مدرس و محقق فرش ایرانی: احیاء فرش دستباف ایرانی در گرو بازاریابی و حمایت وزارت صمت

عبدالله احراری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص جایگزین شدن فرش ماشینی با فرش‌های دستباف ایرانی، اظهار کرد: متاسفانه علاوه بر فرش ماشینی، ده‌ها کف‌پوش و حجم قابل توجهی فرش افغانستانی، پاکستانی و دیگر کشورها هم مطرح است که از مرزهای شرقی وارد بازار داخلی می‌شود و سهم قابل توجهی از بازار را به خود نیز اختصاص می‌دهد و به مشکلات ما نیز افزوده است.

وی اضافه کرد: بنابراین مهمترین چالش عدم توجه به فرش دستباف، قیمت و تورمی است که در جامعه وجود دارد و فرش دستباف ایرانی نیز از آن بی‌نصیب نمانده است. طی سال‌ها ما شاهد افزایش قیمت مواد اولیه و دستمزدها بوده‌ایم و طبیعتا قیمت تمامی فرش‌های دستباف اینگونه نیست و بسیاری از نمونه‌های فرش دستباف قم، تبریز، اصفهان و ... به یک درجه ‌از قیمت رسیده‌اند که خرید آن‌ها برای قشر متوسط نیز سخت است.

این مدرس و محقق فرش ایرانی تصریح کرد: در کنار مسائل افزایش قیمت، متولیانی وجود دارند که برای این کار ساخته نشده‌اند و وزارت صنعت، معدن و تجارت هیچگونه توجهی به فرش دستباف در ابعاد تبلیغات و بازاریابی ندارد. بسیاری از مردم تصور می‌کنند که تمامی گونه‌های فرش دستباف قیمت بالایی دارند، در صورتی که اینگونه نیست و بسیاری از نمونه‌های فرش دستباف ما قیمت چندان بالایی نسبت به فرش ماشینی ندارند.

وی با بیان اینکه حتی فرش دستباف دست دوم و کارکرده به مراتب از لحاظ سلامت روحی و جسمی برای مصرف‌کنندگان ارزشمندتر است، عنوان کرد: باید در زمینه فرش دستباف اطلاع‌رسانی، تبلیغ، ترویج و حمایت صورت گیرد تا خدمات فنی و مشاوره‌ای به تولیدکنندگان ارائه شود، اما متاسفانه متولیان فرش هیچ‌ کدام از این خدمات را انجام نمی‌دهند.

متولی فعلی فرش دستباف این هنر را در حال حاضر یک صنعت می‌داند

احراری ادامه داد: وزارت صنعت، معدن و تجارت درگیر ده‌ها مشکل کلان است که تحت فشار افکار عمومی قرار گرفته و ابتدا باید آن‌ها را مرتفع کند و این مسائل باعث شد تا زمانی برای رفع مشکلات فرش نیز وجود نداشته باشد. در واقع فرش ما دست متولی ای است که شرایط خاص این کار را ندارد؛ حتی در مکالمات افراد از فرش دستباف که یک هنر است به عنوان صنعت فرش یاد می‌کنند و تا این حد به فرش دستباف نا آشنا و بیگانه هستند.

وی خاطرنشان کرد: مجموعه این عوامل مانند تورم، عدم اطلاع‌رسانی به مردم از مزایای فرش دستباف و حتی توهمی که نسبت به قیمت وجود دارد باعث شده تا کف‌پوش‌های دیگر هم در بازار داخلی و خارجی جای ما را بگیرند.

این مدرس و محقق فرش ایرانی در خصوص روش‌های مورد توجه قرار گرفتن فرش اصیل و بومی، بیان کرد: به طور کلی اگر این مسئله برای دولت و متولیان فرش مهم باشد رفع این مشکلات و توجه به فرش‌های اصیل و بومی سخت نیست. تبلیغ و ترویج یکی از مسائلی است که فرش دستباف را به جامعه داخلی و خارجی معرفی می‌کند؛ بنابراین این موضوع باید از طریق رسانه‌های پرمخاطب صورت گیرد تا معرفی کالا بهتر محقق شود.

