تولید ارقام گیاهی کم آب بر نوید بخش امنیت غذایی در خشکسالی

به گزارش خبرنگار بازارکار البرز به نقل از خبرگزاری ایرنا؛ زنگ خطر بحران آب سالهاست که به صدا درآمده اما در این میان بخش کشاورزی با مصرف حدود ۹۰ درصد آبهای کشور از آن به عنوان قاتل منابع آبی یاد می شود چرا که تولید محصولات آب‌بر و نیاز زیاد به آب در این بخش، میزان مصرف آب را بالا می‌برد.

در این میان محققان وزارت جهاد کشاورزی آستین بالا زده اند تا با تحقیق و پژوهش بتوانند ارقامی تولید کنند که ضمن مقاوم به خشکسالی کمترین مصرف آبی را داشته باشند که این حرکت علمی با عاقبت خوشی برای گذر از دوران خشکسالی همراه شده و نویدبخش رونق تولید در دوران تغییر اقلیم است.

این روزها به واسطه تلاش های علمی دانش پژوهان در بخش کشاورزی شاهد تولید ارقامی هستیم که علاوه بر مصرف کم آب در کوتاه ترین زمان بازدهی مطلوب داشته و میزان تولیدات کشاورزی را افزایش داده اند.

زیر تیغ آفتاب و درزمین های خشکیده گیاهانی سبز می شوند که محصول دانش انسان برای تغذیه او هستند و این دانش امروز علاوه بر خودکفایی کشور به رگه های بی جان زمین جانی دوباره بخشیده و سبزینگی در جای جای ایران اسلامی دیده می شود .

با توجه به شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک ایران و وجود منابع آب محدود، مصرف آب در بخش کشاورزی ایران به چالشی بزرگ تبدیل شده چرا که زمین دیگر تاب ریشه های پرمتقاضی آب را ندارد بنابراین باید به سمتی می رفتیم که گیاهان کم آب بر تولید شود.

اگرچه تلاشهایی برای افزایش بهره‌وری آب در بخش کشاورزی ایران از جمله اصلاح الگوی کشت، استفاده از فناوری‌های مدرن آبیاری، ارتقای مدیریت منابع آب و توجه به صرفه‌جویی در مصرف آب در کشاورزی، تعامل بین زراعت و دامداری، توسعه کشاورزی دقیق و به کارگیری فناوری هوشمند در کشاورزی جهت بهره‌برداری بهینه از آب در کشاورزی نیز شده اما باید این بحران فراگیر بی آبی را به صورت تخصصی حل و فصل کرد.

دیگر نمی‌توان مانند گذشته بدون توجه به ویژگی‌های آب‌و خاک هر منطقه اقدام به کشت کرد. انتخاب دقیق و علمی ارقام در افزایش عملکرد مزارع موثر است ؛ بحران آب یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن ۲۱، به‌ویژه در کشورهایی با اقلیم خشک و نیمه‌خشک مانند ایران است. منابع آبی کشور با تهدیدهای جدی مواجه‌اند؛ از کاهش بارندگی‌ها گرفته تا برداشت‌های بی‌رویه از منابع زیرزمینی؛ در چنین شرایطی، دیگر نمی‌توان به روش‌ سنتی کشاورزی اتکا کرد. اینجاست که کشاورزی پایدار به‌عنوان یک راه‌حل هوشمند و آینده‌نگرانه مطرح می‌شود.

رسیدن مصرف آب بخش کشاورزی به ۵۱ میلیارد مترمکعب تکلیف شد

محققان موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی که همواره پای کار بوده و هستند اقدامات موثری داشته اند که در این زمینه « حسین زمانیان » رییس این موسسه می گوید: در برنامه هفتم توسعه به بخش کشاورزی تکلیف شده، مصرف آب از ۸۰ میلیارد مترمکعب

به ۵۱ میلیارد مترمکعب برساند.

او ادامه داد که امروزه میانگین دمای حرارت کره زمین ۲ درجه افزایش یافته و میزان میانگین بارندگی در کشور ایران ۲۵۰ میلی متر به ۲۳۰میلی متر تنزل یافته است؛ همه اینها نشان می دهد که کمبود آب داریم و یکی از اولویت های اصلی موسسات تحقیقاتی از جمله اصلاح و بذر این است که تحقیقات خود را در راستای رفع کمبود آب عملیاتی کند.

