پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی؛ پتانسیلی بزرگ که به راحتی هدر می‌رود

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری گفت: ما یکی از کشورهای دارای بالاترین تعداد دانشجوی و دانش‌آموخته تحصیلات تکمیلی هستیم و اگر بتوانیم پایان‌نامه‌های آنان را جهت‌دهی و تنها بر روی ۵ درصد از ۵۰۰ هزار مورد، یعنی چیزی حدود ۲۵ هزار پایان‌نامه کار کنیم، پتانسیل بزرگی در اختیار کشورمان قرار می‌گیرد.

شقایق حق‌جوی جوانمرد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به شعار «نوآوری آسان و ارزان» اظهار کرد: برای موفقیت در عرصه اقتصاد مبتنی بر نوآوری، باید همه شرکای کلیدی را به بهترین شکل ممکن درگیر کنید. یک شریک کلیدی مهم در شکل‌گیری و جدی شدن بازار اقتصاد مبتنی بر نوآوری، صنایع و شرکت‌هایی هستند که هم‌اکنون در کف صحنه حضور دارند و می‌فهمند که نوآوری می‌تواند برایشان ارزش افزوده خلق کند.

وی ادامه داد: صنعت غذای ما جزو صنایعی است که می‌داند راهش برای حفظ خود در این بازار پر رقابت، نوآوری است. با احداث آزمایشگاه‌های ساخت سریع (آزمایشگاه‌هایی برای ساخت سریع نمونه نوآورانه و آزمایش آن) شما می‌خواهید به صنعت بگویید اگر با هم باشیم، می‌توانیم نوآوری‌های بزرگتری داشته باشیم یا اینکه نوآوری کوچکتری که شما می‌توانستید انجام دهید را ما به شکل آسان‌تر و ارزان‌تر انجام می‌دهیم.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: اگر ما نتوانسته‌ایم در بازار رقابتی کشورهای همسایه، بخش‌هایی را برای خودمان نگه داریم، به این دلیل است که نتوانسته‌ایم استانداردهای آنان را تأمین کنیم. بنابراین برخی بازارها را از دست داده‌ایم و اگر هم فرصت بازاری ایجاد شود، آمادگی آن وجود ندارد.

حق‌جوی جوانمرد با تأکید بر لزوم تغییر مدل از عرضه‌محور به تقاضامحور بیان کرد: در مدل عرضه‌محور، نوآوری توسط محققین در آزمایشگاه ایجاد می‌شود، بدون آنکه بدانیم چه کسی می‌خواهد از آن استفاده کند و پس از آن نیاز به بازاریابی و ... احساس می‌شود. اما در مدل تقاضامحور از همان ابتدا به سراغ کسانی می‌رویم که بازار را در دست دارند و بازارهای بین‌المللی را رصد می‎کنند، در واقع آنان می‌دانند که چه کنند تا ارزش افزوده خلق کنند و به این ترتیب مسیر نوآوری را پایدار می‌کنند.
پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی؛ پتانسیلی بزرگ که به راحتی هدر می‌رود
آزمایشگاه جهاددانشگاهی خراسان رضوی

پایداری مسیر نوآوری در گرو وجود خریدار

حق‌جوی جوانمرد تأکید کرد: آنچه مسیر نوآوری را پایدار می‌کند، این است که یک خریدار در انتهای زنجیره وجود داشته باشد. مهمترین خریدار در حوزه آزمایشگاه‌های ساخت سریع، همین صنایع فعال هستند. با این توضیح در این اولین گام به سراغ آنان رفتیم تا از آنان بپرسیم شما چه ایده‌های نوآورانه‌ای دارید که می‎خواهید آسان و ارزان آزمایش کنید.

وی ادامه داد: در واقع ابزارهایی که به عنوان حاکمیت برای کمک به صنایع داریم، تنها وام نیست، بلکه به صورت مستقیم با تقویت ظرفیت‌های مجموعه‌ای همچون جهاددانشگاهی، در پی کمک‌رسانی به صنایع هستیم. در این اتفاق برای انجام کار جدید لازم نیست صفر تا صد کار را خود صنعت انجام دهد، تجهیزات خریداری و نیروهایی را استخدام کند، بلکه به جای آن از یک ظرفیت آماده برای آزمایش ایده نوآورانه استفاده می‌کند، زیرا خطرپذیری شکست ایده‌های نوآورانه بالای ۸۰ درصد می‌باشد و نیاز است جایی و کسی این خطرپذیری را آرام و ملایم کند.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری با اشاره به هدف از برگزاری پیش‌رویداد ملی فبین‌فود در جهاددانشگاهی خراسان رضوی، عنوان کرد: هدف این بود که صنایع فعال را به عنوان شرکای کلیدی در فرآیند نوآوری، درگیر آزمایشگاه‌های ساخت سریع کنیم تا کارآمدی آن را نشان دهیم. در واقع برای آسان و ارزان کردن نوآوری، صنایع فعال اولین گروهی بودند که سراغشان رفتیم.

