نگاه جامع و کاربردی به پژوهش یکی از پایه‌های پیشرفت هر جامعه‌ای محسوب می‌شود، اما در استان گلستان به عنوان قطب کشاورزی ایران به این بخش کمتر توجه شده و پیوند پژوهش با بخش کشاورزی رضایت‌بخش نیست.

به گزارش خبرنگار بازارکار به نقل از ایرنا، در گذشته ماموریت دانشگاه‌ها فقط آموزش نیروی انسانی بود، اما مراکز علمی آرام آرام از ماموریت آموزش‌محور فاصله گرفته و با گذر از مسیر دانشگاه‌های پژوهش‌محور و نسل دوم، در نهایت در میدان دانشگاه‌های نسل سوم یا همان دانشـگاه‌های حل مساله و کارآفرین قدم نهادند.

با وجود آنکه دانشگاه‌ها با حرکت به سمت دانشگاه کارآفرین تلاش کردند فاصله تاریخی بین پژوهش و جامعه را بردارند و ضمن تربیت دانشجویان متخصص و کاربردی، تحقیقات و پژوهش‌های علمی را به بطن جامعه بکشانند، اما هنوز آنطور که باید موفق نشدند.

گلستان به دلیل داشتن هفت اقلیم از ۱۳ اقلیم آب و هوایی جهان، خاکی آماده برای کشاورزی دارد و به دلیل بهره‌مندی از پوشش گیاهی زیاد و جنگل‌های انبوه به عنوان قطب کشاورزی در همه رشته‌های کشاورزی و دامپروری از کشت گندم و محصولات باغی و تولید چوب گرفته تا پرورش دام، صید ماهی، شیلات و خاویار حضور جدی دارد.

این خطه شمالی همچنین ۱۵۰ هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی و باغی دارد که با فعالیت در ۶۷۰ هزار هکتار زمین کشاورزی و باغ، این استان را در ردیف استان‌های نقش‌آفرین در امنیت غذایی کشور قرار داده‌اند.

اهمیت پژوهش در استان گلستان به عنوان قطب کشاورزی ایران بیش از دیگر نقاط کشور خودنمایی می‌کند و در این مسیر دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به عنوان دانشگاه مادر استان گلستان رسالت سنگینی بر عهده دارد.

یک عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان که در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ در زمره دانشمندان ۲ درصد برتر جهان قرار گرفته و در حوزه سنسور‌ها و بیوسنسور‌ها و ابزار‌های اندازه‌گیری بخش کشاورزی تحقیقات گسترده‌ای دارد به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به اینکه گلستان قطب کشاورزی ایران محسوب شده و مهم‌ترین صنعت آن حوزه کشاورزی است به همین علت استفاده از ابزار‌های اندازه‌گیری در کشاورزی اهمیت ویژه‌ای دارد.

کیوان آصف‌پور وکیلیان خواستار پشتیبانی بیشتر مسوولان برای شناساندن دستگاه‌های مرتبط با بیوسنسور‌ها به کشاورزان شد و افزود: فاصله قابل توجهی بین بخش پژوهش و اجرا وجود دارد. گرچه ایران در تولید محتوای علمی جزو کشور‌های با رتبه خوب است، اما جایگاه پیاده‌سازی این پژوهش‌ها در جامعه و صنعت خالی است.

وی با تاکید بر اینکه کار‌های پژوهشی بدون حضور در زندگی مردم، نیمه‌کاره است، تصریح کرد: در حالی که کیفیت فرآورده‌های کشاورزان به طور مستقیم با امنیت جامعه در پیوند است و کشاورزان با استفاده از ابزار‌های اندازه‌گیری، افزون‌بر افزایش بهره‌وری کشاورزی، سلامت و امنیت غذایی را رعایت خواهند کرد، اما این دستگاه‌ها به طور گسترده شناخته‌شده نیستند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان گفت: دستگاه‌های اندازه‌گیری کشاورزی قیمت بالایی داشته باشد، اما امیدوارم در سال‌های آینده با حمایت مسوولان، ورود سرمایه‌گذاران و افزایش تولید، قیمت نهایی محصول برای کشاورز توجیه اقتصادی داشته باشد.

