بازخوانی اندیشه های پدرعلوم ارتباطات ایران؛ روزنامه نگاری علمی و حرفه ای و توجه به هوش مصنوعی و پلفرم ها آرزوی دکتر کاظم معتمد نژاد بود

به گزارش خبرنگار بازارکار،همزمان با دهمین سالگرد درگذشت مرحوم دکتر کاظم معتمد‌نژاد، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و انجمن دانش‌آموختگان ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، در نشستی با حضور استادان، محققان، دانشجویان، دانش‌آموختگان و روزنامه‌نگاران، به بازخوانی اندیشه‌ها و دیدگاه‌های علمی پدر علوم ارتباطات و مرور وضعیت فعلی ارتباطات در کشور پرداختند.

دکتر محمد مهدی فرقانی در این مراسم که  به همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و انجمن دانش آموختگان ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد تصریح کرد: روزنامه نگاری علمی و حرفه ای مدیون دکتر کاظم معتمد نژاد است؛ ایشان بودند که به  تولید ادبیات روزنامه نگاری علمی و حرفه ای همت گماشتند و در مرکز مطالعات رسانه ها بر حقوق حرفه ای روزنامه نگاران تاکید می کردند و امروزه روزنامه نگاران به واسطه تلاش این استاد پرتلاش دارای حقوق قانونی در حمایت از مطبوعات هستند.
این استاد بازنشسته دانشگاه علامه با اشاره به بازخوانی اندیشه های دکتر معتمد نژاد و آرزو هایی که ایشان داشت گفت: ما به همراه همکارانم نقش کوچکی در تحقق آرزو دکتر معتمد نژاد داشتم و آن راه اندازی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در سال 1394 بود.
دکتر محمد مهدی فرقانی با اشاره به اینکه دکتر معتمد نژاد، توسعه ارتباطات و مطبوعات را از ابزار های توسعه ملیمی دانست گفت:  امروزه می بینیم نقش ارتباطات در توسعه ملی انکارناپذیر است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه خوشبختانه روزنامه نگاران حقوق حرفه ای خود را به واسطه این استاد فقید می شناسند تصریح کرد: دکتر معتمد نژاد در کنار بحث حقوق حرفه ای روزنامه نگاران بر مسئوولیت اجتماعی روزنامه نگاران نیز تاکید داشتند و این دو را از هم جدا نمی دانستند.

دکتر فرقانی گفت: همگی بر اینکه مرحوم معتمدنژاد پدر و پیشگام حوزه ارتباطات بود، توافق داریم. کسی که نقش پیشگام را دارد، به این معنا نیست که منشا همه اتفاقات باشند، نقش اصلی آنها این است که یک جمعی را به دنبال خود می کشانند و الهام بخش هستند و راه نه چندان روشن دیگران را مشخص می کنند و در یک چارچوب حرکت می کنند.

او ادامه داد: پس از ده سال شاگردان باز این احساس نیاز را کرده اند که در چه حوزه ای باید کار انجام دهند و پیش بروند.خوشحالم که من نقش کوچکی در تحقق یکی از آرزوهای دکتر معتمد‌نژاد داشتم و آن راه اندازی دانشکده علوم ارتباطات در سال ۱۳۹۴ یعنی دو سال پس از درگذشت دکتر بود‌.