حق جوی جوانمرد با اشاره به کتاب «دولت کارآفرین» نوشته مازوکاتو، بیان کرد: در این کتاب تشریح شده که چگونه دولت آمریکا به اجزای نوآوری واحدهای تحقیق و توسعه کمک کرد و قهرمانی از بخش خصوصی را برای زدن گل نهایی قرار داد تا مردم باور کنند که باید بخش خصوصی خوب داشته باشیم، اما این بخش خصوصی خوب را چطور باید ایجاد کنیم؟ ما یکی از کشورهای دارای بالاترین تعداد دانشجوی و دانش‌آموخته تحصیلات تکمیلی هستیم، به طوریکه از ۳ میلیون دانشجو، یک میلیون در مقطع تحصیلات تکمیلی تحصیل می‌کنند. اگر بتوانیم پایان‌نامه‌های آنان را جهت‌دهی و تنها بر روی ۵ درصد از ۵۰۰ هزار مورد، یعنی چیزی حدود ۲۵ هزار پایان‌نامه کار کنیم، پتانسیل بزرگی در اختیار کشورمان قرار می‌گیرد.
پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی؛ پتانسیلی بزرگ که به راحتی هدر می‌رود
آزمایشگاه جهاددانشگاهی خراسان رضوی

آزمایشگاه‌های ساخت سریع موجب ارتباط عمیق و جدی دانشگاه و صنعت است

وی اضافه کرد: یکی از مهمترین مکانیزم‌هایی که در آن ارتباط عمیق و جدی میان دانشگاه و صنعت شکل می‌گیرد، عرصه عملیات مشترک است. نبود زبان مشترک میان دانشگاه و صنعت از دلایلی است که باعث شده این دو خیلی کاری به هم نداشته باشند. بنابراین آزمایشگاه‌های ساخت سریع یک عرصه عملیات جدید است که در آن صنعت و دانشگاه می‌توانند دغدغه‌ها و نگرانی‌های یکدیگر را درک کنند.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری افزود: اگرچه سالهاست از ارتباط میان دانشگاه و صنعت سخن گفته‌ایم، اما به الزامات، قیود، اقتضائات و نگرانی‌های طرفین این رابطه کمتر پرداخته شده است. لزوم انعقاد قرارداد، عدم افشا و تعیین میزان سود و زیان هر یک از طرفین از جمله این دغدغه‌ها است. بنابراین یکی از مهمترین ویژگی‌های آزمایشگاه‌های ساخت سریع داشتن عرصه عملیاتی است که در آن هر یک از طرفین درگیری فعال پیدا می‌کنند و در نتیجه زبان مشترک می‌یابند.

حق‌جوی جوانمرد ادامه داد: در آزمایشگاه‌های ساخت سریع دیگر مقاله نمی‌دهیم، بلکه نمونه اولیه‌ای ارائه می‌شود که صنعت تصور می‌کند جواب خواهد داد. این نمونه اولیه پس از آزمایش و استانداردسازی در آزمایشگاه ساخت سریع، آماده ورود به خط تولید صنعتی می‌شود؛ خدمتی که تا به حال از سوی دانشگاه به صنعت ارائه نشده است.

وی با اشاره به وجود چندین فناوری که کشور ما در آن ترجیح و مزیت دارد، گفت: در این موارد شکاف فناورانه ما با دنیا آنقدر زیاد نیست و اگر هوشمندانه مدیریت و ورود کنیم، می‌توانیم این شکاف را پر کنیم. از جمله موارد کلیدی که باید به آن‌ها ورود کنیم، فناوری‌هایی همچون هوش مصنوعی، کوانتوم، زیست مهندسی و ... است. فناوری‌های راهبردی، فناوری‌هایی هستند که یا در کوتاه‌مدت ثروت‌آفرین اند یا در بلندمدت قدرت‌آفرین هستند و ما را تحریم‌ناپذیر و تاب‌آور می‌کنند.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری با بیان اینکه امروز مسئله غذا، مسئله روز مردم دنیاست، اظهار کرد: نمی‌توان از موضوعی به اهمیت غذا غافل شد و به فناوری‌های نوظهور آینده فکر کرد. یک سری نیازهای اصلی و تخصصی هستند که در همه دنیا برطرف کردن آن‌ها وظیفه حاکمیت است؛ مانند غذا و امنیت که حتماً باید برای آن برنامه داشته باشیم، اما در عین حال باید گروه تحقیق و تفحص نیز داشته باشیم که دائم مرزهای جدید را رصد کنند و ببینند در چه حوزه‌ای باید ورود کنیم. پرداختن به نیازهای روزانه، نباید ما را از برنامه‌ریزی و پرداختن به نکات کلیدی غافل کند.

