تازه ها
دکتر منتظری در بازدید از ایرنا تشریح کرد :
از تاسیس اندیشکده «تحکیم انسجام اجتماعی تا باز شدن درها به روی دانشجویان
رییس سازمان جهاددانشگاهی با حضور در ایرنا به پرسش‌هایی در خصوص پژوهش‌های فناورانه، اشتغال‌زایی و میزان تأثیرگذاری این نهاد در حل مسائل واقعی کشور پاسخ داد.
به گزارش بازارکار، جهاددانشگاهی در چهار دهه فعالیت خود، با هدف پیوند دانشگاه و جامعه، از پژوهش‌های فناورانه تا فعالیت‌های فرهنگی و اشتغال‌زایی، کارنامه قابل توجهی دارد. با این حال، هنوز پرسش‌هایی درباره میزان تأثیرگذاری این نهاد در حل مسائل واقعی کشور مطرح است؛ آیا خروجی‌های آن توانسته‌اند فراتر از گزارش‌های آماری، عمل کرده و تغییر ملموسی در جامعه ایجاد کنند؟
در گفتوگو با علی منتظری، رئیس جهاددانشگاهی، درباره دستاوردها، چالش‌ها و مسیر آینده این نهاد پرسیدیم؛ از نقش آن در اقتصاد دانش‌بنیان تا دغدغه‌های فرهنگی نسل جوان دانشگاهی. بخش اول این گفتوگو را در ادامه می‌خوانید.
در مدتی که در جهاددانشگاهی حضور داشتید، چه اقداماتی انجام دادید و اولویت‌هایتان چه بود؟
منتظری: جهاددانشگاهی مولود انقلاب فرهنگی است؛ نهادی که پس از نهضت انقلاب فرهنگی و با تصویب ستاد انقلاب فرهنگی تشکیل شد. در سال‌هایی که گذشت، این نهاد فراز و نشیب‌هایی را پشت سر گذاشت. جهاددانشگاهی توسط جمعی از دانشجویان و جوانان تأسیس شده بود و بخش زیادی از این جوانان به مرز بلوغ علمی، فکری و دانشی رسیده بودند. طبیعی است که هم‌زمان این نهاد نیز رشد کرد و بال‌وپر گرفت.
در ایامی که من آمدم، متوجه شدم یکی از آسیب‌های جدی که در طول این سال‌ها با آن مواجه بودیم، بحث دیوان‌سالاری است. در حالی‌که جهاددانشگاهی تأسیس شد تا اتفاقاً اسیر دیوان‌سالاری نباشد. بنابراین یکی از اقدامات جدی من در این ایام، احیای ارزش‌های بنیادین این نهاد است؛ ارزش‌هایی که باعث رشد، نمو و گسترش آن شد.
آنچه جهاددانشگاهی را برای اقشار دانشگاهی و جامعه نخبگانی جذاب می‌کند، ویژگی‌های انقلابی و غیر دیوان‌سالارانه آن است. در غیر این صورت، اگر همچون سایر سازمان‌ها و دستگاه‌ها عمل کند، جذابیتی نخواهد داشت. لذا یکی از اقدامات اساسی من، تأکید و تمرکز بر احیای این فرهنگ است که جزء آرزوها و خواسته‌های خود اعضای این مجموعه نیز هست.
این ویژگی‌های انقلابی و غیر دیوان‌سالارانه از منظر شما به چه معناست؟
منتظری: یعنی ما معمولاً تأسف روزهای گذشته را می‌خوریم؛ اما به‌جای آنکه این تأسف ما را دچار بحران کند، با کمک اعضای جهاددانشگاهی در پی آن هستیم که ان‌شاءالله این فرهنگ بازسازی و احیا شود، با در نظر گرفتن تمام ملاحظات امروز. در حال حاضر، مشورت و مشورت‌خواهی از اعضا را در سطح جهاددانشگاهی به‌عنوان نقطه آغاز حرکت خود قرار داده‌ایم.
