ضرورت تقویت پشتوانه فکری _ نظری فرهنگ کار/همکاری جهاددانشگاهی و وزارت کار در حوزه تقویت فرهنگ کار

به گزارش بازارکار از روابط عمومی جهاددانشگاهی، نشست «فرهنگ کار؛ ضرورت تقویت پشتوانه فکری _ نظری» با حضور دکتر علیرضا کلانتر مهرجردی معاون فرهنگی جهاددانشگاهی و دکتر محمد چکشیان معاون فرهنگی ـ اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نائب رئیس ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار در محل ساختمان شماره دو جهاددانشگاهی برگزار شد.
در ابتدای این نشست خبری، دکتر علیرضا کلانتر مهرجردی معاون فرهنگی جهاددانشگاهی ضمن عرض تسلیت به مناسبت ایام اربعین حسینی بیان کرد: امیرالمؤمنین(ع) فرمودند که مردم دو دسته هستند که یا در دین و یا در خلقت با یکدیگر مشترکند؛ باید این موضوع را به حوزه فرهنگ نیز تعمیم دهیم.
وی با اشاره به سالروز کودتای ۲۸ مرداد،‌ گفت: اثرات این کودتا و حادثه تلخ هنوز هم در کشور وجود دارد.‌ پس‌ از این کودتا مدت ۲۵ سال خفقان و استبداد در کشور ایجاد شد و اقتصاد ایران را در تولید و کار به نابودی و ورشکستگی کشاند. انقلاب اسلامی بود که باعث ترمیم این خسران در کشور شد و تفکر اصلاح و کار در کشور ایجاد شد.
وی بیان کرد: با توجه به حضور جهاددانشگاهی و وزارت کار در شورای فرهنگ عمومی، تفاهم بسیار خوبی برای ترویج فرهنگ کار بین این دو نهاد ایجاد شده و امروز در حوزه تقویت کار، اقدامات شاخصی را با وزارت کار با رویکرد دانشگاهی انجام می‌دهیم که نشست امروز نیز برگرفته از این نگاه است‌.
دکتر کلانتر مهرجردی بیان کرد: علیرغم ایجاد رویکرد سرمایه‌داری ۲۵ ساله در کشور که پیش از انقلاب وجود داشت، برنامه منسجمی نیاز داریم تا چنین فرهنگی را کنار گذاشته و به ارزش‌های اصیل ایرانی و اسلامی باز گردیم. بهترین رویکرد در پاسداشت انقلاب، آسیب‌شناسی و تقویت نقاط قوت است. در حوزه فرهنگ کار و تولید، اقدامات پیوسته و منسجمی نداشته‌ایم. امروز تلاش زیادی برای تصویب سند فرهنگ کار انجام شده و با تلاش وزارت کار این سند در شورای فرهنگ عمومی به تصویب رسیده است. 
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی گفت: فرهنگ مجموعه کنش‌هایی است که در جامعه شکل گرفته و استمرار دارد. با این تعریف، سه رویکرد از فرهنگ وجود دارد. برخی فرهنگ را زیربنا دانسته و تغییرات در حوزه‌های مختلف را وابسته به تغییر فرهنگ می‌دانند. برخی نیز فرهنگ را روبنا دانسته و به دنبال ایجاد رویکرد سرمایه‌سالارانه در کشور هستند. 
وی بیان کرد: نگاه دیگر، نگاه جدیدی است که برگرفته از مبانی اسلامی و اعتقادی بوده و به اعتقاد رهبر معظم انقلاب اسلامی، فرهنگ فضای تنفس بوده و به همه فرآیندها معنا می‌بخشد که تقویت تولید داخلی مبتنی بر همین نگاه است. البته بخش اجتماعی نیز باید نگاه مصرفی خود را در این زمینه تغییر داده و به کمک تولید در کشور بیاید. کار نیز یکی از عوامل تولید است که در کنار آن سرمایه، بازار و ... نیز در حوزه تولید و اقتصاد مؤثر هستند. 
