تازه ها
ارتقاء جایگاه علوم انسانی و هنر؛
«نشست هم‌اندیشی جایگاه علوم انسانی، اجتماعی و هنر در بنیاد ملی علم ایران»، در سالن شهید مطهری دانشگاه تربیت مدرس، به همت بنیاد ملی علم ایران و با حضور جمعی از پژوهشگران و محققان حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر برگزار شد.
به گزارش بازارکار، «نشست هم‌اندیشی جایگاه علوم انسانی، اجتماعی و هنر در بنیاد ملی علم ایران»، در سالن شهید مطهری دانشگاه تربیت مدرس، به همت بنیاد ملی علم ایران و با حضور جمعی از پژوهشگران و محققان حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، علی محمد سلطانی رئیس بنیاد ملی علم ایران، ضمن خوشامدگویی به حاضران گفت:
علوم انسانی، اجتماعی و هنر، بدون شک مهمترین حوزه‌های علمی هستند که همه دنیا به این موضوع اذعان دارند و خوشحالیم که این برنامه به‌عنوان یک هم‌اندیشی برای اعلام‌ایده‌ها، نکته‌ها و شیوه‌ها به بنیاد ملی علم ایران برنامه‌ریزی شده است و در خدمت شما اساتید هستیم و‌امیدواریم تعداد بیشتری از اساتید هم به ما بپیوندند.
سلطانی از اساتید علوم انسانی که در سال‌های گذشته برای بنیاد طرح ارسال کردند یا داوری انجام دادند، ناظر بودند و اعضای کارگروه‌های مختلفی که در این دوره‌ها در علوم انسانی، اجتماعی و هنر فعالیت و مشارکت داشته‌اند، تشکر کرد و گفت: در حال حاضر یک کارگروه برای این حوزه‌ها داریم و بنا داریم سهم این رشته‌ها را در پذیرش‌ها و حمایت‌های بنیاد به سطح بالاتری برسانیم که البته لازمه آن این است که اساتید بیشتری در این حوزه‌ها ما را بشناسند و وارد فرآیند‌های بنیاد ملی علم ایران شوند.
رئیس بنیاد ملی علم ایران گفت: در بلندمدت، حدود ۱۰ درصد طرح‌های ورودی بنیاد از رشته‌های علوم انسانی، اجتماعی و هنر بوده و همین اندازه هم پذیرش طرح بوده که حدود ۹ تا ۱۰ درصد طرح‌های که در ۱۰ سال گذشته در بنیاد پذیرش شده طرح‌های علوم انسانی، اجتماعی و هنر بوده است.
افزایش پذیرش طرح‌های علوم انسانی، اجتماعی و هنر
سلطانی تأکید کرد: امسال با تلاش‌هایی که شده تا الان ورودی‌های بنیاد حدود ۱۶ درصد از طرح‌های بنیاد در حوزه علوم انسانی اجتماعی و هنر بوده و امیدواریم در سال آینده هم این روند افزایشی باشد.
صدای بنیاد به گوش دانشکده‌های علوم انسانی نرسیده است
به گفته سلطانی صدای بنیاد هنوز به دانشکده‌های علوم انسانی به خوبی نرسیده و عده‌ای از اساتید گمان می‌کنند بنیاد ملی علم ایران، علم را علوم پایه مهندسی و علوم پزشکی تعریف کرده است؛ در‌حالی‌که این نهاد در علوم انسانی، اجتماعی و هنر در حدود ۱۰ سال گذشته همیشه فعال بوده است.
وی ادامه داد: باید این فعالیت را توسعه دهیم و هرقدر جلوتر می‌رویم این ضرورت بیشتر می‌شود چرا که پیچیده‌ترین سؤالات بشر از نوع علوم انسانی و اجتماعی است و هنر بهترین ابزار برای ارتباط با انسان است.
به گفته سلطانی اگر امروز می‌بینیم هوش مصنوعی بسیار تأثیرگذار در همه رشته‌ها، خود را نشان می‌دهد؛ درست است که خمیر مایه‌های ریاضیات و علوم کامپیوتر داشته است ولی ادبیات بوده است که باعث شد این ابزار‌های جدید بتوانند خودشان را برای مردم کارآمد کنند.
