به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، موسی‌غنی‌نژاد اقتصاددان برجسته کشور؛ عصر سوم بهمن ماه در همایش تجارت آزاد و توسعه اقتصادی که به همت اتاق بازرگانی مشهد برگزار شد، گفت: باید راه را برای ورود شرکت های خارجی به منظور جذب سرمایه‌گذاری در این زیرساختها باز کنیم در غیر این صورت به سمت اضمحلال اقتصادی خواهیم رفت و روند موجود می‌تواند شرایطی خطرناک بزند.

وی با ذکر این نکته که؛ «تجارت آزاد با توسعه اقتصادی ارتباط مستقیم دارد»، بیان کرد: این نوع تجارت باعث گسترش بازارها و تولید ثروت بیشتر و افزایش رفاه و آسایش مردم می شود و مخالفان این نوع تجارت باید بدانند که اگر در چهارچوب منطق بازار عمل نکنیم، شکست سختی خواهیم خورد.

غنی نژاد تاکید کرد: در کشورهایی که تجارت آزاد برقرار است، هم سرانه درآمدی و هم سطح رفاه مردم بالاتر است.

* شکست در بازار زمانی اتفاق می افتد که دولت در آن ورود می کند

این اقتصاددان متذکر شد: هر فعال اقتصادی باید قوانین بازار را بشناسد. آنان که توانایی لازم را برای ورود به بازار و رقابت در آن نداشتند، شکست خوردند، اینکه برخی‌ها می‌گویند «با تجارت آزاد بازار رها می‌شود»، بهانه ای برای باز کردن منفذی به منظور دخالت دولت در اقتصاد فراهم می‌کنند.

وی یادآور شد: شکست در بازار زمانی اتفاق می افتد که دولت در آن ورود می کند. تا زمانی که تقاضا برای کالا یا خدمتی وجود داشته باشد، بازار هم وجود دارد، زمانی این بازار شکست می خورد که آزاد نباشد. مداخلات دولتی عامل شکست بازار و شکل‌گیری پدیده‌های مخربی همچون قاچاق و مافیا است. بازار تا زمانی که آزاد باشد، به تقاضا پاسخ می‌دهد. اما هرگونه دخالت و محدودیت، زمینه‌ساز اختلال در عملکرد بازار و ظهور مافیاهای اقتصادی خواهد بود.

غنی نژاد اظهار داشت: ایران در مجموع نخستین کشور جهان به لحاظ برخورداری از منابع گازی و نفتی است؛ اما به دلیل ضعف سرمایه گذاری در 15 سال گذشته نتوانسته از این ذخایر در حد مناسب بهره بگیرد، هم اینک تولید گاز در عسلویه و پارس جنوبی رو به کاهش است و اگر این روند ادامه یابد، چند سال دیگر واردکننده گاز خواهیم شد، همچنین در خصوص نفت فقط خواهیم توانست چهار میلیون بشکه در روز تولید کنیم و این اعداد برای کشوری با چنین ذخایر غنی نفت و گاز، چیزی شبیه یک شوخی است.

وی در ادامه، از ضرورت پرهیز دولت از مانع‌تراشی در حوزه واردات سخن گفت و اذعان کرد: دولت نبایستی برای واردات کالاهای مشروع که تقاضا در بازار داخلی برای آن وجود دارد، مانع شود. در تجارت آزاد هر فردی می‌تواند کالای مشروع وارد کشور کند و به ارز دولت هم نیازی ندارد. دولت می‌گوید که ارز حاصل از صادرات نفت متعلق به کشور بوده و اختیار توزیع و تخصیص آن نیز با خودش است که در این زمینه بحثی نیست؛ اما فعال بخش خصوصی دیگر ارتباطی به دولت ندارد و نباید مجبور به فروش ارز در بازاری شود که دولت تعیین می‌کند.

این اقتصاددان اظهار کرد: در هر بخشی که تجارت آزاد شکل گرفته، رشد و پیشرفت محقق شده است، کشورهایی مانند بنگلادش و چین به توسعه دست پیدا کردند؛ زیرا تجارت آزاد را سرلوحه کار خود قرار دادند؛ اما هر بخشی از اقتصاد که با محدودیت همراه بوده، پیشرفتی نیز در آن رخ نداده است.

او در پاسخ به سوالی در خصوص راهکارهای بهبود روابط بین‌الملل گفت: برای بهبود روابط بین‌الملل باید مسیر تجارت آزاد شکل گیرد، بنگاه‌های اقتصادی خارجی باید بتوانند وارد کشور شده و سرمایه‌گذاری کنند البته باید این موضوع را هم در نظر داشت که همزمان باید فضای کسب و کار داخل را تقویت کرد و اقتصاد دستوری را از بین برد.

چرا حق مالکیت در کشورمان به رسمیت شناخته نمی‌شود؟

وی همچنین، به دور باطل نظام بانکی در اقتصاد کشورمان اشاره کرد و گفت: منابع بانکها از محل سپرده‌گذاری مردم تامین می‌شود؛ اما اینکه جریان تسهیلات دهی را دولت مشخص می‌کند، اقدام صحیحی نیست. این منابع متعلق به مردم است و انتفاع حداکثری آن باید برای جامعه اتفاق بیافتد.

