رونق صنایع دستی در گرو هم‌افزایی واحدهای اقامتی و گردشگری خراسان رضوی است

در هجدهمین جلسه کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان، گزارش اجمالی از وضعیت حوزه صنایع دستی خراسان رضوی ارائه و بر بهره‌مندی استان از ظرفیت سی‌وهفتمین نمایشگاه صنایع دستی در تهران تاکید گردید. همچنین، چگونگی رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی شرکت‌های خدمات مسافرتی، روش ارسال اطلاعات و فاکتورها در سامانه مودیان و درخواست تأمین ارز جهت رزرو هتل‌های خارجی، دیگر موضوعات مورد بررسی در این نشست بود.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «مژگان ثابت تیموری»، رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق مشهد با بیان اینکه باید زمینه برای ورود مسافر و زائر به استان فراهم و توجه بیشتری به گردشگری داخلی شود، افزود: چالش‌هایی در حوزه‌ ایرلاین‌های داخلی رخ داده و هزینه تورهای خارجی نیز افزایش یافته است که بر جذب گردشگر تاثیرگذار است و  امیدواریم این چالش‌ها رفع گردد.

وی در ادامه، با اشاره به ناترازی انرژی و قطع برق در واحد‌های گردشگری، اظهار کرد: کسب‌وکارهای متعددی با قطع برق و گاز مختل شده است. واحد‌های گردشگری و تفریحی استان در روزهای آخر هفته پررونق‌تر هستند؛ اما با قطع برق، آسیب زیادی به این مراکز وارد شده است. امیدواریم این وضعیت به گونه‌ای مدیریت شود که آسیبی به واحد‌های صنعتی، گردشگری، تولیدی، تفریحی و… و مردم وارد نشود.

ثابت تیموری بخش دیگر سخنانش را به موضوع ظرفیت‌های استان در حوزه صنایع دستی اختصاص داد و گفت: واحد‌های پذیرایی، اقامتی و گردشگری می‌توانند سفیران معرفی صنایع دستی استان باشند. این واحدها با استفاده از صنایع دستی در تزیینات و دکوراسیون خود می‌توانند به معرفی محصولات بپردازند. این‌گونه تبلیغ تاثیر بسیاری زیادی داشته و مسیر خرید سوغات مهمان‌ها را فراهم می‌کند. همچنین، دفاتر خدمات مسافرتی و هواپیمایی و سفارت‌خانه‌ها نیز می‌توانند به تبلیغ صنایع‌دستی پرداخته و گردشگر جذب کنند.

وی با تاکید بر فروش صنایع دستی در واحد‌های بوم‌گردی و معرفی محصولات آنان، خاطرنشان کرد: ایجاد شبکه در این زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چرا که میان صنایع دستی و گردشگری ارتباط زیادی وجود دارد. استان باید در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری حضور پررنگی داشته باشد و زمینه سازی ورود بیشتر مسافران و گردشگران به خراسان رضوی صورت پذیرد.

تاکید بر حمایت از قالی بافی به عنوان یک صنعت اشتغالزا

«محمدحسین روشنک»، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی مشهد نیز در ادامه این جلسه، خواستار عضویت هتل‌ها، مراکز اقامتی، مسافرتی، آژانس‌های هواپیمایی و گردشگری در  اتاق بازرگانی مشهد شد و تاکید کرد: این امر، موجب پررنگ شدن نقش این مراکز در فعالیت تشکلی خواهد شد. همچنین، بایستی از ظرفیت ستاد تسهیل و شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان در رفع مشکلات بخش گردشگری استفاده شود.

وی همچنین، به اهمیت رونق یافتن فعالیت‌های حوزه صنایع دستی اشاره و خاطرنشان کرد: یکی از منابع درآمدی و اشتغال روستاییان از گذشته تاکنون قالی‌بافی است. این فعالیت باید رونق پیدا کند. ارائه سوبسید برای تولید فرش دستباف اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین باید فرش دستباف به عنوان صنعت اشتغال‌زا و کارآفرینی در کشور جدی گرفته شود.

ضرورت دعوت از هیات‌های تجاری خارجی برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی

در ادامه «ناصر غفران»، نایب رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق خراسان رضوی به اهمیت حضور موثر استان در نمایشگاه بین المللی صنایع دستی تهران اشاره و تاکید کرد: نمایشگاه همواره دارای رکن‌های بازدیدکننده حرفه‌ای، ویزیتور حرفه‌ای و عرضه کننده‌ یا غرفه‌دار حرفه‌ای است. در اتاق‌های بازرگانی استان‌ها واحد بین‌الملل وجود دارد. پیشنهاد می‌شود این ظرفیت‌ها برای رونق هر چه بیشتر نمایشگاه به کار گرفته شوند. ضروری است رایزن‌های تجاری ایران در سفارت‌خانه‌ها از هیات‌های تجاری برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی به خصوص صنایع دستی و فرش دعوت به عمل آورند. با حضور هیات‌های تجاری خارجی، فروش غرفه‌داران و واحد‌های تولیدی صنایع دستی افزایش پیدا کرده و مبلغ صرف شده برای حضور در نمایشگاه به خوبی جایگزین می‌گردد.

