تازه ها
گفت وگوی بازارکار با عضو کمیسیون آموزش وتحقیقات مجلس
خلأ مهارت در آموزش عالي؛چرا فارغ‌التحصيلان به بوت‌کمپ‌هاپناه مي‌برند؟
گفت وگوي بازار کار با عمران عباسي،عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس دوازدهمبا وجود تاکيدهاي مکرر بر مهارت‌محور شدن نظام آموزش عالي، واقعيت اين است که هزاران دانشجوي ايراني هر سال پس از فراغت از تحصيل براي يادگيري مهارت‌هاي عملي ناچار به حضور در بوت‌کمپ‌هاي تخصصي و دوره‌هاي فشرده غيردانشگاهي مي‌شوند. اين بوت‌کمپ‌ها که در سال‌هاي اخير به‌ويژه در حوزه برنامه‌نويسي، تحليل داده و مشاغل فناوري رشد چشمگيري يافته‌اند، با مدل آموزشي پروژه‌محور و ارتباط مستقيم با بازار کار، توانسته‌اند بخشي از خلأ مهارتي دانشگاه‌ها را جبران کنند.در سال 1404، شمار بوت‌کمپ‌هاي فناوري و برنامه‌نويسي در ايران به بالاترين ميزان خود رسيده و بعضي دوره‌ها ضمانت معرفي هنرجويان به شرکت‌هاي استخدام‌کننده را ارائه مي‌کنند؛ رويکردي که باعث جذب فارغ‌التحصيلان حتي بدون پيش‌زمينه دانشگاهي در اين رشته‌ها شده است. با اين وجود، نبود ساختار مدرن و الزام‌آور در برنامه درسي دانشگاه‌ها، و کند بودن روند اصلاحات، همچنان بخش عمده‌اي از جوانان را پس از اخذ مدرک دانشگاهي به سمت مسيرهاي مهارت‌آموزي خارج از آموزش عالي سوق مي‌دهد، موضوعي که کارشناسان آن را نشانه‌اي از لزوم بازنگري جدي ساختار آموزش کشور مي‌دانند.عمران عباسي، عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس دوازدهم در گفت‌وگويي با اشاره به ناکافي بودن برنامه‌هاي مهارت‌محوري در دانشگاه‌ها تاکيد دارد که برنامه‌هاي کارورزي در دانشگاه‌ها صرفا نمايشي است و ارتباط دانشگاه‌ها با صنايع کم است. مشروح اين گفت‌وگو را در ادامه مي‌خوانيد:
سال‌هاست که درباره فاصله برنامه‌هاي آموزش عالي با نيازهاي واقعي بازار کار هشدار داده مي‌شود به‌ويژه اينکه بسياري از فارغ‌التحصيلان مجبورند دوباره به بوت‌کمپ‌ها و دوره‌هاي خصوصي مهارت‌آموزي مراجعه کنند. از نگاه شما مشکل اصلي کجاست و چرا اين روند اصلاح نمي‌شود؟
واقعيت اين است که نظام آموزش عالي ما، چه در دانشگاه‌هاي دولتي و چه در دانشگاه آزاد در مسير مهارت‌محوري حرکت کرده، اما اين حرکت بسيار کند و ناکافي بوده است. ما در اسناد بالادستي مثل «نقشه جامع علمي کشور» و «سند آمايش آموزش عالي» تاکيدات روشني بر پيوند دانشگاه و صنعت داريم، اما اجراي اين اسناد در سطح دانشگاه‌ها هنوز به مرحله عملياتي نرسيده است. به‌عبارت ديگر، فاصله‌اي بين «سياستگذاري روي کاغذ» و «اتفاقي که در دانشگاه مي‌افتد» وجود دارد.