وی با بیان اینکه پردازش زبان‌های طبیعی یکی از مهمترین زیربنا‌های هوش مصنوعی است، افزود: بنابراین ما باید توجه کنیم و در بنیاد این توجه را داریم که به علوم انسانی، اجتماعی و هنر بهای بیشتری داده شود.
درخواست از اساتید علوم انسانی، اجتماعی و هنر
رئیس بنیاد ملی علم ایران در پایان سخنان خود از اساتید خواست تا تک تک اساتید در دانشگاه خودشان به عنوان نماینده بنیاد ملی علم باشند و از اساتید هم‌رشته درخواست کنند تا طرح‌های خودشان را برای بنیاد ارسال کنند و ی همچنین اعلام کرد که خوشبختانه بنیاد کمبود بودجه ندارد.
در ادامه این مراسم، با حضور علی اصغر میرباقری فرد، مجید سرسنگی، وحید دستجردی و مقصود فراستخواه پنل بررسی ظرفیت‌ها و راهکار‌های افزایش همکاری علوم انسانی، اجتماعی و هنر با بنیاد ملی علم ایران برگزار شد.
استفاده از ظرفیت‌های بنیاد ملی علم ایران در علوم انسانی
علی اصغر میرباقری فرد در این نشست با اشاره به اهداف برگزاری این نشست توضیح داد: مهمترین مسائل جامعه ما مربوط به علوم انسانی است و ما بیشترین ظرفیت و فرصت را باید از مسیر علوم انسانی ببینیم. خانواده علوم انسانی باید با دقت بیشتری از ظرفیت‌های نهاد‌هایی نظیر بنیاد ملی علم ایران بهره ببرد.
به گفته میرباقری فرد موضوعاتی مثل ظرفیت‌ها، چالش‌ها و آسیب‌ها در علوم انسانی، اجتماعی و هنر و راهکار‌های بهره بردن از این ظرفیت از جمله اهداف برگزاری این نشست است.
وی ادامه داد: در حوزه نظام آموزش عالی کشور بیش از پنجاه درصد ظرفیت در اختیار علوم انسانی است. سهم علوم انسانی در بنیاد ملی علم ایران به اندازه ظرفیت فعال در آموزش عالی کشور نیست و تنها حدود ۱۰ درصد ظرفیت‌های تصویب شده در حوزه علوم انسانی است. آنچه مطرح است این است که ما چه کنیم تا از این ظرفیت بنیاد ملی علم ایران بیشتر در این حوزه بهره‌مند شویم.
در ادامه وحید دستجردی با اشاره به اینکه علوم انسانی مثل هر علم دیگری روی پای خود‌ایستاده است و نباید آن را مثل یک شهروند درجه دوم دانست؛ گفت: مفهوم پیشرفت در حصول حقیقت خلاصه نمی‌شود بلکه در فهم موضوع هم می‌تواند، خلاصه شود. همچنین، علوم انسانی می‌تواند پیامد‌های اجتماعی داشته باشد.
سند جامع برای ارتقای هنر نداریم
مجید سرسنگی از دیگر سخنرانان این مراسم با بیان اینکه به عنوان یک معلم دانشگاه در دانشگاه تهران، تجارب خود را بیان می‌کند؛ گفت: سهم علوم انسانی، اجتماعی و هنر در بنیاد حتی اگه به ۸۰ درصد هم برسد تفاوتی نخواهد کرد چرا که ما با مشکلات زیادی مواجه هستیم. در هنر به دنبال شاخص‌های اشتباهی هستیم. اعتقاد من بر این است که مشکلات اساسی در این دو حوزه داریم و اگر تعداد طرح‌ها و ژورنال‌ها و مقالات افزایش پیدا کند، فایده‌ای ندارد.
وی تأکید کرد: در حوزه هنر در آموزش عالی با آشفتگی مواجه هستیم. در کنار ظاهری که برای این علوم ایجاد می‌کنیم، این آشفتگی وجود دارد و به نظر می‌رسد مسئولین آموزش عالی، آگاهی زیادی درباره هنر ندارند و نمی‌دانند که هنر برخلاف سایر علوم، مراجع اجتماعی را راه‌اندازی می‌کند که این تأثیر را در سایر علوم نمی‌بینید.