وی با بیان اینکه امیدواریم نمایشگاه بین‌المللی گردشگری زین پس با ساختار حرفه‌ای برگزار شود، افزود: نمایشگاه‌ها می‌توانند ساختار جدیدی ایجاد کنند. در سال‌های گذشته گردشگری سلامت مشهد به عنوان یک برند در حوزه گردشگری شکل گرفت. بر همین اساس، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی با آژانس‌های هواپیمایی و مسافرتی در کنار هم قرار گرفتند تا از این ظرفیت به خوبی استفاده شود. بر این باوریم که برای رونق هر چه بیشتر این حوزه، باید از ارگان‌های دولتی و ذی‌ربط در حوزه گردشگری و صنایع دستی درخواست ویزیتور تخصصی شود. برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی در دنیا با دریافت هزینه ۶۰ درصدی از مجری نمایشگاه، هزینه اقامت به ویزیتور‌های تخصصی پرداخت می‌کنند و نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ایران نیز بایستی از طریق رایزنان تجاری به این مهم توجه نماید.

«یوسف بیدخوری»، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی نیز اظهار کرد: غرفه ای که در اختیار صنایع دستی خراسان رضوی در نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی قرار گرفت، دارای متراژی ۲۴۲ متری بود که هزینه‌ای بابت آن پرداخت نشد و افراد دارای نشان ملی صنایع دستی، امکان استفاده از این فضا را داشتند‌. ۱۲ غرفه برای هنرمندانی از ۱۴ شهرستان مهیا گردید و ۹ غرفه دیگر نیز با هزینه واحدهای صنایع دستی اجاره شد. در این نمایشگاه، برای نخستین بار، سوغات زیارت و گوهرسنگ‌ها دارای فضا بودند و حوزه‌های گردشگری و صنایع دستی برای اولین بار جدا شدند.

چالش‌های صنایع دستی و پیشنهاداتی برای رفع آن‌ها

در ادامه، «امید خدادادی»، دبیر کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد به بیان چالش‌های حوزه صنایع دستی پرداخت و افزود: نبود حمایت کافی از تولیدکنندگان و هنرمندان صنایع دستی، مشکلات در بازاریابی و فروش محصولات در سطح ملی و بین‌المللی، کمبود تسهیلات و زیرساخت‌های لازم برای توسعه صنایع دستی، هزینه‌های بالای شرکت در نمایشگاه برای هنرمندان و تولیدکنندگان، ضعف ارائه مناسب محصولات و معرفی ظرفیت‌های استان و محدودیت در دسترسی به بازارهای صادراتی پس از نمایشگاه، از چالش‌های صنایع دستی استان است.

وی برای رفع این چالش‌ها پیشنهاداتی از جمله ارائه گزارش وضعیت صنایع دستی استان به نهادهای مرتبط و تبیین پیشنهاداتی در حوزه راهکارهای توسعه این حیطه، برگزاری جلسات هماهنگی با هنرمندان و تولیدکنندگان برای شناسایی نیازها و مشکلات، پیگیری دریافت بودجه‌های حمایتی از وزارت میراث فرهنگی و پیشنهاد تدوین طرح‌هایی برای صادرات محصولات صنایع دستی استان، ارائه کرد.

سپس، «عبدالله احراری»، عضو کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد به بیان گزارشی از نمایشگاه‌های بین‌المللی فرش و صنایع دستی پرداخت و گفت: در یک ماه اخیر، نمایشگاه بین‌المللی صنایع‌دستی و فرش در تهران و نمایشگاه فرش در استان برگزار شد. مقامات عالی رتبه کشور از نمایشگاه برگزار شده در تهران بازدید کردند. نمایشگاه از کیفیت خوبی برخوردار بود. غرفه‌داران خراسان رضوی نیز در این نمایشگاه حضور مطلوبی داشتند. غرفه‌داران سفارشات خوبی برای ۶ ماه آینده خود ثبت کردند. نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی از دیدگاه توانمندسازی به حوزه برندینگ ورود پیدا کرده است؛ چراکه ارزش نمایشگاه‌ها به حضور برندهاست.