در این مقطع زمانی باید مشخص کنیم چه اولویت‌هایی پیش روی ماست و کدام مسیرها را باید دنبال کنیم. یکی از این اولویت‌ها که در آینده نیز بیشتر درباره آن صحبت خواهم کرد، حضور دانشجویان و جوانان در جهاددانشگاهی است. جهاددانشگاهی بدون دانشجویان و بدون دانشگاه معنایی ندارد. مدت‌ها ارتباط ما با بدنه دانشجویی دانشگاه‌ها قطع شده بود و حتی خطر اضمحلال جهاد در برابر ما قرار داشت. از این رو، لازم بود این مسیر بازسازی و احیا شود تا زمینه حضور مجدد دانشجویان فراهم گردد.
من در سخنرانی‌های اخیر خود در مجامع مختلف اعلام کرده‌ام که درهای جهاددانشگاهی به روی همه دانشجویان باز است. در همین ایام، با استناد به مقرراتی که پیش‌تر به تصویب هیئت امنای جهاد رسیده بود، آیین‌نامه و ضوابط کار دانشجویی در جهاددانشگاهی را به سراسر کشور ابلاغ شد. این موضوع جدا از حضور داوطلبان افتخاری در جهاد است. در کنار این اقدام، سامانه‌ای با عنوان «شهر دانشجو» طراحی کرده‌ایم تا هر دانشجویی در هر نقطه از کشور بتواند به‌راحتی وارد این سامانه شود، مراحل عضویت خود را تا صدور کارت پیگیری کند و کارت افتخاری جهاد را همراه داشته باشد.
کارت افتخاری جهاد دانشگاهی چه مزیت‌هایی برای دانشجو دارد؟
ما سه سطح عضویت تعریف کرده‌ایم: عضویت افتخاری که شامل شرکت در برنامه‌های جهاددانشگاهی است، عضویت عادی که دانشجو بخشی از ساعات خود را در اختیار جهاد قرار می‌دهد و با ما همکاری می‌کند، و عضویت فعال که دانشجو به‌عنوان عضو فعال، مسئولیت یا بخشی از کارهای اجرایی را نیز بر عهده می‌گیرد.
برای دانشجویان عضو، مزایای مختلف مادی، فرهنگی و علمی پیش‌بینی شده که در سامانه جهاددانشگاهی به‌وضوح توضیح داده شده است. در همین مدت کوتاه که من در خدمت شما هستم، حدود دو هزار عضو افتخاری به جهاد پیوسته‌اند.
وقتی دانشجو در سال اول وارد دانشگاه می‌شود و بستری مانند جهاددانشگاهی در اختیار دارد، می‌تواند زندگی علمی دوران دانشگاه و زندگی پس از فارغ‌التحصیلی خود را با توشه‌ای پربار از تجربه‌ها آغاز کند.
تاسیس اندیشکده «تحکیم انسجام اجتماعی»
چشم‌انداز و برنامه‌های شما برای آینده چیست؟
منتظری: علیرغم همه مشکلات و فراز و نشیب‌هایی که جهاددانشگاهی در طول این سال‌ها داشته، این نهاد به دلیل نیروی انسانی جهادگر یکی از ثروتمندترین نهادهای کشور است.
با توجه به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب که پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه با تمام وجود درک شد، موضوع انسجام و اتحاد ملی که ایشان از آن به‌عنوان «اتحاد مقدس» یاد کردند، برای ما ضروری است. در همین راستا، یک اندیشکده تحت عنوان «تحکیم انسجام اجتماعی» تاسیس کرده‌ایم. همچنین طرحی را به واحدهای استانی اعلام کرده‌ایم تا اندیشکده‌هایی مشابه تشکیل دهند. این اندیشکده‌ها ارتباط بین جامعه نخبگانی و مدیران اجرایی را برقرار می‌کنند و می‌توانند در سطح هر استان موضوعات محلی یا موضوعات ملی را پیگیری کنند. در حال حاضر، موضوع تحکیم انسجام اجتماعی که یک کار ملی است، به اندیشکده‌ها اعلام شده است.