وی ادامه داد: بعد از ۵۰ سال که از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد هنوز جایگاه هنر در حوزه‌های ایدئولوژیک نظام تعریف نشده است. به همین دلیل هم هنر را به عنوان یک ویترین و تریبون می‌خواهیم و هم اینکه اگر نبود هم خیلی مهم نیست.
به گفته سرسنگی هنوز بعد از ۵۰ سال یک سند جامع و هدفمند برای ارتقای هنر در آموزش عالی نداریم.
وی افزود: سند جامع راجع به توسعه هنر در آموزش عالی نداریم. عدم وجود الگوی متناسب ایرانی اسلامی، نپرداختن به نظریه و البته شیوه غلط جذب دانشجویان هنر و معضلی به نام کنکور وجود دارد.
تحقق توسعه کشور با علوم انسانی
مقصود فراستخواه نیز به‌عنوان آخرین سخنران این پنل در تعریف علوم انسانی، اجتماعی و هنر گفت: علوم انسانی، اجتماعی و هنر، افعال شناختی، گفتاری و ارتباطی هستند که معطوف به عالم خیال، انسانی و اجتماعی هستند و درباره چیستی نهاد‌های انسانی و ساختار‌ها و کنش‌ها و اعمال و روابط و خیالات انسانی، معرفت جدی، بدیع و موثق تولید می‌کنند و اعتبار بین الاذهانی دارند.
به گفته فراستخواه، علوم انسانی و اجتماعی یکی از نهاد‌های توسعه است و اگر قصد توسعه در کشور را داریم باید به این علوم توجه کنیم.
تقدیر از طرح‌ها و پژوهشگران موفق در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر
در بخش دیگری از این مراسم، با حضور مسئولان بنیاد ملی علم ایران از پژوهشگران موفق در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر تقدیر شد.
از نقالی بانوی ایرانی تا هم‌اندیشی و پرسش و پاسخ
مراسم با نقالی بانوی هنرمند ایرانی پریسا سیمین‌مهر از قصه‌ای از شاهنامه ادامه پیدا کرد.
در ادامه، حاضران در سالن پرسش‌ها و پیشنهادات و انتقادات خود را مطرح کردند.
علی جعفریان دهکردی معاون پژوهشی بنیاد ملی علم ایران در پاسخ به سؤالات مطرح شده در این هم‌اندیشی گفت: بنیاد علم تمام قالب‌های حمایتی را پوشش می‌دهد. همچنین هدایت‌گری نیز در دستور کار بنیاد قرار گرفته است، البته همچنان حمایت‌های باز جز برنامه‌های بنیاد است اما تنها بیست درصد از کل حمایت‌ها را شامل می‌شود.
وی در خصوص حمایت بنیاد ملی علم ایران از تأسیس مراکز پژوهشی توضیح داد: ما در بخش تأسیس نمی‌توانیم حمایتی داشته باشیم ولی به محض اینکه نهاد پژوهشی تأسیس شود در قالب طرح حمایتی مؤسسات مأموریت گرا می‌توانیم از آن حمایت کنیم.
تشکیل کمیته هوش مصنوعی در بنیاد ملی علم ایران
وی با تأکید بر اینکه مسأله آموزش و نگاه عمیق به آموزش از اولویت‌های بنیاد است، ادامه داد: روز چهارشنبه کمیته هوش مصنوعی را در بنیاد تشکیل دادیم که اطلاع‌رسانی درباره آن صورت خواهد گرفت. ما به دنبال شاخص و عدد و رقم نیستیم ولی نیاز به فیلتری برای غربالگری داریم. همچنین در حوزه علوم انسانی خوشه‌ها در حال تدوین است.
در پایان این مراسم و هم‌اندیشی رئیس بنیاد ملی علم ایران از اساتید و پژوهشگران درخواست کرد تا همه مشارکت در بنیاد داشته باشند، طرحی بنویسند یا اگر داوری طرح بود، بپذیرند.
