فارغ‌التحصیلان بیکار و بی‌مهارت؛ نتیجه دروس دانشگاهی منقضی شده

به گزارش بازارکار به نقل از ایسکانیوز، بیکاری و بی‌مهارتی فارغ‌التحصیلان نتیجه نظام آموزشی‌ای است که دروس دانشگاهی آن از کارآمدی لازم برخوردار نیستند. یکی از مصادیق ناکارآمدی و انقضای دروس دانشگاهی، تدوین آن‌ها بدون توجه به نیازهای جامعه و توانمندسازی دانشجویان برای اشتغال است. برنامه وزارت علوم برای بازنگری دروس با هدف اشتغال‌پذیری دانشجویان کارشناسان معتقدند واحدهای درسی و کتاب‌های دانشگاهی در ایران وضعیت خوبی ندارند. همانطور که ابراهیم صالحی عمران رئیس انجمن آموزش عالی ایران، تناسب برنامه‌های درسی با نیازهای بازار کار در ایران را کمتر از ۱۰ درصد دانسته و بر این باور است که ایجاد تناسب بین شاخصه‌های اقتصادی و صنعت و دانشگاه‌ها، نیازمند تغییر اساسی در سرفصل‌ها و دروس دانشگاهی است. پیشینه طرح بازنگری دروس در وزارت علوم این مشکل در حالی مطرح است که پرونده بازنگری دروس دانشگاهی سالهاست در وزارت علوم باز است. چرا که بر اساس قانون دروس دانشگاهی هر پنج سال یکبار باید بازنگری شوند. برای مثال، آذرماه سال ۱۳۹۵ بود که عبدالرحیم نوه ابراهیم مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و تحصیلات تکمیلی وقت وزارت علوم از ضرورت بازنگری تمام برنامه‌های درسی با عمر بیشتر از پنج سال تا مهرماه سال ۱۳۹۶ خبر داد و گفت: این دروس باید با معیارهای دستورالعملی که برای این کار تنظیم شده و به دانشگاه ها ارسال خواهد شد، روزآمد و کارآمد شوند. سال گذشته هم محمدعلی زلفی گل وزیر علوم از بازنگری در محتوای دروس دانشگاهی خبر داد و گفت: بازنگری دروس در دستور کار این وزارتخانه است. اقدامات وزارت علوم در زمینه بازنگری دروس دانشگاهی/ بازنگری ۱۷۰۰ برنامه درسی در چند سال گذشته در این رابطه علی باقر طاهری‌نیا رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی چندی پیش گفت: رشته‌های تحصیلی در ایران و در دنیا هم ریزش و هم رویش دارند، چون ایجاد یک رشته و ادامه حیات آن تابع نیاز بازار کار یا سیاست‌های علم و فناوری است. در چند سال اخیر از مجموع ۳۷۰۰ برنامه‌ درسی که وجود دارد حدود ۱۷۰۰ برنامه درسی بازنگری شده و چیزی حدود ۹۷۰ برنامه‌درسی هم با رویکرد نوآورانه تدوین شده است. همچنین رضا نقی زاده مدیرکل دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم درباره آخرین وضعیت بازنگری رشته‌های تحصیلی دانشگاهی گفت: طی ۱۶ ماه اخیر برنامه درسی ۷۰۰ رشته بازنگری و یا تدوین شده است، در این حین احساس شد برنامه‌های درسی یک سری نقاط ضعفی دارند و از این رو آئین نامه‌ای با عنوان الگوی جدید تدوین برنامه‌های درسی با چهار محور «روز آمدی برنامه‌های درسی، مهارتی و اشتغال پذیری دروس، انطباق با آمایش و مأموریت آموزش عالی و توجه به خواستگاه تمدنی و اجتماعی کشور»، تدوین شد. وی ادامه داد: براین اساس یک برنامه کلان تحت عنوان ۱۵۰۰ برنامه درسی تدوین شده است که به زودی شروع و اجرایی می‌شود. ایسکانیوز در ادامه به ضرورت تحقق محورهای تدوین برنامه‌های درسی جدید وزارت علوم می‌پردازد: روزآمدی برنامه‌های درسی پیشرفت روزافزودن دانش در زمینه‌های مختلف علوم پایه، علوم انسانی و فنی و مهندسی غیرقابل انکار است. کشورهایی که برنامه‌ریزی جدی در راستا همراهی با علم روز دنیا را دارند، می‌توانند در رقابت‌های جهانی به قدرت و ثروت دست یابند. در این راستا، روزآمدی برنامه‌های درسی یکی از ماموریت‌هاییست که وزارت علوم در سال‌های اخیر برای خود تعریف کرده است. همانطور که نقی زاده در این زمینه گفت؛ روزآمد کردن دروس و قرار داشتن در لبه‌های دانش و اینکه از نظر علمی از دانشگاه‌های دنیا عقب‌ماندگی نداشته باشیم؛ این امر برای ما ضرورت دارد. مهارتی و اشتغال‌پذیری دروس معاونت آموزشی وزارت علوم در راستای مهارتی و اشتغال‌پذیری دروس مطابق با مصوبه جلسه ۹۵۴ شورای عالی برنامه ریزی آموزشی، برای اولین بار در کشور در دوره کارشناسی در کنار دروس عمومی، علوم پایه، تخصصی و اختیاری، بسته دروس مهارتی-اشتغال‌پذیری را به میزان ۳ تا ۱۵ واحد درسی تعریف کرده است. برای رشته‌های تحصیلی با رویکرد کاربردی این تعداد واحدها به ۱۵ و در رشته‌های نظری به ۷ واحد درسی نزدیک می‌شود. نکته قابل توجه در تعریف بسته‌های دروس مهارتی-اشتغال پذیری قرارگیری آن در مجموع تعداد واحدهای موجود دوره‌های کارشناسی در ۸ نیمسال تحصیلی است و قرار نیست به تعداد واحدها و نیمسال‌های تحصیلی دانشجویان اضافه شود. نکته دیگر الزامی بودن این دروس برای دانشجویان است. انطباق با آمایش و ماموریت آموزش عالی طرح آمایش آموزش عالی شامل هشت بند است که هر کدام از این بندها به یکی از وظایف وزارت علوم در راستای ارتقای عملکرد دانشگاه‌ها می‌پردازد. یکی از این موارد آمایش بر اساس جغرافیای مناطق است. به این معنا که لازم است رشته‌های دانشگاهی هر منطقه بر اساس نیاز آن ناحیه و موقعیت‌های شغلی موجود تدوین شود. توجه به خاستگاه تمدنی و اجتماعی کشور وزارت علوم در دوره اخیر شعار، دانشگاه تمدن ساز و حکیم پروری را سرلوحه کار خود قرار داده است. قاسم عموعابدینی معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این زمینه گفت: طرح تحول آموزش عالی با عنوان دانشگاه‌های تمدن ساز از سوی دولت به این وزارتخانه ابلاغ و اجرای آن آغاز شده و این کار ظرف پنج سال و حول چهار محور مهم انجام می‌شود. اگر برنامه‌های درسی دانشگاهی بر اساس روزآمدی، اشتغال‌پذیری، آمایش آموزش عالی و با توجه به خاستگاه تمدنی، تغییر و تدوین شوند، بدون شک تا سال‌های آینده بسیاری از مشکلات کشور مانند بیکاری فارغ‌التحصیلان یا ناتوانی آن‌ها برای ورود به بازار کار برطرف خواهد شد.