تلاش می‌کنیم با حضور افراد صاحب‌نظر، راه‌های حفظ و تحکیم انسجام اجتماعی را مورد بررسی قرار دهیم و نتایج علمی و پیام‌های لازم را در اختیار مدیران، قانون‌گذاران و سیاست‌گذاران بگذاریم. این مسئله اهمیت دارد، زیرا هر صدای ناامیدکننده‌ای در کشور می‌تواند بازی در زمین دشمن باشد و هر صدایی که اتحاد و انسجام مردم را مورد هجمه قرار دهد، واقعاً صدای ایران نیست.
در حال حاضر، این کار را آغاز کرده‌ایم و امیدواریم اندیشکده‌هایی با تمرکز بر موضوعات استانی به زودی تشکیل شوند تا دو مطالبه مهم رهبر معظم انقلاب از نهادهای علمی و تحقیقاتی در دستور کار قرار گیرد.
این مطالبات کدام است؟
منتظری: یکی از این مطالبات، حوزه هوش مصنوعی و دیگری کوانتوم است. با مساعدتی که هیئت امنای جهاددانشگاهی انجام دادند، مرکز راهبری پژوهش و پیشرفت هوش مصنوعی در جهاددانشگاهی تاسیس شده و در همین مدت کوتاه، کارهای بسیار خوبی در دستور کار قرار گرفته است.
در حوزه کوانتوم نیز، جهاددانشگاهی دانشگاه تهران، جوانان نخبه‌ای با میانگین سنی بین ۲۲ تا ۲۵ سال را گرد هم آورده و مشغول فعالیت هستند. انتظار می‌رود در آینده نزدیک، کارهای بزرگ و اخبار خوبی از حوزه کوانتوم جهاددانشگاهی منتشر شود.
همچنین جایزه‌ای با عنوان «جایزه ملی جهاددانشگاهی» تعیین کرده‌ایم که هر سال به مناسبت سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی اعطا خواهد شد. این جایزه به دانشمندی برجسته تعلق می‌گیرد که توفیقات علمی و ملی کسب کرده و در عین حال با جهاد همکاری داشته و در اقدامات تحقیقاتی این نهاد مشارکت داشته است. امسال این جایزه به شهید دکتر طهرانچی، که خود عضو جهاد بودند و همچنین شهید دکتر فقهی، که همکاری نزدیکی با جهاد داشته‌اند، اعطا شد. از سال آینده ان‌شاءالله این جایزه به سایر دانشمندان برجسته کشور نیز اهدا خواهد شد.
درهای جهاد پیش‌تر محدود یا بسته شده بود، اما اکنون می‌گوییم این درها باید باز شود تا آینده این نهاد تضمین شود
خود شما اشاره کردید که دانشجویان اندکی از جهاددانشگاهی فاصله گرفته‌اند، به نظر شما اقدامات و برنامه‌ریزی‌های حال حاضر باعث تقویت ارتباط دانشجویان با جهاد می‌شود؟
منتظری: در حال حاضر ما سه پارک علم و فناوری، ۲۴ مرکز رشد و ۴۵ مرکز نوآوری و شکوفایی داریم که جوانان و پژوهشگران در آن مشغول فعالیتند، اما متأسفانه اکنون حضور مستقیم ما در دانشگاه‌ها کم‌رنگ شده است، اما هدف ما این است که دانشجویان با نهادی آشنا شوند که آینده شغلی، علمی، فرهنگی و اجتماعی آنها را حتی اگر نخواهند در جهاد بمانند، تضمین می‌کند. الزامی نیست که همه دانشجویان در جهاددانشگاهی بمانند؛ بلکه هدف این است که اولین تجربه‌های خود را در این نهاد داشته باشند.