نگاه رایزنان اقتصادی منجر به احیای فرش دستباف ایرانی می‌شود

وی ادامه داد: مورد دیگری که می‌توان در این زمینه ذکر کرد این است که به سازوکار و زیرساخت‌های مورد نیاز فرش توجه شود. درنتیجه اگر موضوع خرید تقسیطی بلند مدت فرش مطرح شود و تسهیلات از طریق سیستم بانکی به راحتی در اختیار مصرف کننده قرار گیرد قطعا می‌تواند مثمر ثمر باشد. همچنین سیستم دولت نسبت به مقوله فرش، صنایع‌دستی و سوغات توجه بیشتری داشته باشد و جلسات دولت با سفارتخانه‌های سراسر کشور و رایزنان اقتصادی نگاه متفاوتی است که قطعا فرش دستباف جای خود را باز می‌کند.

احراری اظهار کرد: افرادی در ۳ الی ۴ دهه در حوزه فرش ماشینی از امکانات ملی استفاده کردند که البته حق هم داشتند، اما تطبیق میان فرش دستباف و ماشینی زیاد است و باید بررسی شود که چرا سایر صنایع در حق مصرف‌کنندگان ایرانی اجحاف کردند تا منفعت بیشتری داشته باشند.

وی عنوان کرد: زمانی که بحث فرش دستباف به میان می‌آید متوجه می‌شویم که هیچ بازخوردی با واردات بی‌رویه و غیرقانونی سایر کشورها به داخل کشور انجام نمی‌شود. بنابراین بسته حمایت و نگاه همه‌جانبه می‌طلبد تا مجدد فرش دستباف احیا شود.

وی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان نیز باید از حالت سنتی خارج شوند و نگاه و تولید خود را با نیازهای امروز بازار وفق دهند، افزود: این نکته نیز وجود دارد که سلایق و ذائقه‌ها متفاوت شده و ما باید سلایق و ذائقه‌های مصرف‌کننده نسل جدید را دریابیم و در تولیدات خود به کار گیریم و مورد استفاده قرار دهیم و این امر نیازمند این است که بخشی را متولیان و بخش دیگر را دست‌اندرکاران فرش انجام دهند که متاسفانه از این نظر هم کم‌کاری‌هایی صورت پذیرفته است. 

تولیدکنندگان از کانال‌های تبلیغی و ترویجی استفاده نمی‌کنند

این مدرس و محقق فرش ایرانی گفت: بسیاری از تولیدکنندگان ما از کانال‌های تبلیغی و ترویجی استفاده نمی‌کنند و در بسیاری از مواقع کمبودها و محدودیت‌هایی وجود دارد که می‌تواند کسب‌وکارهای مختلف مانند فرش و صنایع‌دستی را تحت تاثیر قرار دهند.

وی افزود: آنچه که ما تا به حال از دولت‌ها شاهد بودیم این است که بیشتر آمارسازی مورد توجه آن‌ها بوده است و در این زمینه بودجه‌ای تخصیص داده نشده تا کمکی برای فرش باشد. همچنین برگزاری جشنواره‌ها و همایش‌ها به گونه‌ای نیست که چالش‌ها را مرتفع کند و تنها افراد خاصی از این برنامه‌ها استقبال می‌کنند.

احراری بیان کرد: برای رفع چالش‌های فرش دستباف باید یک سازمان مستقل و چابک وجود داشته باشد تا جدای از وزارت صمت زیر نظر مستقیم رئیس جمهور قرار گیرد. صادرات فرش ما در دهه ۷۰ از ۲ میلیارد دلار به ۵ میلیون دلار رسید و اصلا باور کردنی نیست و فاجعه است.

این مدرس و محقق فرش ایرانی اضافه کرد: فرش یک کالای صادراتی است و بدون نگاه صادراتی زندگی ۲ میلیون نفر بافنده نمی‌چرخد و باید زندگی آن‌ها تامین شود؛ در غیر این صورت در چند سال آینده تعداد آن‌ها بسیار محدود می‌شود و فرار را بر قرار ترجیح خواهند داد و به کارهای جانبی در حاشیه شهر روی خواهند آورد و چالش‌های آن‌ها نیز بیشتر می‌شود.