يعني دانشگاه‌ها همچنان در حالت سنتي عمل مي‌کنند؟دقيقاً همين‌طور است. ساختار دانشگاه‌ها هنوز مدرک‌محور است. ارزش‌گذاري بر پايه مقاله و پژوهش تئوريک انجام مي‌شود، نه تربيت نيروي ماهر. برنامه‌هاي کارورزي در بسياري از رشته‌ها جنبه نمايشي دارد. دانشگاه‌ها با صنايع تنها ارتباطات موردي و پراکنده دارند. شما وقتي مي‌شنويد يک فارغ‌التحصيل رشته مهندسي کامپيوتر حتي يک پروژه عملي استاندارد در فضاي واقعي انجام نداده است، روشن مي‌شود که اين ساختار نيازمند بازنگري جدي است.
پس پديده‌اي مثل بوت‌کمپ‌ها چگونه در اين فضا رشد کرده‌اند؟
بوت‌کمپ‌ها در واقع محصول يک خلأ هستند. وقتي دانشگاه مهارت واقعي ارائه نمي‌دهد، طبيعي است که جوان ما مجبور شود با هزينه شخصي به دوره‌هاي فشرده و مهارت‌محور مراجعه کند. بوت‌کمپ‌ها گاهي کار مفيدي مي‌کنند، اما نبايد جايگزين دانشگاه باشند. دانشگاه بايد «محل يادگيري حرفه» باشد، نه صرفاً «محل گرفتن مدرک».
با اين شرايط، وزارت علوم و مجموعه سياستگذاري چه اقداماتي کرده‌اند؟ يا اگر نکرده‌اند، مشکل کجاست؟اقداماتي شروع شده، اما پراکنده و با سرعت کم. مثلاً طراحي «سامانه ملي مهارت‌افزايي دانشجويان» در حال انجام است. بازنگري برنامه‌هاي درسي آغاز شده، اما اجراي کامل آن ممکن است سه تا پنج سال زمان ببرد. چند طرح مشترک با صنايع بزرگ ايجاد شده، اما محدود و غيرالزام‌آورند. بنابراين ما هنوز با يک تحول واقعي فاصله داريم.
*مجلس در اين زمينه چه برنامه‌اي دارد؟ما چند اقدام مشخص را در دستور کار گذاشته‌ايم. اول، ارائه طرحي که دانشگاه‌ها را موظف مي‌کند حداقل 30 واحد مهارتي واقعي در هر رشته ارائه کنند. دوم، پيوند دادن بخشي از بودجه دانشگاه‌ها با ميزان اشتغال فارغ‌التحصيلان؛ يعني اگر دانشگاه نيروي کارآمد تربيت نکند، بودجه‌اش کاهش يابد. سوم، تکميل «نظام ملي صلاحيت حرفه‌اي» تا براي هر رشته استانداردهاي مهارتي دقيق تعريف و الزام‌آور شود. معتقديم اگر اين سه محور اجرا شود، فضاي آموزش عالي از حالت تئوري‌محور به سمت مهارت‌محوري واقعي حرکت خواهد کرد.همچنين اخيرا سوالي در همين خصوص از وزير علوم در دستورکار صحن علني مجلس قرار گرفت که در جريان آن نمايندگان، وزارت علوم را ملزم کردند که با دقت و پيگيري بيشتري به‌دنبال مهارت‌آموزي براي دانشجويان باشند.
نمايندگان مجلس در اين جلسه نسبت به ارتباط ضعيف بين صنايع و بازار کار با دانشگاه‌ها انتقاد کردند و بر لزوم فعال‌تر شدن ارتباط بين شرکت‌هاي دانش‌بنيان و استارتاپي با دانشگاه‌ها به منظور ايجاد آمادگي براي دانشجويان و ورود به بازار کار تاکيد کردند.حق دانشجويان است که دانشگاه به‌جاي مدرک به آنها مهارت واقعي ارائه دهد و ما موظفيم اين چرخه ناقص را اصلاح کنيم و اين موضوع را يکي از اولويت‌هاي جدي خود مي‌دانيم.
ارسال نظرات