وقتی می‌گویم دانشجو فاصله گرفته، منظور این نیست که آنها از ما فاصله گرفته‌اند، بلکه ما از آنها فاصله گرفته‌ایم. در واقع، درهای جهاد پیش‌تر محدود یا بسته شده بود، اما اکنون می‌گوییم این درها باید باز شود تا آینده این نهاد تضمین شود؛ زیرا اگر جوانان نباشند، جهاددانشگاهی وجود نخواهد داشت.
امیدوارم بتوانیم در این فرصت محدودی که در اختیار من قرار دارد، این هدف را محقق کنیم.
اگر خروجی نداشتیم، چگونه ممکن بود این میزان هزینه‌ها را خودمان تأمین کنیم!
با توجه به بودجه پژوهشی که جهاددانشگاهی دریافت می‌کند، آیا خروجی طرح‌ها و عملکرد جهاد هم‌خوانی با این میزان بودجه دارد؟
منتظری: بودجه پژوهشی جهاد واقعاً قابل توجه نیست. حدود ۲۵ درصد از بودجه ما در طول این سال‌ها به‌صورت کمک از سوی دولت‌ها تأمین شده و ما بین ۷۵ تا ۸۰ درصد از هزینه‌ها و بودجه خود را خودمان تأمین می‌کردیم. یعنی دستمان در جیب خودمان بوده، نه در جیب دولت‌ها.
دولت‌ها همواره حسن نیت داشته و کمک‌های نقدی آنها برکت زیادی برای فعالیت‌های ما داشته است؛ اما ۷۰ تا ۸۰ درصد بودجه جهاددانشگاهی از کار علمی، فرهنگی و آموزشی اعضای این نهاد تأمین می‌شود. حتی همان ۲۵ درصدی که از دولت دریافت می‌کنیم، بین ۳ تا ۵ برابر سرمایه‌گذاری شده و ارزش افزوده برای دولت فراهم کرده‌ایم. این نشان می‌دهد که هیچ هزینه نامربوط یا زائدی انجام نشده و این سرمایه‌گذاری‌ها تبدیل به دارایی‌های موجود امروز شده که متعلق به مردم و کشور است، نه به شخص ما. ساختمان‌ها، تجهیزات و تأسیساتی که در سراسر کشور ایجاد کرده‌ایم، نمونه‌ای از این سرمایه‌گذاری‌هاست.
در مورد خروجی‌ها، کافی است مشاهده کنید: اگر خروجی نداشتیم، چگونه ممکن بود این میزان هزینه‌ها را خودمان تأمین کنیم؟ این موضوع نشان می‌دهد که جهاددانشگاهی یک نهاد کم‌هزینه و پر فایده است. چرا پر فایده؟ زیرا ما نیازهای دستگاه‌های اجرایی و نهادهای علمی و غیر علمی کشور را بررسی می‌کنیم و با توان خود، مشکلات آنها را حل می‌کنیم؛ چه با ارائه خدمت و چه با تولید علم، دانش و فناوری.
خوشبختانه امروز جهاددانشگاهی جایگاه ارزشمند علمی دارد. بسیاری از جوانانی که روزی دانشجوی سال اول بودند، اکنون محققان برجسته‌ای شده‌اند. همین امسال مشاهده کردید که حداقل ۱۳ تا ۱۴ نفر از پژوهشگران جهاددانشگاهی که روزی دانشجو بودند، به عنوان محققان برجسته جهان معرفی شدند؛ این سرمایه کمی نیست و ارزش افزوده زیادی برای کشور ایجاد کرده است. از این جهت، می‌توان گفت که جهاددانشگاهی در مقابل بودجه‌ای که دریافت می‌کند، توانسته خروجی‌های قابل قبولی ارائه دهد.
ارسال نظرات