تازه ها
دکتر خورسندی در نشست پژوهشهای علمی و توسعه ایرانی عنوان کرد: آیا پژوهش و تولید دانش سیاستپذیر است تا بتوان آن را سیاستگذاری کرد؟
نشست تخصصی «پژوهشهای علمی و توسعه ایرانی» به مناسبت گرامیداشت هفته پژوهش و فناوری، سهشنبه ۲۵ آذرماه با حضور جمعی از مدیران، استادان، پژوهشگران و کارکنان علمی در محل مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی برگزار شد. در این نشست، سخنرانان با تکیه بر تجربههای مدیریتی، دیدگاههای نظری و تحولات نوین جهانی، به تبیین جایگاه پژوهش در حکمرانی علمی، آموزش عالی و توسعه اجتماعی پرداختند.
به گزارش بازارکار، دکتر علی خورسندی، رئیس مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی، در سخنانی با طرح این پرسش که «آیا پژوهش اصولاً سیاستپذیر است تا بتوان آن را سیاستگذاری کرد؟ و اگر سیاستپذیر است پیشبیستهای سیاستگذاری موفق در حوزه پژوهش کدامند؟»، به بررسی امکان سیاستگذاری در حوزه پژوهش و پیشبایستهای آن پرداخت. وی با اشاره به تجربه پژوهش در داخل و خارج، گفت: سیاستگذاری پژوهش مستلزم پیشبایستهایی است که اگر در نظر گرفته نشوند، سیاستها در سطح ملی و سازمانی در حد نوشتار و مناسک و نمایش باقی میمانند.
دکتر خورسندی با اشاره به تجربههای بینالمللی، گفت سهم مناسب بودجه پژوهش از تولید ناخالص داخلی مهمترین پیشبایست سیاستگذاری پژوهش است». به نظر ایشان، نخستین ویژگی مشترک کشورهای توسعهیافته سهم قابلتوجه پژوهش از تولید ناخالص داخلی دانست و گفت: در این کشورها سهم تحقیق و توسعه معمولاً کمتر از دو درصد نیست و این سهم در دامنه دو تا پنج درصد قرار دارد.
رئیس مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی با ذکر نمونههای موفق بینالمللی توضیح داد: در کرهجنوبی حجم هزینههای پژوهشی به حدود ۹۰ میلیارد دلار میرسد و در ژاپن این رقم بیش از ۱۷۰ میلیارد دلار است. این اعداد نشاندهنده نوع نگاه کشورها به پژوهش و سیاستگذاری آن است.
وی دومین پیشبایست سیاستگذاری پژوهش را تنوعبخشی منابع تأمین مالی عنوان کرد و افزود: در ایران تقریباً همه بودجه پژوهشی از یک مسیر تأمین میشود و آن بودجه عمومی یا Public Funding است؛ در حالی که در کشورهای توسعهیافته، سهم اصلی سرمایهگذاری پژوهش از جانب بخش خصوصی و سرمایهگذاری خارجی است. سهم دولت هم در بخش تامین و هم اجرا معمولاً محدود است.
دکتر خورسندی سومین پیشبایست سیاستگذاری پژوهش را تناسب هزینهکرد در نوع پژوهش در دانشگاهها دانست و گفت:در دانشگاههای معتبر جهان، بخش عمده هزینههای پژوهش صرف پژوهشهای بنیادی میشود، و پژوهشهای کاربردی و توسعه و تحقیق (R&D) غالبا در بیرون از دانشگاه انجام میشود.
وی با طرح این پرسش که آیا دولت در ایران میتواند سهم تحقیق و توسعه را افزایش دهد، تصریح کرد: تا زمانی که بخش خصوصی واقعی و دانشبنیان در جامعه و حوزه صنعت شکل نگیرد، بخاطر منابع بسیار محدود دولتی این هدف دستیافتنی نیست و سیاستگذاری در این حوزه با منابع عمومی با چالش جدی مواجه است.
رئیس مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی در پایان با اشاره به تجربههای ارتباط دانشگاه و صنعت تأکید کرد: ارتباط جامعه و صنعت و دانشگاه در امر پژوهش غالبا تحت تاثیر مناسبات و گرفتار بروکراسی اداری است و احساس نیاز واقعی از سوی جامعه و صنعت به پژوهش دانشگاهی بسیار محدود و نامحسوس است و اکثر پروژهها در چارچوب مناسبات فردی و سازمانی محقق میشوند به نظر ایشان، منابع ریز و درشت در جامعه و صنعت برای پژوهش وجود دارد، اما کمتر برای پژوهشهای اصیل و واقعی و سفارشمحور هزینه میشوند. در پایان افزود، بخشنامههای بالادستی و تفاهمنامهها برای سیاستگذاری پژوهش تسهیل کننده هستند، ولی آن اتفاق بزرگ و واقعی در حوزه سیاستگذاری پژوهش شدیدا مورد غفلت قرار گرفته است.
ارسال نظرات