آصف‌پور وکیلیان تاکید کرد: بیوسنسور‌ها و ابزار‌های اندازه‌گیری کشاورزی کاربرد‌های زیادی دارند و با شناخت تنش‌های گیاهی و آلودگی‌های آب و محصولات کشاورزی به کشاورزان برای دستیابی به کشاورزی پایدار و ارگانیک کمک می‌کند.

وی با بیان اینکه دانشگاه محل تولید علم است و دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به عنوان دانشگاه نسل چهارم به کارآفرینی ورود کرده و به طور مداوم اقدام به برگزاری کارگاه‌های توانمندسازی می‌کند، تاکید کرد: باز هم این اقدامات کافی نیست و باید علم و پژوهش را به گونه‌ای وارد جامعه کرد که کشاورز به راحتی به این ابزار دسترسی داشته باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان با اشاره به اینکه برنامه ما استفاده از هوش مصنوعی در بخش کشاورزی و توسعه دستگاه‌هایی برای تشخیص بیماری‌های مزارع است، گفت: گلستان در سال‌های گذشته با آفت‌ها و بیماری‌های مختلفی مواجه بوده که این مساله عملکرد کشاورزان را به طور قابل توجهی کاهش داده و اگر بتوان از تحقیقات و پژوهش‌های علمی در حوزه کشاورزی استفاده کرد بسیاری از این چالش‌ها رفع شده و عملکرد زمین‌های کشاورزی بهبود می‌یابد.

آصف‌پور وکیلیان تاکید کرد: تا زمانی که علم به کاربرد نرسد نیمه کاره است. وقتی یک محقق نتواند نتیجه تحقیق خود را در زندگی مردم ببیند، نمی‌تواند ادعا کند که رسالت خود را به درستی انجام داده است در همین راستا، چاپ مقالات علمی گرچه لازم است، اما کافی نیست و باید برای کاربردی کردن تحقیقات در جامعه تلاش کرد.

وی از انجام اقدامات پژوهشی برای حل چالش‌های جامعه خبر داد و گفت: همکاری علمی ما با یک گروه تولیدی محصولات غذایی موجب شد این کارخانه بتواند مقادیر نیتریت را با استفاده از روش‌های علمی به حد قابل قبول برساند و چالش خود را حل کند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ادامه داد: همچنین با همکاری بنیاد ملی نخبگان موفق به توسعه یک دستگاه برای تشخیص خیلی سریع آلودگی‌های فلزات سنگین آب شدیم و در تلاش هستیم در قالب یک کیت ارزان قیمت در اختیار افراد قرار گیرد تا در هر زمان و مکان بتوانند میزان آلودگی فلزات سنگین را از آب خوراکی اندازه‌گیری کنند.

یک عضو دیگر هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان که در سه سال اخیر در زمره دانشمندان یک درصد برتر جهان قرار گرفته در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در کشور‌هایی که کمتر به علم توجه می‌شود تکنولوژی‌های آن ابتدایی است و بیشتر گرفتار خام‌فروشی هستند.

سیدحسین حسینی‌فر بر ضرورت گسترش فناوری تاکید کرد و یادآور شد: بخش تولید علم گام‌های خوبی برداشته شده، اما کاربردی‌شدن علم مهم‌تر از تولید آن است و باید بتواند در خدمت رفاه و خدمت‌رسانی هر چه بیشتر مردم قرار بگیرد.

وی اضافه کرد: دانشگاه‌ها از ماموریت آموزشی خود به سمت ماموریت پژوهشی و دانشگاه‌های نسل سه و چهار و دانشگاه‌های کارآفرین حرکت کردند تا علم در خدمت جامعه و در راستای صلح و رفاه مردم قرار گیرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان با بیان اینکه شکافی بین دانشگاه و صنعت وجود دارد، گفت: در سال‌های گذشته هر کدام راه خود را رفتند و از آنجایی که صنعت در هر شرایطی دست به تولید می‌زد و به علم احساس نیاز نمی‌کرد این فاصله ترمیم نمی‌شد، اما به تازگی فاصله بین صنعت و دانشگاه کمتر شده با این وجود هنوز به نقطه ایده‌آل نرسیدیم.