وی تصریح کرد: شغل و حرفه نیز بستر التزام‌بخش جامعه است تا مردم بتوانند در حوزه کار و تلاش فعالیت ‌کنند. کار و شغل در تمامی فرهنگ‌ها، زیربنای نظام اقتصادی تعریف شده و اهمیت فراوانی در جامعه دارد. کار؛ مشارکت اجتماعی را به همراه داشته و منشأ تربیت و کاهش آسیب‌های اجتماعی است. 
دکتر کلانتر مهرجردی گفت: فرهنگ اسلامی اهمیت مضاعفی برای کار در جامعه قائل شده است. کار و تولید مشارکت جمعی را شکل داده و موجبات رشد اجتماعی جامعه را فراهم می‌کند. فرهنگ کار نیز ارزش‌ها و نگرش‌هایی هستند که در مورد مقوله کار در یک جامعه نهادینه شده است. 
وی بیان کرد: در رویکرد کاپیتالیستی سهم اصلی در سرمایه دیده شده و این رویکرد فقط به دنبال ایجاد ارزش افزوده است. رویکرد دیگر در این حوزه، رویکرد مارکسیستی است که با رویکرد تمرکز بر ارزش افزوده  و با تأکید بر عنصر کار و کارگر بیان می‌شود. رویکرد بعدی اسلامی است که طبق آن عناصر حوزه کار اهمیت فراوانی دارند. در این رویکرد برای کار کارگر مالکیت و سرمایه ارزش یکسان قائل شده است. رویکرد اسلامی وسعت نظری خاصی نسبت به رویکردهای دیگر در این زمینه دارد. انقلاب اسلامی منادی چرخش به سمت ایجاد توازن در فرهنگ کار و کارگر بوده است. 
وی اظهار کرد: امروز برای تنظیم این توازن باید در حوزه ساختار کار، به قواعد و قوانین مناسب پرداخته و آن‌ها را مصوب کنیم‌. موضوع بعدی اقدامات و مجموعه کنشگری‌های ضد فرهنگ کار است که باید شناسایی و مرتفع شود‌‌. همچنین، نهادهای مربوط به مقوله کار نیز باید به نقاط قوت و ضعف فرهنگ کار در جامعه بپردازند.
دکتر کلانتر مهرجردی با اشاره به اینکه جهاددانشگاهی امروز در مدیریت سازمانی، الگویی از فرهنگ کار را ارایه داده است‌،‌ گفت: اولین رسانه در حوزه کار از سوی جهاددانشگاهی شکل گرفته است. جهاددانشگاهی از مجموعه نهادهایی بوده که ابتکار عمل ویژه‌ای را در موضوع ارزیابی و نظارت مدیران با عنوان کانون ارزیابی مدیران انجام داده است. در حوزه فرهنگی نیز یکی از هفت مؤلفه‌ فرهنگی اصلی جهاد، مقوله فرهنگ کار بوده است. 
وی اظهار کرد: در حوزه سازمانی نیز جهاددانشگاهی از ۲۰ سال قبل به سمت ایجاد یک سازمان اشتغال و کارآفرینی رفته است و معاونت اشتغال و کارآفرینی را ایجاد کرده است. 
نقش کار در رشد اقتصادی
در ادامه این مراسم، محمد چکشیان معاون فرهنگی ـ اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به دغدغه موجود برای جریان تولید علم و محتوا در حوزه فرهنگ کار اظهار کرد: اهمیت موضوع کار و تلاش حداقل از چند منظر قابل بررسی است. منظر اول، ارزش ذاتی کار است یعنی خود ‌کار در فرهنگ ملی و دینی ما به خودی خود ارزش بوده است که تفاوت ماهوی این نگاه با بسیاری از مکاتب اقتصادی دنیاست.پ
وی افزود: نکته دوم، نقش کار در رشد اقتصادی، ارتقای سرمایه اجتماعی و بالا رفتن توسعه در ارکان مختلف کشور است. یعنی هر چقدر کار و تلاش بیشتر شود، توسعه کشور نیز بالاتر خواهد رفت و این همان اثر کار در بهره‌وری و رشد اقتصادی است. سومین جنبه اهمیت موضوع کار، نقش آن در سلامت جامعه و جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی است. بسیاری از آسیب‌های اجتماعی ناشی از بیکاری است و کار عامل جلوگیری از این مساله است‌.