وی افزود: به دستور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، غرفه‌داران نمایشگاه بین‌المللی صنایع‌دستی از پرداخت هزینه غرفه معاف شدند تا زمینه حضور آنان فراهم شود. برای اولین بار نمایشگاه صنایع دستی به صورت مجزا از گردشگری برگزار شد. امیدواریم در سال‌های آتی این امر تحکیم و سایت جامع نمایشگاه ایجاد شود. حضور واحد‌های بوم‌گردی در این نمایشگاه نیز به دستور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بود که از هر استان یک واحد بوم‌گردی در نمایشگاه حضور داشتند.

وی بخش دیگر سخنانش را به دستاوردهای نمایشگاه فرش اختصاص داد و تاکید کرد: متاسفانه نمایشگاه فرش دارای درخشش پرفروغی نبود. باتوجه به شرایط منطقه، افراد تمایلی به خرید کالای لوکس ندارند. پیش از این در نمایشگاه فرش مشهد استقبال خوبی صورت گرفته بود. همچنین استقبال اندکی از سوی مردم و مسئولان از نمایشگاه فرش اخیر صورت گرفت.

وی با بیان اینکه فرش دستباف خراسان جایگاه والایی در صنایع دستی استان دارد، افزود: بیشترین برندهای صنایع دستی استان در کاشمر و نیشابور حضور داشته و شهرستان‌های جوین و جغتای از قطب فرش‌بافی فاصله گرفته و کارگاه‌های اندکی دارند. گرانی مواد اولیه قالی‌بافی و بالارفتن سطح دستمزدها، سبب شده که فرش به کالای لوکس تبدیل شود و تعداد بافندگان و تولیدکنندگان فرش دستی محدود شده است. فرش دیگر به صورت فله‌ای به فروش نمی‌رسد. درصورتی که مدیریت درستی در حوزه فرش صورت نگیرد، به زودی تولید این محصول متوقف خواهد شد. شرایط در حوزه تولید گلیم بسیار بهتر از فرش دستی است. رویکرد جدیدی به گلیم دستی در کشور شکل گرفته است. قشر متوسط جامعه قدرت خرید این محصول را دارند. تکیه‌گاه فعلی صنایع دستی ایران، بازار داخلی است. در اردیبهشت ماه سال آتی نمایشگاه بین‌المللی فرش دستی برگزار خواهد شد و امیدواریم شبکه ملی فرش دستباف ایجاد شود.

«سیمین قوپرانلو»، کارشناس امور بانوان استانداری خراسان رضوی نیز پیشنهاد کرد: در راستای حمایت از صنایع دستی تولیدی استان، از پارچه‌های دستباف در دکوراسیون و چیدمان مراکز اقامتی استان استفاده شود. با تغییر کاربری پارچه‌های دستباف و استفاده از آن برای روکش تخت واحدها، زمینه معرفی صنایع دستی به مسافران و گردشگران فراهم می‌شود‌.

«حمیدرضا محمدیان»، دیگر عضو کمیسیون نیز بیان کرد: فروشگاه دائمی از اقلام صنایع دستی در استان ایجاد شود و پیشنهاد می‌گردد شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری در پکیج‌های گردشگری و تور‌های خود بازدید از این نمایشگاه را قرار دهند تا صنایع دستی رونق پیدا کند. همچنین شهرداری مشهد از الزامات قانونی برای حمایت و نگهداری از بافت سنتی شهر استفاده کند. با ایجاد فضایی در شهر برای هنر، زمینه برای توسعه صنایع دستی استان فراهم می‌شود.

در ادامه این جلسه، «محمدحسن حسین‌پور»، رئیس جامعه بوم‌گردی استان تاکید کرد: تمام واحد‌های بوم‌گردی استان دارای فروشگاه صنایع دستی هستند. شرکت تعاونی در این زمینه درحال شکل‌گیری است و نیاز صنایع دستی کشور را تامین می‌کند.

«مهدی آجیلیان»، دیگر عضو کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد نیز بیان کرد: متاسفانه صنایع دستی بیشتر به سمت بازار داخلی سوق پیدا کرده است و ضرورت دارد برای فروش این محصولات در بازارهای خارجی نیز برنامه ریزی شود.

نگاهی به چالش‌های مالیاتی شرکت‌های خدمات مسافرتی

سپس جلسه وارد بررسی دستورکار دوم با موضوع چگونگی رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی شرکت‌های خدمات مسافرتی، روش ارسال اطلاعات و فاکتورها در سامانه مودیان و درخواست تأمین ارز جهت رزرو هتل‌های خارجی شد.

