فراوری با طعم توسعه؛ کارآفرینی که خشکبار آذرشهر را جهانی کرد

در دل باغات سرسبز آذرشهر، جایی که روزگاری فقط محصولات خام کشاورزی روانه بازار می‌شدند، امروز کارگاه‌هایی فعالیت می‌کنند که محصولاتی با ارزش افزوده بالا تولید کرده و به بازارهای جهانی صادر می‌نمایند. یکی از پیشگامان این عرصه، «علی حقیقی مجارشین»، کارآفرین و صادرکننده‌ای است که توانسته با تکیه بر تجربه خانوادگی، نوآوری در فراوری، و پشتکار بی‌وقفه، نام آذرشهر را در میان تولیدکنندگان برتر خشکبار ایران ثبت کند.

علی حقیقی، فعالیت حرفه‌ای خود را از سنت خانوادگی پدر در زمینه تولید گردو و برگه آغاز کرد؛ سنتی که از سال ۱۳۶۵ در آذرشهر ریشه دوانده بود. او و برادرانش در طول سال‌ها تلاش کردند تا این فعالیت سنتی را به یک کسب‌وکار نیمه‌صنعتی و سپس صادرات‌محور تبدیل کنند. با شناخت محدودیت‌های بازار تر و کوتاه بودن زمان عرضه محصولات تازه، آن‌ها راه فراوری و خشکبار را برگزیدند تا بتوانند کیفیت و ماندگاری محصولات باغی منطقه را حفظ و تقویت کنند.

 صادرات محصولات او به کشورهایی مانند آذربایجان، روسیه و عراق انجام می‌شود و در سال‌های گذشته حتی به آلمان و کانادا نیز راه یافته بود. اما در حال حاضر برخی موانع اداری موجب شده‌اند محصولات ایرانی به ناچار با بسته‌بندی‌های ترکیه‌ای وارد بازار اروپا شوند.

حقیقی با اشاره به دامنه گسترده محصولات تولیدی خود گفت: فعالیت ما از گل محمدی آغاز می‌شود و تا انواع آلوچه، زردآلو، آلو، شلیل، هلو، آلبالو، گردو، بادام و فندق ادامه دارد. هر یک از این محصولات نیز در چندین نوع موجودند و به شیوه‌های مختلفی فرآوری می‌شوند؛ به عنوان مثال تنها در خصوص آلوچه، پنج نوع مختلف فرآوری داریم و زردآلو نیز در گونه‌های مختلفی چون بومی، اردوباد و عسگرآباد تولید می‌شود.

وی افزود: محصولات فرآوری شده در اشکال متنوعی همچون قیصی، برگه و آلوچه آماده می‌شوند و این اقلام در حال حاضر اصلی‌ترین کالاهای صادراتی مجموعه او به شمار می‌آیند.

حقیقی درباره مسیر ورود خود به این حرفه توضیح داد و با اشاره به این‌که فعالیت در این حوزه ریشه در سنت خانوادگی‌شان دارد، گفت: پدرم از بنیان‌گذاران تولید برگه در آذرشهر بود و از سال ۱۳۶۵ در زمینه تولید گردو و مغز گردو فعالیت می‌کرد، با توجه به کوتاه بودن فصل برداشت محصولات کشاورزی، ما تصمیم گرفتیم با تبدیل محصولات تر به خشکبار، ارزش افزوده ایجاد کنیم و عرضه این محصولات را در طول سال ادامه دهیم.

به گفته وی، کاهش میزان محصولات باغی در آذرشهر، ناشی از کم‌آبی و خشک شدن دریاچه ارومیه، موجب شده که مواد اولیه مورد نیاز کارگاه از شهرها و استان‌های همجوار مانند ارومیه، خوی، مراغه، بناب و عجب‌شیر تهیه شود.

 حقیقی افزود: هر محصول روند فرآوری خاصی دارد؛ به عنوان مثال فراوری قیصی با برگه متفاوت است. ما تلاش کردیم این محصولات را با بسته‌بندی‌های شکیل و متناسب با ذائقه بازار داخلی و خارجی عرضه کنیم.

این تولید کننده خشکبار، در خصوص صادرات، گفت: ما محصولات خود را به کشورهای آذربایجان، روسیه و عراق صادر می‌کنیم، در گذشته نیز صادرات به آلمان و کانادا داشته‌ایم؛ با این حال، به دلیل برخی موانع اداری در سال‌های اخیر امکان فروش مستقیم وجود نداشته و محصولات ما از طریق ترکیه و با بسته‌بندی جدید صادر می‌شود.

وی نبود ارتباط مستقیم با اتاق‌های بازرگانی کشورهای هدف را یکی از چالش‌های اساسی دانست و تاکید کرد که با وجود این موانع، توانسته‌اند از طریق تولید کیفی و بسته‌بندی حرفه‌ای، محصولات خود را در بازارهای جهانی عرضه کنند. 

به گفته وی، بزرگ‌ترین مانع پیش‌روی آن‌ها، نبود برند اختصاصی و شناخته‌شده برای محصولات‌شان است.

این تولیدکننده با اشاره به نبود بازار توزیع مناسب در آذرشهر، اظهار کرد: اگر ما در شهرستان بازارچه‌ای برای معرفی و عرضه مستقیم محصولات داشته باشیم، دیگر نیازی به انتقال محصولات به سایر شهرها برای فروش نخواهد بود. این اقدام هم به اقتصاد منطقه کمک می‌کند و هم باعث رونق گردشگری و افزایش اشتغال پایدار خواهد شد.

حقیقی رقابت در این حوزه را جدی اما قابل عبور دانست و افزود: رمز موفقیت در این حرفه، ارائه جنس باکیفیت، قیمت مناسب، برخورد حرفه‌ای با مشتری و بسته‌بندی شکیل است. این عوامل ما را از سایر رقبا متمایز کرده‌اند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا در فضای دیجیتال نیز فعال هستند یا خیر، گفت: با توجه به رشد بازار آنلاین، ما نیز در فضای مجازی فعالیت‌هایی در راستای معرفی شغل، مشکلات و مزایای آن داشته‌ایم و از طریق نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های مختلف نیز محصولات خود را معرفی کرده‌ایم.

حقیقی چشم‌انداز آینده کار خود را توسعه فرآوری صنعتی دانست و گفت: زمان تولید محصولات باغی بسیار محدود است. برای مثال برای خشک کردن ۳۰ کیلو گل محمدی به ۱۰۰ متر فضا نیاز است؛ اما با صنعتی کردن فرآیندها، می‌توانیم ظرفیت تولید را افزایش دهیم و مستقیماً به نام برند خودمان صادرات داشته باشیم.

وی بزرگ‌ترین دستاورد خود را راه‌اندازی کارخانه صنایع تبدیلی دانست و گفت: این امر نه تنها به کاهش اتلاف محصولات باغی کمک کرده، بلکه موجب اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم برای ده‌ها نفر در روستاهای قاضی‌جهان و اخی‌جهان شده است.