زمانیان گفت: موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نال و بذر وزارت کشاورزی ۲ رسالت مهم دارد یکی معرفی و اصلاح ارقام پرمحصول برای اقلیم ها و مناطق مختلف کشور و دیگری هم تولید بذر هسته های اولیه این محصولات که اکنون روی ۳۵ محصول زراعی در موسسه تحقیق می شود.

وی تاکید کرد: امروز معرفی و اصلاح ارقام پرمحصول از برنامه های مهم تحقیقاتی است ضمن آنکه معرفی ارقامی که با آب کمتر عملکرد بهتری در نقاط مختلف کشور داشته باشند از اولویت ها است ؛ در زمینه غلات، گیاهان علوفه ای، گیاهان روغنی ، سبزی ،صیفی و حبوبات آبی این برنامه تولید رقم برای شرایط کم آبی دراز مدت و متمرکز است.

رییس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی گفت: محققان این موسسه درحال تحقیق هستند و اینکه چه شرایطی موجب می شود یک رقم به کم آبی مقاوم باشد به شرایط شکلی یا فیزلوژیک گیاه برمی گردد که در تحقیقات به هر ۲ زمینه توجه می شود ؛ سال گذشته ۶ رقم ارزن هیبریدی و علوفه ای برای اولین بار در کشور معرفی شدد، چهار رقم ارزن علوفه ای و ۲رقم ارزن دانه ای هستند که اینها در راستای معرفی ارقام کم آب بر هستند.

وی بیان کرد: ارقام ارزن علوفه ای دریک بازده زمانی ۷۰ تا ۹۰ روزه حدود ۸۰تا ۱۰۰تن علوفه در سطح هکتار می دهد؛ توانایی تولید ارقام هیبرید در هر کشور نشانه بلوغ تحقیقاتی آن کشور است در برخی از این محصولات ازسالهای قبل به این فناوری دست یافتیم مثل ذرت و آفتابگردان ولی در بعضی از محصولات مانند سبزی ، صیفی، گوجه فرنگی ، فلفل و گیاهان علوفه ای طی ۲ سال گذشته دست یافتیم ؛ امروز ۲ رقم ارزن دانه ای جدید کشور حدود هفت تا هشت تن عملکرد بذر در هکتار دارد.

زمانیان اضافه کرد: از سوی دیگر این ارقام با یک میزان آب مصرفی پایین می توانند چهار هزار مترمکعب آب هفت یا هشت تن ارزن علوفه ای در دوره رشد ۱۰۰روزه بدهند.

معرفی چهار رقم جدید ماش در کشور

رییس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی افزود: محققان توانسته اند در زمینه ماش چهار رقم داریا ، ملک ، مارون و نارین را معرفی کنند، ماش گیاهی ۲منظوره است هم گیاهی به عنوان علوفه است و هم به عنوان دانه خوراکی استفاده می شود.

وی یاد آورشد: از دیگر ارقامی که می تواند در شرایط خشکی به ما کمک کند گلرنگ های علوفه ای و روغنی کم آب بر هستند ؛ یکی از اولویت ها تولید و اصلاح ارقام متحمل به کمی آبی یا مصرف آب کمتر یا دوره فیزیولوژی است که آب کمی مصرف شود و درزمینه ۳۵ محصول زراعی محققان این موسسه کار می کنند و کار براساس اولویت های وزارت جهاد کشاورزی پیش می رود.

زمانیان در ادامه به چالش های بخش کشاورزی پرداخت و افزود: در بحث تحقیقات یکسری ابزارها نیاز داریم که این ابزارها و این امکاناتی که ما را به هدف می رساند یک مورد نیروی انسانی است و دیگری ماشین های کاشت، داشت ، برداشت است .

وی گفت: اصلاح بذر یک موسسه قدیمی است بیشتر کارمندان آن در دهه ۷۰ استخدام شدند و به مرز بازنشتگی رسیده اند به تازگی ۴۰ نفر از این موسسه بازنشسته شدند درحالی که ورودی نداریم جایگزینی برای این افراد که تجربه خوبی دارند سخت است بنابراین یک محقق با کوله باری از تجریبات خارج می شود.

رییس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی در خصوص تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی افزود: بسیاری از این ابزارها برای سالیان گذشته است و فرسوده می باشد و هرماه و حتی درفصول مختلف با مشکلات خرابی این ماشین آلات مواجه می شویم که سرعت کار تولید را کاهش می دهد بنابراین باید سهمی از درآمد ناخالص ملی به پژوهش اختصاص یابد.