نقش زنان روستایی در توسعه صنایع‌دستی استان گیلان

پروین حلاج رضایی قاسم آبادی، کارشناس ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگویی به شکایات، اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان در یادداشتی نوشت: به بهانه 15 اکتبر مصادف با 23 مهرماه روز جهانی زنان روستایی به نقش زنان روستایی در توسعه صنایع‌دستی استان گیلان اشاره می‌کنم. یکی از شاخص‌های توسعه در هر جامعه، میزان رشد و بهره گیری از تواناییها و استعدادهای نیروی انسانی آن جامعه است. زنان نیمی از نیروی انسانی جامعه هستند و وضعیت آنان در هر جامعه ای بیانگر میزان پیشرفت آن جامعه است و اعتلای کشورها در گروی استفاده هدفمند از همه نیروها و استعدادهای انسانی از جمله زنان است. انگیزه‌های اقتصادی چون کسب درآمد، کمک به اقتصاد خانواده و داشتن اشتغال، در کنار فرصت‌های فعالیت در وضع موجود و نظر همسر و خانواده، مهمترین شاخص‌های مؤثر بر فعالیت اقتصادی و چگونگی آن برای زنان منطقه روستایی است. هرچه نیازهای مالی خانواده بیشتر باشد، به همان میزان تمایل زنان به اشتغال بیشتر است و هرچه برخورداری از استقلال مالی برای زنان اهمیت بیشتری داشته باشند، تمایل آنها به اشتغال نیز بیشتر می‌شود. به طور کلی زنان به عنوان نیمی از جمعیت جهان، فعالیت‌های مختلفی را نیز انجام می‌دهند اما منجر به درآمدهای ملموسی برای آنان نمی‌شود؛ همین امر باعث شده تا زنان روستایی بر انتخاب‌های زندگی کنترل کمتری داشته باشند. نقش زنان در حفظ و احیا، ترویج و توسعه صنایع‌دستی کشور بسیار جدی و با اهمیت است با وجود اینکه غالب زنان شاغل در صنایع‌دستی خانه‌دار هستند، آمار روشنی از زنان شاغل در بخش صنایع‌دستی در دست نیست. معمولاً زنان در تولید انواع محصولات صنایع‌دستی‌ه تا سخت‌ترین و طاقت فرساترین آن نقش قابل توجهی دارند و هیچ محدودیتی برای تولید محصولات مختلف وجود ندارد. صنایع‌دستی با استفاده از منابع محلی، کاهش وابستگی روستاییان به شهرها را در پی دارد و می‌تواند اختلاف سطح زندگی در نواحی شهر و روستا را کاهش دهد از مزیت‌های دیگر صنایع‌دستی در روستاها، میتوان به گسترش فعالیت‌های بخش غیرکشاورزی، تقویت پایه‌های اقتصاد مراکز روستایی، استفاده کامل از مهارت‌های موجود، فرآوری تولیدات کشاورزی محلی، جلوگیری از مهاجرت‌های روستایی و حداکثر استفاده از توان محلی زنان روستایی اشاره کرد. همچنین از صنایع‌دستی می‌توان به عنوان ابزاری مناسب برای متنوع کردن اقتصاد روستایی، افزایش درآمدها، متعادل کردن سطح زندگی روستاییان و زمینه ساز دستیابی به توسعه پایدار یاد کرد. از سال 96 استان گیلان نیز در معرفی روستاهای فعال در حوزه صنایع‌دستی به شورای جهانی ثبت با هدف جذب سرمایه‌گذار و افزایش گردشگر داخلی و خارجی، معرفی جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی و صنایع‌دستی بومی به منظور ایجاد درآمد و توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی درمنطقه، توسعه مرکز خلاقیت و نوآوری، اشتغال‌زایی برای ساکنین منطقه، حفظ و احیا، توسعه و ترویج صنایع‌دستی منطقه، برندسازی، در دستور کار اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان قرار گرفت. حمایت و همراهی نهادهای دولتی، استانداری، فرمانداری و دهیاری روستا در این امر نقش مهمی را ایفا می‌کند. تا کنون گیلان با معرفی و ثبت 5 روستا در سطح ملی و یک روستا در سطح جهانی در کشور رکورددار است. حال سهم زنان روستایی از این فرایند چیست؟ برگزاری دوره‌های آموزشی بازطراحی و کاربردی کردن محصولات صنایع‌دستی، حضور در نمایشگاه‌های استانی، منطقه‌ای، ملی و بین المللی به منظور معرفی بیشتر، ارائه تسهیلات و .... برخی از دستاوردهای این مهم می‌تواند باشد. روستای فشتکه بعنوان روستای ملی حصیربافی از شهرستان خمام در سال ۱۳۹۶ و روستای قاسم‌آباد بعنوان روستای جهانی چادر شب‌بافی از شهرستان رودسر در سال ۱۳۹8، روستای ارده روستا بعنوان روستای ملی شال‌بافی از شهرستان رضوانشهر در سال۱۳۹۹، روستای عنبران بعنوان روستای ملی گلیم‌بافی از شهرستان آستارا در سال 1۳۹9، روستای جیرده بعنوان روستای ملی سفال‌گری سنتی از شهرستان شفت در سال ۱۳۹۹، روستای شالما بعنوان روستای ملی چوب‌تراشی از شهرستان ماسال در سال ۱۳۹۹ صاحب این امتیاز شدند. تلاش برای حضور پررنگ زنان در سازمان‌ها و نهادهای رسمی به نشان دادن قابلیت‌های آنان کمک می‌کند. ارزش‌گذاری به کارآفرینی زنان روستایی و معرفی زنان کارآفرین روستایی و قدردانی شایسته از آنان بعنوان الگوهای برتر در زندگی روستایی و تامین معیشت زندگی از سوی دولت مردان انتظار می‌رود تا به روحیه خلاقیت و نوآوری در میان زنان و دختران روستایی منجر شود. این موضوع به اعتماد به نفس و انگیزه کارآفرینی کمک موثری می‌کند.