چکشیان با اشاره به نقش کار در تربیت انسان نیز بیان کرد: زمانی که انسان کار می‌کند، رشد یافته و ساخته می‌شود. زاویه دیگری در مورد کار که شاید به‌روزتر باشد، اهمیت اقتصاد در روزگار فعلی کشور است. رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها به مسئله اقتصاد و اهمیت آن برای کشور اشاره کرده‌اند. البته فرهنگ مهمتر از اقتصاد است اما فوریت مسائل اقتصادی در کشور باعث شده است تا اقتصاد اولویت اول کشور شود. 
وی با اشاره به رابطه مستقیم اقتصاد با تولید گفت: در این زمینه رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال را سال جهش تولید با مشارکت مردم نام نهادند. در این رابطه اصل تولید، مقوله مهمی است که باید بدان پرداخته شود و مهمترین مانع تولید نیز موانع فرهنگی هستند. 
چکشیان بیان کرد: مردم زمانی می‌توانند در تولید نقش‌آفرینی کنند که فرهنگ کارآفرینی در جامعه رشد کرده باشد. امروز اگر مسئله کارآفرینان کشور تولید نباشد، سرمایه خود را به نقاط دیگر منتقل می‌کنند. توجه مدیران به نیروی کار نیز از دیگر نکات مهمی است که باید بدان اشاره کرد. خود نیروی کار ماهر نیز از دیگر مصادیق رشد تولید با مشارکت مردم است. 
وی تصریح کرد: یکی از نکات ویژه در مورد حضور مردم در جهش تولید، تعصب بر روی کالاهای ایرانی است. زمانی که مبلغی برای ورود کالا به کشور مصرف می‌شود، بسیاری از سرمایه‌های کشور از بین رفته و رشد و تولید و کار در کشور نیز متوقف خواهد شد. 
چکشیان ادامه داد: زمانی که سخن از ارتقای فرهنگ کار می‌کنیم، یعنی کار ارزشمند انجام داده و مؤلفه‌های فرهنگ کار در جامعه رشد پیدا کند. وجود وجدان کاری، مسئولیت‌پذیری، کار گروهی، مشارکت و ... از مؤلفه‌های فرهنگ کار در جامعه بوده و فرهنگ کار را در جامعه ارتقا خواهد داد. 
وی بیان کرد: امروز مدل مفهومی مؤلفه‌های فرهنگ کار در دبیرخانه شکل گرفته و آغازی برای پژوهش فرهنگ کار در جامعه است. در حوزه فرهنگ کار نیازمند به پشتوانه‌های جریان فکری نظری داریم. رابطه بین تلاش و درآمد، رابطه بین سبک رهبری مدیران و فرهنگ کار، رابطه بین احساس مفید بودن و فرهنگ کار از جمله این جریان‌ها هستند که باید پیگیری شوند. امروز برای ارتقای فرهنگ کار به دو بال «نخبگانی» و «فرهنگی، هنری و رسانه‌ای» نیاز داریم تا کار و تلاش در جامعه رونق یابد.
چکشیان گفت: مساله اصلی امروز ما این است که از فرصت شغلی به اشتغال‌پذیری تغییر پارادایم داده‌ایم. در سال‌های آینده مسئله اصلی جامعه دیگر فرصت شغلی نیست بلکه به دست آمدن مهارت‌های کافی و عوامل فرهنگی تأثیر بیشتری در این زمینه دارند. نقش تحول دیجیتال در آینده مشاغل و ... از جمله سوالات بنیادی است که امروز باید بدان پاسخ داد.