خدادادی، دبیر کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد در این بخش از جلسه، با تشریح چالش‌های رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی شرکت‌های خدمات مسافرتی و هواپیمایی، عنوان کرد: شرکت‌های خدمات مسافرتی دارای چالش‌هایی در حوزه مالیات، روش ارسال اطلاعات و فاکتورها در سامانه مودیان و بررسی درخواست تأمین ارز جهت رزرو هتل‌های خارجی هستند. پیچیدگی در فرآیند رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی شرکت‌های خدمات مسافرتی، عدم شفافیت در دستورالعمل‌های مالیاتی برای شرکت‌های خدماتی، عدم آگاهی کافی برخی شرکت‌ها از نحوه ارسال اطلاعات در سامانه مودیان، عدم نبود آموزش کافی برای ارسال اطلاعات و فاکتورها، محدودیت دسترسی به ارز مورد نیاز، تغییرات نرخ ارز و مشکلات مربوط به تخصیص منابع ارزی و نبود حمایت‌های دولتی کافی برای شرکت‌های فعال در این حوزه، از جمله چالش‌های این شرکت‌هاست.

وی، پیشنهاد ایجاد تسهیلات مالیاتی و تدوین دستورالعمل‌های شفاف برای شرکت‌های خدمات مسافرتی، برگزاری دوره‌های آموزشی جهت آشنایی شرکت‌ها با روش‌های کار با سامانه مودیان، ارائه بسته‌های حمایتی جهت تأمین ارز مورد نیاز شرکت‌ها و تشکیل کارگروهی تخصصی برای پیگیری مشکلات ارزی و مالیاتی در سطح استانی و ملی، ارائه کرد.

سپس «مهدی حشمتی»، عضو کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق مشهد به تشریح معضلات مالیاتی آژانس‌های هواپیمایی پرداخت و اظهار کرد: کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد در حوزه رفع چالش‌های مالیاتی شرکت‌های مسافرتی و هواپیمایی پیگیری‌های متعددی انجام داده است. موضوعات مالیاتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و ضرورت دارد بررسی ویژه‌ای در این حوزه صورت گیرد. اتاق بازرگانی به عنوان بزرگترین تشکل بخش خصوصی باید مطالبه‌گر باشد. در جلسات متعدد اعضای کمیسیون مالیات و گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد با مسئولان اداره کل امور مالیاتی استان، چالش‌های شرکت‌های مسافرتی و هواپیمایی و پیشنهادات مطرح شد اما متاسفانه با گذشت چندین ماه این دستورالعمل‌ها ابلاغ نشده و دستورالعمل‌های گذشته اعمال می‌شود.

وی افزود: بعد از پیگیری و چالش‌های مطرح شده در جلسات موضوعاتی به تصویب رسید که از جمله آن می‌توان به ایجاد کارگروه تخصصی آژانس‌های هواپیمایی که موظف به تنظیم رویه عملکرد آژانس‌های هواپیمایی جهت رسیدگی سال مالیاتی ۱۴۰۲ هستند، اشاره کرد.

حشمتی تاکید کرد: آژانس‌های هواپیمایی اطلاعی از نوع فاکتورهای ثبتی در سامانه مودیان ندارند. از طرفی، با توجه به اینکه سازمان‌ و شرکت‌های هواپیمایی تنها 2 درصد از فروش بلیت را به آژانس‌های هواپیمایی پرداخت می‌کنند، اعمال شرایط حق‌العمل‌کاری در اخذ مالیات از شرکت‌های خدمات مسافرتی، کارگشای مشکلات مالیاتی آنان نیست.

وی در ادامه، به ارزش افزوده بلیت‌های چارتری اشاره کرد و گفت: اداره کل امور مالیاتی برای هر بلیت هواپیمایی چارتری حدود ۱۴ درصد ارزش افزوده محاسبه می‌کند. درصورتی‌که سهم آژانس‌های هواپیمایی از بلیت چارتری کمتر از پنج درصد است.

وی همچنین، ضمن طرح چالش‌های آژانس‌های هواپیمایی برای ثبت فاکتورهای رزرو هتل‌های داخلی (ایرانی) به مشکلات عدم انتقال مستقیم ارز برای رزرو هتل‌های خارجی پرداخت.

در ادامه، ثابت تیموری، رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد با تاکید بر تشکیل کمیته‌ای تخصصی برای رفع چالش‌های مالیاتی شرکت‌های مسافرتی و هواپیمایی، عنوان کرد: جلسات متعددی برای رفع چالش‌های مالیاتی شرکت‌های مسافرتی و هواپیمایی با اداره کل امور مالیاتی استان برگزار و موضوعات مطرح شد. مصوباتی در این جلسات تدوین گردید اما عملیاتی نشد.