تألیف کتاب حقوق مطبوعات توسط کاظم معتمدنژاد صورت گرفت
فرقانی در بخش پایانی سخنانش با اشاره به تألیف کتاب حقوق مطبوعات که توسط کاظم معتمدنژاد در مرکز مطالعات رسانه ها تدوین به و به چاپ رسید، گفت: تمام این مباحث در ابتدا به حقوق روزنامه نگاران و بعد مسئولیت اجتماعی آنها پرداخته است؛ چرا که حقوق، بدون مسئولیت معنا ندارد و بالعکس. همینطور در زمینه آموزش روزنامه نگاری، تشکل های صنفی، میثاق اخلاق حرفه ای روزنامه نگاران که این چهار رکن روزنامه نگاری حرفه ای باید با هم تحقق پیدا کنند تا ساختار روزنامه نگاری حرفه ای را شکل بدهند اما متاسفانه در کشور ما به این معنا ساختار روزنامه نگاری حرفه ای نیست. هیچ نظام جامعی که بتواند از حقوق حرفه ای روزنامه نگاران حمایت کند و این حقوق را تضمین کند، وجود ندارد.
خانیکی:  آرزوی دکتر معتمدنژاد توجه به هوش مصنوعی و علوم شناختی و توجه به پلتفرم‌ها بود
دکتر هادی خانیکی استاد پیشکسوت ارتباطات دانشگاه علامه در مراسم گردهمایی بازخوانی اندیشه‌های کاظم معتمدنژاد در دهمین سالگرد درگذشت این استاد فقید ارتباطات، گفت: آرزوی دکتر معتمدنژاد توجه به هوش مصنوعی و علوم شناختی و توجه به پلتفرم‌ها بود
وی افزود: هر کس که از نزدیک با دکتر معتمدنژاد محشور بود یا از دور او را دنبال کرد، آرزوهای او را می‌توانست ببیند. مهم‌ترین آرزوی او چیزی به اسم دانش ارتباطات و خانواده‌ای به اسم خانواده ارتباطات بود و اینکه منظومه‌ای به اسم ارتباطات شکل بگیرد و بتواند به فهم مسائل ایران و دغدغه حل مسائل ایران کمک کند.
دکتر خانیکی تاکید کرد: اگر امروز می‌خواهیم از معتمدنژاد حرف بزنیم جای خالی دانش‌های جدید و فناوری‌های جدید را در ارتباطات ببینیم و دنبال کنیم، هوش مصنوعی و علوم شناختی و توجه به پلتفرم‌ها در کنار روایت این‌ها، همه پدیده‌هایی هستند که باید آنها را در میان آرزوهای کاظم معتمدنژاد ببینیم.
این مدرس دانشگاه با ااشره به کتاب «فرزانه فروتن» که مجموعه خواندنی است  تصریح کرد: هنوز هم می‌توان آن را خواند که بدانیم معتمدنژاد که بود. اما بازخوانی که مد نظر انجمن بود بازخوانی بر اساس آرزوهایی بود که معتمدنژاد داشت. هر کس که از نزدیک با او محشور بود یا از دور او را دنبال کرد آروزهای او را می‌توانست ببیند. مهم ترین آرزوی او چیزی به اسم دانش ارتباطات و خانواده‌ای به اسم خانواده ارتباطات بود و اینکه منظومه‌ای به اسم منطومه ارتباطات شکل بگیرد و بتواند به فهم مسائل ایران و دغدغه حل مسائل ایران کمک کند. 
خانیکی در پایان سخنانش با بیان اینکه دکتر معتمدنژاد به همه تعلق دارد و اتفاقا دانشگاه علامه طباطبایی خانه او بود و به خاطر آن هم در ایران مانده بود اما در وطن خویش غریب هم بود، خاطرنشان کرد: دکتر معتمدنژاد محدود به یک دانشگاه نیست و به همه دانشگاه‌های ایران تعلق دارد. او محدود هم نمی‌شود به کسانی که شاگردان او بودند. همه حق دارند از او حرف بزنند، از دغدغه‌های جدیدی که داشت بگویند و در مورد جامعه اطلاعاتی و ارتباطاتی و اصراری که به جامعه معرفتی داشت. دکتر معتمدنژاد سعی می‌کرد دانش های جدید و فناوری های جدید ارتباطی را وارد حوزه علوم ارتباطات کند و کرد. او استاد کهنسالی است که نواندیش بود و اگر نبود نمی‌دانم چقدر ما جامعه اطلاعاتی و ارتباطی و ارتباطات توسعه و مطالعات انتقادی را در درون ارتباطات می‌دیدیم.

کتر شکرخواه گفت: آنچه از دکتر معتمد‌نژاد به جا مانده است به عنوان رویکرد و عمل، اینکه راه را نشان می داد و هیچ وقت نمی گفت بر روی کدام نقطه تمرکز کنید. من شاید فروتنی اش را از اینجا درک کنم. او فقط مسیر را نشان می داد. زمان احترام گذاشتن واقعی فرا رسیده است. ما نیاز به چارچوب هایی داریم. یک زیر ساخت هایی نیاز داریم که آن را خوب بگذاریم تا بتوانیم پله ها را بچینیم.

او روایت کرد: در روز خاکسپاری مرحوم معتمد‌نژاد از سید فرید قاسمی خواستند دو کلمه در وصف دکتر بگوید که گفت پایدار بی آزار. برای این پایدار کاری نکردیم. روایانی را داریم که تا دیروز این‌پایدار بی آزار را آزار می دادند و امروز ثنا گوی او هستند.

شکرخواه توضیح داد: ما برای مرحوم معتمدنژاد کاری نکردیم، او را به جهان معرفی نکردیم به کشورهای فارس زبان و منطقه هم معرفی نکردیم. یکی از کارهایی که باید در حق دکتر انجام دهیم، تبدیل این فرد به یک مکتب فکری و ارتباطی ایرانی است.