 
اشتغال؛ مهم‌ترین دغدغه جوانان/ ترجیح ۳۳ درصد مردم به سرمایه‌گذاری در مسکن
ابراهیم شیرعلی در نشست نخست از سلسله نشست‌های علمی_تخصصی "فرهنگ کار" که با موضوع "فرهنگ کار؛ ضرورت تقویت پشتوانه فکری_نظری" برگزار شد، با اشاره به انجام پیمایشی در این مرکز پیرامون سوالی مبنی بر "اولویت دولت چهاردهم باید چه باشد؟"، اظهار کرد: نتایج این پیمایش نشان می‌دهد که پنج مورد اول معطوف به حوزه اقتصاد می‌شود.
وی ادامه داد: رتبه نخست پاسخ به این پرسش به فقر و محرومیت معطوف می‌شود، ۵۸.۵ درصد مردم معتقد بودند اولویت دولت چهاردهم باید بحث فقر و محرومیت باشد و ۳۹.۷ درصد معتقد بودند اولویت دولت چهاردهم باید اشتغال و بی‌کاری باشد. همچنین توجه به تورم و حفظ ارزش پول ملی، تامین مسکن و کنترل نرخ اجازه بها، محیط زیست و امنیت ملی در رتبه های بعدی قرار داشتند.
رییس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، با اشاره به انجام پیمایش دیگری در اردیبهشت ۱۴۰۳ درباره دغدغه ها و نگرانی های مردم، درباره نتایج آن تصریح کرد: ۸۸.۲ درصد مردم اعلام کردند که در خصوص آینده وضعیت اشتغال و کار نگران هستند. این عدد در دی ماه ۱۴۰۰ نیز ۸۵ درصد بوده است و نشان می‌دهد علیرغم اینکه مشارکت نیروی کار بهتر شده است اما کشور با یک ساختار رکود تورمی مواجه است، وضعیت شکننده است و این امر خود را در افکار عمومی هم متبلور و منعکس کرده است که شاهد آن هستیم علیرغم بهبود نسبی هنچنان این دغدغه و نگرانی وجود دارد.
شیرعلی با بیان اینکه ۳۰.۴ درصد جوانان مجرد ۱۸ تا ۳۴ سال کشور دلیل عدم ازدواج را نداشتن شغل مناسب می‌دانند، تصریح کرد: نتایج پیمایش ارزش‌ها و نگرش ها که ایسپا برای وزارت ورزش در سال ۹۹ برگزار کرد نشان می‌دهد مهم ترین دغدغه ۵۴.۷ درصد جوانان ۱۸ تا ۳۵ سال، اشتغال مناسب است. جهت گیری سیاست های اجتماعی و اشتغال باید طوری باشد که انگیزه اشتغال زایی و کارآفرینی را تقویت کند.
وی افزود: مهرماه ۱۴۰۲ از افراد ۱۵ سال به بالا پرسیدیم ترجیح می‌دهند پول خود را در چه بخشی سرمایه گذاری کنند؟، نتایج نشان می‌دهد ۱۵.۵ درصد آنها ترجیح می‌دهند در بخش اشتغال زایی و کارآفرینی، ۳۳.۳ درصد در حوزه زمین و مسکن، ۲۱ درصد در حوزه طلا و سکه و ۱۵ درصد در بانک پس انداز و سرمایه گذاری کنند. این به خوبی ساختار معیوب اقتصاد را نشان می‌دهد که به مردم را به بخش غیرمولد هدایت می‌کند.
رییس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، با اشاره به انجام چهار موج پیمایش ها و ارزش‌ها توسط دفتر طرح‌های ملی وزارت ارشاد، عنوان کرد: با این حال اما نتوانستیم به صورت عمقی و ژرفا به بحث ها بپردازیم و جای مطالعات اجتماعی و فرهنگی مرتبط به بحث کار و اشتغال خالی است که جسته گریخته در پیمایش‌های ملی بوده است اما تعداد آن کم است. از طرفی گروه های مختلف در این پیمایش ها طرد شده اند، برای مثال ما ۱۴ میلیون کارگر سازمان تامین اجتماعی داریم اما هیچ پیمایش ملی تخصصی با چارچوب مستقل درباره کارگران نداشتیم و هیچ تصویر روشن از آهنگ تغییر در جامعه کارگری نداریم.