تازه ها
مهرداد شیرازی:
توسعه معادن، ترکیب «داشته‌ها» و «خلاقیت‌ها» برای اقتصاد درونزا
مهرداد شیرازی، مدیرعامل شرکت معنا معدن نوآوری اندیشه در یادداشتی نوشت: بخش معدن، به عنوان شریان حیاتی و تأمین‌کننده مواد اولیه صنایع پایین‌دستی، نقشی محوری در تحقق اهداف «اقتصاد درونزا» و کاهش وابستگی به بازارهای جهانی دارد
بخش معدن، به عنوان شریان حیاتی و تأمین‌کننده مواد اولیه صنایع پایین‌دستی، نقشی محوری در تحقق اهداف «اقتصاد درونزا» و کاهش وابستگی به بازارهای جهانی دارد. در سال‌های اخیر، بیش از هر زمان دیگری، ضرورت تکیه بر ظرفیت‌های ذاتی کشور در این حوزه آشکار شده است. این توسعه نیازمند یک ترکیب استراتژیک است: پیوند محکم میان «داشته‌ها» (شامل ذخایر عظیم معدنی کشور) و «خلاقیت‌ها» (دانش فنی و نوآوری‌های مهندسی).
این یادداشت به بررسی این ترکیب حیاتی می‌پردازد که نه تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد، بلکه امنیت استراتژیک اقتصاد ملی را در برابر نوسانات سیاسی و اقتصادی جهانی تضمین می‌کند.
انباشته‌های خام و ضرورت استخراج هوشمند
ایران در زمره معدن‌خیزترین کشورهای جهان قرار دارد و این سرمایه‌های زیرزمینی، دارایی‌های غیرقابل جایگزینی هستند که ارزش آن‌ها به نحوه‌ی استخراج و فرآوری بستگی دارد. متأسفانه، بخش بزرگی از این ظرفیت‌ها هنوز در مرحله اکتشاف یا بهره‌برداری سنتی باقی مانده است. رویکرد سنتی، اغلب بر استخراج مواد خام با کمترین ارزش افزوده متمرکز است که نتیجه‌ی آن تبدیل شدن کشور به صادرکننده مواد اولیه و واردکننده محصولات نهایی با ارزش افزوده بالاتر است.
این مدل، نه تنها سودآوری را محدود می‌کند، بلکه در بلندمدت پایداری اقتصادی را نیز به چالش می‌کشد. راه خروج از این چرخه، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای افزایش دقت اکتشاف، بهینه‌سازی فرآیندهای استخراج، و مهم‌تر از همه، افزایش عیار فرآوری در داخل مرزهاست.
شرکت‌های دانش‌بنیان؛ موتور محرک خلاقیت
«خلاقیت‌ها» در این معادله، توسط شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های فناور ارائه می‌شود. این شرکت‌ها حامل دانش فنی لازم برای حل چالش‌های اساسی صنعت معدن هستند؛ از جمله: طراحی سامانه‌های هوشمند برای پایش و ایمنی معادن، توسعه روش‌های کم‌هزینه و دوستدار محیط زیست برای جداسازی و تغلیظ کانی‌ها، و ساخت تجهیزات پیشرفته‌ای که تاکنون صرفاً از خارج وارد می‌شدند.
با حمایت هدفمند از این شرکت‌ها، می‌توان وابستگی به فناوری‌های خارجی را قطع کرده و زنجیره تأمین تجهیزات و خدمات تخصصی معدنی را کاملاً بومی‌سازی نمود. این امر نه تنها موجب صرفه‌جویی ارزی می‌شود، بلکه اشتغال نخبگان و متخصصان را نیز در داخل کشور تثبیت می‌کند.
الگوی عملیاتی؛ معنا معدن نوآوری اندیشه
نمونه عملی و موفق این ترکیب را می‌توان در شرکت «معنا معدن نوآوری اندیشه» مشاهده کرد. این شرکت مصداق عینی ادغام ظرفیت‌های معدنی (داشتن پروژه یا حوزه عملیاتی) با نوآوری‌های مهندسی (دانش فنی شرکت‌های دانش‌بنیان) است. این مدل نشان می‌دهد که چگونه با تزریق دانش فنی، می‌توان بهره‌وری در استخراج و فرآوری را به شکل چشمگیری افزایش داد، هزینه‌های عملیاتی را کاهش داد و محصولاتی با استاندارد بین‌المللی تولید کرد.
موفقیت «معنا معدن نوآوری اندیشه» اثبات می‌کند که سرمایه‌گذاری بر روی پل ارتباطی میان دانش و صنعت، سریع‌ترین مسیر برای رسیدن به مرحله «توسعه صادرات‌محور» در حوزه معدن است، نه صرفاً توسعه کمّی استخراج.
توسعه پایدار بخش معادن کشور، در گرو فاصله‌گیری از خام‌فروشی و حرکت به سوی ارزش‌آفرینی هوشمندانه است. این امر مستلزم آن است که دولت و بخش خصوصی، نهادهای ناظر و شرکت‌های معدنی، فضایی را فراهم آورند که در آن، خلاقیت‌های دانش‌بنیان بتوانند مستقیماً بر ظرفیت‌های معدنی اثر بگذارند. ادغام این دو عنصر، تنها راه برای تبدیل ایران از یک دارنده ثروت زیرزمینی به یک قدرت صنعتی و اقتصادی در حوزه فرآوری مواد معدنی خواهد بود.
ارسال نظرات