او ادامه داد: این پایدار حتما باید معرفی شود. کار دیگری از دستمان بر نمی آید. مثلا یک واحد درسی با عنوان آشنایی با اندیشه های دکتر معتمد‌نژاد می توانیم ایجاد کنیم. خیلی بی رحمانه رفتار می کنیم. خیلی گوهر بزرگی را از دست دادیم‌. باید جدی تر نگاه کنیم. به گمانم تا ادبیات مکتوب به طور مشخص درباره دکتر استخراج نکنیم، این گنج به تدریج فراموش خواهد شد.

او ادامه داد: آرزوها از نظر من آینده سازی است حتی پیشگویی هم نیست. آینده را می توان ساخت. اگر آقای معتمد‌نژاد زنده بود حتما برای مباحث هوش مصنوعی و متاورس‌ درسی با عنوان” نقش ارتباطات در سلطه جهانی” را آموزش می داد. اگر آن مرحوم زنده بود اجازه نمی داد برای هوش مصنوعی و متاورس و… هیجانی برخورد کنیم بلکه می پرسید چرا به وجود آمدند؟

او با تاسف گفت: ارتباطات در حال تبدیل به کاهش گرایی است. ارتباطات از مفهوم در حال تبدیل شدن به ابزار است، چرا متوجه نیستیم. برای آقای معتمد‌نژاد ارتباطات چشیدن و طعم بود نه ابزار. اگر می خواهیم جا پای دکتر معتمد‌نژاد بگذاریم باید دوباره طعم ارتباطات را بچشانیم.

به گزارش شفقنا، عباس عبدی فعال سیاسی در ادامه به بیان ویژگی های شخصیتی و علمی مرحوم معتمد‌نژاد پرداخت و گفت: آشنایی من با دکتر به سال ۱۳۶۹ برمی گردد و در جلساتی که در وزارت فرهنگ و ارشاد بود، با رویکرد و شخصیت ایشان آشنا شدم. مرحوم معتمدنژاد از نسلی است که باید از او درس های زیادی یاد گرفت. نسلی که شیوه رفتاری خاص خود را داشت. معتمد‌نژاد الگوی استاد کلاسیک بود. فروتنی که همه از آن یاد می کنند ناشی از اعتماد به نفس بالای دکتر بود. چرا که هیچگاه اصراری بر این نداشت که مطالعه و رویکرد خود را به شکل تحقیر بر دیگران ارائه کند.

او ادامه داد: به نظرم مرحوم معتمد‌نژاد هم در مسائل داخلی به روز بود و هم در مسائل بین الملل. در سطح بین المللی از یافته آخرین کنفرانس ها باخبر بود و آن را به صورت روشن ومشخص توضیح می داد.

عبدی توضیح داد: نکته دیگر درباره مرحوم معتمد‌نژاد اینکه جلسه ای نبود که ایشان انتقادی حرف بزند، همیشه حرف های ایجابی و سازنده می زد. در واقع نکته های ایجابی که مطرح می کرد درون آن انتقادهایی هم به همراه داشت.

او تاکید کرد: مرحوم معتمدنژاد راه اصلاح جامعه را اصلاح رسانه می دانست و معتقد بود بدون اصلاح صدا و سیما به عنوان رکن اساسی در جامعه و اصلاح نظام مطبوعات و فضای مجازی امکان تغییر چشمگیر را نمی توانیم داشته باشیم.

 
در این گردهمایی اساتید ارتباطات همچون هادی خانیکی، شهیندخت خوارزمی، یونس شکرخواه، کامبیز نوروزی، اعظم راودراد، حسن نمکدوست تهرانی و مهدی فرقانی، عباس عبدی، احمد میرعابدینی و ... سخنرانی کردند و به بازخوانی اندیشه ها و آرزو های دکتر معتمدنژاد در حیطه ارتباطات پرداختند.
علی ربیعی سخنگوی دولت سابق و جمعی از اساتید و محققان، دانشجویان و دانش آموختگان و محققان در خانه اندیشمندان علوم انسانی در این مراسم در تالار فردوسی حاضر بودند.
محمد علی کریمی از فعالان انجمن علوم ارتباطات نیز از حضور پرشور اساتید و دانش آموختگان ارتباطات در این مراسم قدردانی کرد.
مجری برنامه هم آرزو جعفرپور از مجریان موفق صدا و سیما و از دانش آموختگان دانشگاه علامه بود.