وی ادامه داد: ما هم فراخوان‌های متعدد داریم و حتی علوم انسانی در موضوعات فنی و کشاورزی هم مد نظر است. در قالب رساله دکتری، پسادکتری و طرح پژوهشی برای ما طرح ارسال کنید تا ما بیشتر با ملاحظات اساتید آشنا شویم و با اساتید بیشتری همکاری کنیم.
اهمیت نوآوری و اثرگذاری
به گفته سلطانی معیار سنجش و انتخاب طرح در بنیاد دو مورد نوآوری و اثرگذاری است که اثرگذاری را به شکل‌های مختلف می‌توان سنجید.
وی گفت: این را همه می‌دانیم این شکلی که علوم انسانی باید حل مسأله کند، این فقط یک جمله شعاری است و اگر ساختارش را ایجاد نکنیم بی‌فایده است.
باید ارتباطاتی بین نهاد‌های بالادست و نهاد‌های سیاستگذاری علم وجود داشته باشد که بتواند این خروجی‌ها به جایگاه خود برسد.
وی ادامه داد: پژوهش مسأله‌گرا تفاوتی با مقاله ندارد و بسیاری از پژوهش‌ها می‌توانند تبدیل به مقالات شوند. ما در علوم انسانی، مقالات داخلی را هم در معیار‌ها و تعهدات داریم و فقط مجلات خارجی مورد تعهد و معیار ما نیست.
پژوهش و ترویج علم، دو مأموریت بنیاد
سلطانی تأکید کرد: مأموریت بنیاد، پژوهش و ترویج علم است و پژوهش را بر مرجعیت علمی و حل علم پایه مسائل تعریف می‌کنیم. بنابراین ما پژوهش‌هایی داریم که می‌خواهد علم ایرانی را در دنیا مطرح کند. در بعضی از مواقع اینکه ما بتوانیم علوم خودمان را به زبان‌های خارجی هم منتشر کنیم، بسیار مؤثر است.
همکاری‌های بین‌المللی هم در طرح‌های بنیاد وجود دارد و اگر هر کدام از طرح‌های مورد حمایت بنیاد، همکار بین‌المللی داشته باشد، مبلغ حمایت بیشتر می‌شود.
تلاش برای حفظ سرمایه‌های علمی کشور
سلطانی خاطرنشان کرد: قطعاً همه شاهد هستید که فارغ‌التحصیلان خوبی از ایران می‌خواهند بروند ما به سهم خودمان باید تلاش کنیم تا پسادکتری ابزاری برای فعال ماندن دانشجو پس از دکتری باشد. در علوم انسانی سهم پسادکتری پایین است که درخواست دارم بیشتر به این موضوع بها داده شود و البته رساله دکتری هم مورد حمایت بنیاد است.
اعلام فراخوان در حوزه علوم انسانی تا پایان سال جاری
سلطانی با بیان اینکه پژوهش‌های چندرشته‌ای، نیز مد نظر بنیاد است و تلاش بنیاد بر آن است که فراخوان‌هایی اعلام کند که این موارد در آن‌ها گنجانده شود، اضافه کرد: تا آخر سال یک فراخوان خاص علوم انسانی خواهیم داشت و احتمالاً یک فراخوان برای خوشه‌های علوم انسانی خواهیم داشت که حجم حمایتی خوبی خواهند داشت و ما به این وسیله بار سهمگینی را بر دوش محققان این حوزه می‌گذاریم.
وی به کانال‌های اطلاع‌رسانی بنیاد در شبکه‌های اجتماعی و سایت اشاره کرد و درخواست کرد تا پژوهشگران هر هفته به سایت یا شبکه‌های اجتماعی بنیاد علم مراجعه کنند.
سلطانی درپایان خاطرنشان کرد: همه ۱۲ هزار طرح مورد حمایت بنیاد از ابتدای تأسیس تاکنون در سامانه دیتا (سامانه انتشار اطلاعات حمایت‌های بنیاد ملی علم ایران) با عناوین و چکیده طرح قابل جستجو است.
ارسال نظرات