چگونه یک ایده استارت‌آپی به محصول تبدیل می‌شود؟

دکتر سیدیحیی میرزایی در گفتگو با ایسنا، در خصوص نحوه تبدیل ایده به محصول اظهار کرد: برای حمایت از افراد دارای ایده، چندین ساختار وجود دارد؛ این ساختار‌ها هر کدام در یک بخش، از ایده حمایت می‌کنند تا به سرانجام برسد. بخشی از این حمایت از طرف مراکز رشد خلاقیت و شکوفایی است.

وی ادامه داد: ممکن است یک دانشجو یا محقق ایده‌ای داشته باشد که قابلیت تبدیل به محصول یا تجاری‌سازی را دارد، اما چند مساله نیز مطرح است. اول اینکه ممکن است فرد دانش کسب و کار نداشته باشد و بازار، نوع استفاده از رسانه، مارکتینگ و مدیریت کسب و کار را بلد نباشد. برای کمک به افراد دارای ایده، کانون‌های خلاقیت ذیل دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری، خدمات مشاوره‌ای با هدف توانمندسازی را به افراد دارای ایده ارائه می‌دهند. درباره تیم‌سازی، مسائل بازار و... اطلاعاتی در اختیار افراد قرار داده می‌شود، بنابراین دانش اولیه درباره کسب و کار ایجاد می‌شود.

رئیس پارک علم و فناوری خوزستان گفت: اگر جمع‌بندی این باشد که ایده و فرد، قابلیت این را دارند که وارد حوزه کسب و کار شوند، مراکز رشد که ساختار دولتی دارند و ذیل دانشگاه‌ها و پارک‌ها هستند، وارد علم می‌شوند. در این مرحله، ایده با حمایت دولت پرورش داده می‌شود، تیم ایجاد و نمونه اولیه ساخته می‌شود تا محصول به تولید نهایی برسد. در این مرحله که شش ماهه است و دوره رشد نام دارد، فرد صاحب ایده از خدمات مراکز رشد استفاده می‌کند و نمونه خود را تولید می‌کند و آن را در معرض داوری متخصصان مرکز رشد قرار می‌دهد.

میرزایی ادامه داد: پس از ارزیابی نهایی، مشخص می‌شود که محصول صلاحیت تولید دارد یانه. اگر تشخیص مبنی بر با صلاحیت بودن محصول داده شود، ایده و محصول وارد مرحله رشد می‌شود. در این مرحله، فرد با استفاده از تیم و ساختار‌های موجود، محصول خود را وارد بازار کار می‌کند و کسب و کار را آغاز می‌کند.

وی افزود: در مفاهیم کسب و کار‌های خرد، یک بازه زمانی به نام دره مرگ وجود دارد؛ در این بازه زمانی که سه ساله است بر اساس آمار، حدود ۷۰ درصد استارت آپ‌ها شکست می‌خورند. در این مرحله، مراکز رشد ریسک شکست را کاهش می‌دهند، زیرا بسیاری از ناکامی‌ها می‌تواند به دلیل ضعف در دانش، عدم تشکیل تیم و شناخت نادرست بازار و عدم ارزیابی درست از بازار باشد.

رئیس پارک علم و فناوری خوزستان عنوان کرد: ایده‌پرداز گاهی حس می‌کند محصولش بسیار مهم است، اما اهمیت آن را فرد صاحب ایده تعیین نمی‌کند بلکه بازار تعیین‌کننده است. بسیاری از صاحبان ایده به دلیل شناخت ضعیف از بازار، فکر می‌کنند بازار منتظر محصول تولیدی آن‌ها است در حالی که اینگونه نیست. در مراکز رشد، به افراد کمک می‌شود ریسک کار کاهش پیدا کند.

میرزایی گفت: پس از گذراندن موفقیت‌آمیز این مرحله، ایده وارد شرکت‌های توسعه‌یافته پارکی می‌شود. تمام این فرآیند در بخش دولتی انجام می‌شود.

وی با اشاره به نقش بخش خصوصی در پرورش ایده‌ها گفت: در بخش خصوصی نیز حمایت‌هایی انجام می‌شود؛ در این بخش شتاب‌دهنده‌ها وارد عمل می‌شوند که عمدتا توسط بخش خصوصی تشکیل می‌شوند و متشکل از مشاوران، مجریان، منتور‌ها و سرمایه‌گذران خطرپذیر هستند. تفاوت این بخش با حمایت دولتی در این است که نگاه دولت ترویج کسب و کار است، در حالی که هدف در بخش خصوصی، منفعت دو طرفه است.

رئیس پارک علم و فناوری خوزستان عنوان کرد: شتاب‌دهنده‌ها در حال حاضر در بخش‌های مختلفی فعالیت می‌کنند؛ البته در حوزه استارت‌آپ‌ها در کل کشور، سرمایه‌گذاری اندک اندک در حال انجام است، زیرا سرمایه‌گذاری این بخش، سرمایه‌گذاری خطرپذیر نامیده می‌شود و در آن ریسک شکست وجود دارد.

وی گفت: سرمایه‌گذاری خطرپذیر یک فرهنگ است و فرآیند خاصی دارد و در بخش خصوصی معمولا با احتیاط‌تر انجام می‌شود، اما بخش دولتی نیز حمایت خود را در قالب صندوق‌های حمایتی و شرکت‌های حمایتی انجام می‌دهد.

میرزایی با اشاره به نحوه حمایت شرکت‌های دولتی از ایده‌ها گفت: به صورت مشخص رسالت این شرکت‌ها حمایت نیست، اما قانون‌گذار چندین مجرا تعیین کرده است تا شرکت‌ها نیز در سرمایه‌گذاری استارت‌آپی شرکت کنند. در استان خوزستان، صندوق پژوهش و فناوری نیمه دولتی وجود دارد و شرکت‌های دولتی می‌توانند سهام این صندوق را بخرند و صندوق نیز رابط حمایتی خواهد بود. همچنین شرکت‌ها می‌توانند شتاب‌دهنده و یا مراکز نوآوری خلاقیت واحد‌های خود را ایجاد کنند. این مراکز به صورت تخصصی فعالیت می‌کنند.

وی افزود: در قانون جهش دانش بنیان نیز به دستگاه‌های اجرایی اجازه داده شده است که از مالیات خود برای تحقیق و توسعه خود استفاده کنند یعنی به جای پرداخت مالیات، در این بخش سرمایه‌گذاری کنند.