حسینی‌فر خاطرنشان کرد: تولید ما سنتی است و کشاورز به دلیل ارزان بودن منابع طبیعی مانند آب، خاک، برق و زمین هنوز نسبت به افزایش بهره‌وری احساس نیاز نکرده است. در کشور‌های پیشرفته منابع طبیعی به ارزانی در اختیار تولیدکننده قرار نمی‌گیرد لذا تولیدکننده خود را ملزم می‌داند در قبال مصرف مقدار مشخصی آب، تولید خود را افزایش دهد و از علم و پژوهش بهره‌مند شود.

وی با بیان اینکه الزام تولیدکننده به استفاده از داده‌های علمی، سوق دادن تولید از حالت سنتی به صنعتی و واقعی کردن نهاده‌ها فاصله بین بخش تولید و دانشگاه را کمتر خواهد کرد، تصریح کرد: در حالی که عمده اعتبار مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها در دیگر کشور‌ها توسط تولیدکنندگان تامین می‌شود، اما در کشورمان اینگونه نیست و تولیدکننده رغبت زیادی برای دخیل کردن علم با فرایند تولید محصول خود ندارد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ورود دانشگاه‌ها برای حل مشکلات جامعه را امیدبخش خواند و گفت: وزارت علوم سامانه نان (نظام ایده‌ها و نیازها) را برای بارگذاری نیاز‌های بخش‌های تولید و صنعت طراحی کرده تا پس از طرح مشکلات، اساتید دانشگاه برای حل آن اقدام کنند.

حسینی‌فر به تاکید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر تربیت دانشگاه‌های ماموریت‌گرا اشاره کرد و توضیح داد: اصطلاح «خاک خوردن تحقیقات و پژوهش‌های علمی» مربوط به گذشته است و در حال حاضر اعضای هیات علمی باید پایان‌نامه خود را در راستای ماموریت تعریف شده در دانشگاه انجام دهند که این ماموریت برای رفع نیاز‌های استان تعریف شده است.

این استاد دانشگاه که در زمینه‌های مرتبط با آبزیان، مکمل‌های غذایی و سلامت آبزیان فعالیت دارد، افزود: گلستان در بخش شیلات توانمند است و گنجایش‌های این استان در آبزی‌پروری قابل مقایسه با استان‌های دیگر نیست.

وی یادآور شد: پرورش‌دهندگان آبزیان با دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان همکاری نزدیکی دارند و در زمینه‌های گوناگون علمی از جمله افزایش تولید و بهره‌وری و افزایش سلامت از ظرفیت اساتید و پژوهشگران دانشگاه استفاده می‌کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان گفت: شاید مردم تاثیر دانشگاه را در زندگی خود احساس نکنند، اما دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان گام‌های مهمی برای بهبود تولید و اقتصاد استان برداشتند.

رییس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نیز در این باره اظهار کرد: دانشگاه مهارت‌محور یکی از شعار‌های اصلی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی است و در این بخش تامین زیرساخت‌ها و برگزاری دوره‌های مختلف در دستور کار ما قرار گرفته است.

شعبان شتایی به ورود اساتید این دانشگاه برای حل معضلات و مشکلات جامعه اشاره کرد و افزود:اساتید دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در بخش‌های گوناگون از جمله خلیج گرگان، آتش‌سوزی، گرد و غبار، پسماند و پالایش نفتی ایده‌ها و ... طرح‌های تخصصی خود را ارائه کرده و با انجام کار‌های اجرایی و مطالعاتی برای حل چالش‌های استان گام برمی‌دارند.

وی اضافه کرد: در حالی که قرارداد‌های پژوهشی و اجرایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان با بخش صنعت و دستگاه‌های اجرایی در سال گذشته ۷۰ میلیارد ریال بود امسال به ۱۲۰ میلیارد ریال رسیده است.