد که تیلاپیا نباید در کشور پرورش یابد.
وی اظهار داشت: در یک سال و نیم گذشته با سازمان شیلات، اساتید دانشگاهی، متخصصان و صاحبنظران این حوزه جلسات متعددی برگزار کردیم اما هیچ کدام از این جلسات ما را قانع نکرد که این گونه پرورش داده و یا وارد کشور شود.

وی یادآور شد: بر اساس قانون سازمان حفاظت محیط زیست مرجع قانونی تشخیص گونه های مهاجم جانوری است و در فهرستی هم که تهیه و منتشر کردیم تیلاپیا جزو گونه های به شدت مهاجم است بنابراین سازمان محیط زیست همچنان مجوز صدور پرورش تیلاپیا را صادر نمی کند.