حق‌جوی جوانمرد با اشاره به راه اندازی آزمایشگاه ساخت سریع با مشارکت همراه اول، بیان کرد: اگرچه پهنای باند در ایران هنوز به حد مناسب نرسیده است، اما راه‌حل ناگزیر آینده است و فشار تکنولوژی و فشار تقاضا کشور را بر این کار وادار خواهد کرد. بنابراین باید از همین الان به دنبال این کار باشیم. بنابراین دو دسته کار داریم، نخست کارهایی که امروز بازار دارد و پرداختن به آن ضروری است. یک دسته دیگر کارهایی است که نیاز و ضرورت آن چند سال دیگر به وجود خواهد آمد و اگر امروز به آن فکر نکنیم، در آینده ناگزیر مصرف‌کننده خواهیم بود، مانند اتفاقی که در صنعت میکروالکترونیک ما افتاده است.

پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی؛ پتانسیلی بزرگ که به راحتی هدر می‌رود

آزمایشگاه‌های ساخت سریع و استفاده از ظرفیت‌های جهاددانشگاهی

وی با اشاره به ظرفیت‌های جهاددانشگاهی، عنوان کرد: در نقطه تحول تاریخی هستیم و اکنون جهاددانشگاهی به بازتعریف نقش خود نیاز دارد. روزی که جهاددانشگاهی متولد شد، میدان عمل بسیار وسیعی داشت و جهادگران جمعی از افراد باهوش، پرپتانسیل و پای کار بودند که هر بار بر زمین‌مانده‌ای را برمی‌داشتند و خوب هم این کار را انجام می‌دادند.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری ادامه داد: با بالا رفتن بلوغ سازمانی در کشور، هر بخش از این کارها به یکی از سازمان‌ها تعلق گرفت و کم‌کم جهاددانشگاهی مزیت استراتژیک خود را از دست داد. لذا دقیقا هم‌اکنون جهاددانشگاهی باید چرخش کند و یک مأموریت کلیدی جدید و منحصربه‌فرد برای خود تعریف کند و پای آن بایستد.

حق‌جوی جوانمرد در ادامه با بیان اینکه مهمترین آسیب فقر این است که ذهن را کوچک می‌کند و فرصت تحول را از انسان می‌گیرد، افزود: طی سال‌هایی که با وجود فشار اقتصادی طی کردیم، تنها کسی که پای کار ایستاده تا این فشار ذهن تحول‌خواه ما را خاموش نکند، شخص مقام معظم رهبری است. اما در سطوح پایین‌تر آدم‌ها در مجموع طوری تصمیم می‌گیرند که گویا تنها باید امروز را بگذرانیم و این پرداختن به گذران امروز، فرصت تأمل و تعریف کارویژه را از ما می‌گیرد.

وی اضافه کرد: اینکه جهاددانشگاهی دارای نقش ویژه و کلیدی شود، بخشی از پازل است که برای تحقق آن تصمیم گرفتیم آزمایشگاه‌های ساخت سریع به جهاددانشگاهی بیاید و برند جهادهای ما شود. همچنین باید مجموعه‌ ظرفیت‌هایی که در جهاددانشگاهی وجود دارد، با یک نام جدید بازتعریف شود و با تعبیه دو مکانیزم تأمین مالی و یافتن نخبگان و سپس ایجاد ارزش ویژه، مأموریتی بیابد که با آن سربلند و متمایز شود.

وی با اشاره به برگزاری اولین پیش‌رویداد آزمایشگاه‌های ساخت سریع در جهاددانشگاهی خراسان رضوی، بیان کرد: این اتفاق شروع خوبی است. البته نباید انتظار داشت در همان نخستین جلسه همه با ما همراه شوند. اعضای حاضر در این پیش‌رویداد با ذهنی پر از سوال آمده بودند. آزمایشگاه‌های ساخت سریع در واقع یک بهانه است برای در کنار هم قرار گرفتن ظرفیت‌های پراکنده‌ای که در کشور وجود دارد. با هر نامی که بتوان این امید و انگیزه را ایجاد کرد به گونه‌ای که اجزای مختلف اکوسیستم نوآوری را با یک مشوق جدید کنار هم قرار دهد، کار خوبی انجام شده است.