این استاد دانشگاه افزود: یکی از گرفتاریهای بزرگ جامعه اقتصادی در کشورمان این است که حق مالکیت در آن به رسمیت شناخته نمی‌شود؛ در حالی که «حق» از اهمیت بالایی در دین ما برخوردار است و در زمره اسامی خداوند قرار می‌گیرد. اگر کشور مسلمانی هستیم چرا حق‌الناس را در نظام بانکی زیر پا قرار می‌گذاریم؟ دولت حق ندارد در خصوص منابع مالی مردم در بانک‌ها تصمیم بگیرد.

به جای دور زدن تحریم‌ها باید به فکر رفع آن باشیم

غنی نژاد در بخش دیگری از سخنانش به مقوله FATF و اهمیت پذیرش آن پرداخت و گفت: عدم پیوستن به FATF دست ما را برای رفع تحریم می‌بندد، در واقع واژه «دور زدن تحریم‌ها» نیز نامناسب است؛ زیرا به یک عده اجازه می‌دهیم که مساله کشور را در حوزه تحریم به نوع دیگری حل کنند، تحریم‌ها باید برداشته شود نه‌ اینکه بخواهیم آن را دور بزنیم.

او خاطرنشان کرد: تحریم کشورهای دیگر برخلاف قانون اساسی در آمریکا است، به ویژه کشوری که مدعی تجارت آزاد و لیبرالی است. در ابتدای دهه 90 به دولت پیشنهاد دادیم که با یک لابی گری قوی با ایرانی‌های مقیم آمریکا و شکایت از دولت آمریکا در مجامع و دادگاه‌های ایالتی، می‌توان مسیر رفع تحریم‌ها را در پیش گرفت؛ اما این پیشنهاد عملیاتی نشد و گفتند که در حد یک نظریه و تئوری است. برای رفع تحریم‌ها باید ابتدا خودمان به آزادی اقتصاد اعتقاد داشته باشیم و بعد گریبان آمریکا را در بحث تحریم‌ها بگیریم.

وی اظهار کرد: امیدواریم مسیر اقتصادی اصلاح شود، سخنان آقای پزشکیان نیز در جهت منافع ملی است، اکنون در مقطع حساسی قرار داریم که امیدواریم کفه ترازو به سمت حفظ حقوق مردم سنگین تر شود و راه برای یک تجارت آزاد مبتنی بر حفظ منافع ملی باز شود.

گریزی به علت عدم موفقیت برنامه‌های توسعه در ایران

این اقتصاددان در پاسخ به سوالی در خصوص علت عدم موفقیت برنامه‌های توسعه در ایران و راه‌های برون رفت از این وضعیت گفت: نخستین برنامه توسعه‌ای در ایران مربوط به زمان ریاست جمهوری مرحوم رفسنجانی بود که کشور را از شرّ اقتصاد دولتی رها می‌کرد؛ اما در همان زمان هم عده‌ای نگذاشتند برنامه اجرا شود؛ هرچند آن برنامه هم اشکالات زیادی داشت.

وی بهترین برنامه توسعه ایران را برنامه سوم ذکر کرد و افزود: آن برنامه باعث یکسان سازی نرخ ارز و تجارت آزاد شد، نرخ بهره بانکی دستوری از بین رفت و نظام بانکی نیز تا حدی آزادی عمل پیدا کرد؛ اما طبق معمول عده‌ای مانع‌تراشی کردند و این برنامه را غربی دانستند تا اینکه به دولت نهم رسیدیم و به نوعی اقتصاد کشورمان با یک دوربرگردان مواجه شد و همه چیز به قبل از برنامه سوم توسعه برگشت و ریل‌‌گذاری برای توسعه اقتصادی به نوعی برعکس چیده شد! از سال 1384 به بعد دیگر اقتصاد کشور اصلاح نشد، برنامه‌های بعدی توسعه هم فقط روی کاغذ بوده و اجرا نشده است.

وی اظهار کرد: در حوزه اقتصاد مسیر اشتباهی رفتیم که باید اصلاح کنیم، آزادی در اقتصاد بهره وری را به دنبال دارد، کشوری در دنیا نیست که اقتصاد آزاد داشته باشد اما میزان بهره وری آن در رده پایینی قرار گیرد. در اقتصاد ملی ما، هر زمان که عنوان «حمایت از اقشار آسیب پذیر» مطرح شده، اقدامات به ضرر مردم تمام شده است.

این اقتصاددان در بخش دیگری از این همایش، در پاسخ به سوالی در خصوص ظرفیت‌های اقتصادی خراسان رضوی گفت: بهترین مولفه برای توسعه اقتصادی خراسان رضوی و به صورت خاص مشهد، تمرکز بر صنعت گردشگری آن است که کم هزینه‌ترین راهکار در کوتاه مدت برای تحول اقتصادی این منطقه به شمار می‌رود؛ هم اینک روابط بین ایران و کشورهای همسایه از جمله عربستان بسیار بهتر از گذشته شده و نویددهنده فرصت‌های خوبی برای توسعه صنعت گردشگری کشور است.